Η σχολική ιστοριογραφία 'παρασοδιακών΄ και σύγχρονων΄ αντιλήψεων και δικακτικων πρακτικών : συγκριτική μελέτη των δυο πρόσφατων εγχειριδίων ιστορίας της ΣΤ' δημοτικού

 
Το τεκμήριο παρέχεται από τον φορέα :

Αποθετήριο :
E-Locus Ιδρυματικό Καταθετήριο
δείτε την πρωτότυπη σελίδα τεκμηρίου
στον ιστότοπο του αποθετηρίου του φορέα για περισσότερες πληροφορίες και για να δείτε όλα τα ψηφιακά αρχεία του τεκμηρίου*
κοινοποιήστε το τεκμήριο




2010 (EL)

Η σχολική ιστοριογραφία 'παρασοδιακών΄ και σύγχρονων΄ αντιλήψεων και δικακτικων πρακτικών : συγκριτική μελέτη των δυο πρόσφατων εγχειριδίων ιστορίας της ΣΤ' δημοτικού

Κυδωνάκης, Νίκος

Κωνσταντίδου, Χριστίνα
Φουρναράκη, Ελένη
Παπαϊωάννου, Σκευος

Αφορμή για τη συγγραφή αυτής της διπλωματικής εργασίας στάθηκε ο δημόσιος διάλογος που προκάλεσε η διδασκαλία του νέου βιβλίου ιστορίας της ΣΤ΄ Δημοτικού, το σχολικό έτος 2006-2007. Το συγκεκριμένο βιβλίο αποσύρθηκε από τα σχολεία το επόμενο σχολικό έτος, αφού προηγουμένως είχε δεχθεί αυστηρή κριτική. Ο πολιτικοϊδεολογικός διάλογος, ωστόσο, και οι αντιπαραθέσεις που τροφοδότησε το νέο βιβλίο δεν συντήρησαν έναν, ανάλογης έντασης, επιστημονικό διάλογο. Η συγκεκριμένη εργασία ερευνά το εν λόγω βιβλίο από σκοπιά επιστημονική. Τα κριτήρια με τα οποία γίνεται η μελέτη του βιβλίου προέρχονται από τον θεωρητικό στοχασμό της σύγχρονης ιστοριογραφίας. Συγκεκριμένα προέρχονται από την αποκαλούμενη συμβατικά «νέα ιστορία», δηλαδή, τη σύγχρονη αντίληψη της ιστορίας ως κοινωνικής επιστήμης, η οποία ανέτρεψε τον τρόπο που μέχρι τότε γινόταν αντιληπτή η έννοια και η συγγραφή της ιστορίας, ανέτρεψε, δηλαδή, τη λεγόμενη «παραδοσιακή» ιστοριογραφία: εκείνη που έθετε ως αυτοσκοπό την αποκατάσταση και αφήγηση γεγονότων, και μάλιστα ορισμένων γεγονότων (πολιτικών, στρατιωτικών και διπλωματικών), επικαλούμενη την υποτιθέμενη αντικειμενικότητα και αξιολογική ουδετερότητα των θετικών επιστημών. Η κεντρική υπόθεση εργασίας αφορά στο εάν και κατά πόσο το νέο βιβλίο ιστορίας της ΣΤ΄ Δημοτικού (της συγγραφικής ομάδας Ρεπούση) επιχείρησε όντως μια ριζική ανανέωση της σχολικής ιστοριογραφίας, σε σχέση με το μοντέλο ιστορικής αφήγησης και διδασκαλίας που χαρακτήριζε το προηγούμενο βιβλίο, έτσι ώστε να μπορούμε να υποθέσουμε ότι αυτή η ριζική ανατροπή συνέβαλε, εμμέσως πλην αποφασιστικά, στην έντονη δυσφορία την οποία προκάλεσε το νέο βιβλίο. Η κεντρική υπόθεση αναλύεται στα παρακάτω επιμέρους ερωτήματα τα οποία αποτελούν ταυτόχρονα τα κριτήρια με τα οποία γίνεται η συγκριτική μελέτη των δύο εγχειριδίων : - Οι δυο συγγραφικές ομάδες υιοθετούν τις αρχές και τις απόψεις της σύγχρονης ιστοριογραφίας καθώς και τις διδακτικές πρακτικές που αυτές συνεπάγονται; - Απομακρύνονται από το μοντέλο της εθνοκεντρικής ιστορίας που καλλιεργεί το εθνικό φρόνημα προς μια κοινωνική ιστορία που προβληματίζει και καλλιεργεί την κριτική σκέψη; - Παρουσιάζονται ως ενεργά, συλλογικά υποκείμενα, όπως οι γυναίκες; 5 - Προσεγγίζεται το παρελθόν από ένα φάσμα προοπτικών που επιτρέπει να φανεί, παραδείγματος χάρη, η οπτική των γυναικών ή των άλλων εθνών; Η εξέταση των παραπάνω ερωτημάτων γίνεται με τις μεθόδους της Ανάλυσης Περιεχομένου και της Ανάλυσης Λόγου. Στην πρώτη ενότητα της εργασίας συγκρίνουμε τα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών (ΑΠΣ) στα οποία στηρίχθηκε η συγγραφή των εγχειριδίων. Στη συνέχεια αναζητούμε την αντίληψη για την ιστορία, όπως εκφράζεται από τους συγγραφείς των δύο εγχειριδίων. Στην δεύτερη ενότητα αναζητούμε διαφοροποιήσεις στη δομή, και στη διδακτική μέθοδο, η οποία εξάλλου επηρεάζεται και από τη δομή, καθενός από τα δύο βιβλία. Τέλος, στην τρίτη ενότητα ερευνούμε το περιεχόμενο των δύο βιβλίων. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν, όσον αφορά την πρώτη ενότητα, ότι το νέο ΑΠΣ απομακρύνεται από τον εθνοκεντρικό-φρονηματικό λόγο του παλαιού, για να προσεγγίσει σύγχρονους στόχους όπως η ανάπτυξη κριτικής ικανότητας. Τα συμπεράσματα που προκύπτουν από την έρευνα του περιεχομένου των βιβλίων είναι ότι στο νέο βιβλίο το βάρος μετατοπίζεται από τις νοούμενες, εντός του παλαιού βιβλίου, ως ενιαίες, ομοιογενείς εθνικές οντότητες, στην ανάδειξη του ρόλου κοινωνικών, επαγγελματικών ή έμφυλων ομάδων καθώς και πολιτιστικών κινημάτων, τα οποία συνδιαμορφώνουν τις ιστορικές συνθήκες. Η θέση και η δράση των γυναικών, με βάση αυτή τη μετατόπιση, παύει να ανιχνεύεται αποκλειστικά εντός της οικογένειας και του έθνους, κάνοντας αισθητή την κοινωνική παρουσία της ως αδικούμενης ομάδας που συνειδητοποιεί την κατάσταση της και διεκδικεί ίσα δικαιώματα. Η έρευνα μας, όσον αφορά τη δομή των βιβλίων και τη διδακτική τους μέθοδο, έδειξε ότι το παλαιό εγχειρίδιο στηρίζεται κατά κύριο λόγο σε μία γεγονοτολογική, αξιολογική, εθνοκεντρικά προσανατολισμένη αφήγηση. Το νέο βιβλίο, αντίθετα, στηρίζει τη διδασκαλία στην συστηματική επεξεργασία των πηγών ακολουθώντας στο θέμα αυτό την σύγχρονη πρακτική που στοχεύει στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων που χρησιμοποιεί στην έρευνά του ο ιστορικός και στην καλλιέργεια κριτικής ιστορικής σκέψης. Η δομή και η αντίληψη για την ιστορία που φέρει το παλαιό βιβλίο εξυπηρετείται καλύτερα από μία παθητική για τον μαθητή, αφηγηματοκεντρική- δασκαλοκεντρική διδασκαλία, ενώ αντίθετα το νέο βιβλίο απαιτεί ενεργό συμμετοχή των μαθητών σε όλη τη διάρκεια μιας προσανατολισμένης στην έρευνα διδασκαλίας. (EL)
The reason for writing this essay was the open debate, which was caused by the teaching of the new history textbook of the sixth grade of primary school in the school year 2006-2007. This specific book was withdrawn from schools the next school year after having received severe criticism. This specific essay investigates this book from a scientific aspect. The criteria come from the modern historiography. To be more specific, they come from what is called ‘the new history’. According to this view, history is a social science. This new history rejects the ‘traditional’ historiography, which was related to the mere narration and restoration of the bare facts. The main supposition is whether the new history book (by Repousis’s author team) indeed attempted radical changes in the school historiography compared with the old model of the historical narration and teaching, which marked the previous book. If we verify this suposition, then we can suppose that the mentioned radical change provoked partly the strong dissatisfaction this new book caused. The main supposition is analyzed in smaller questions, which are, at the same time, the criteria for this comparative study of the two textbooks: - Do the two author teams adopt the principles and the views of the new historiography as well as their teaching methods? - Are they taken away from the model of the nationcentral history, which cultivates the national moral towards a social history, which makes you think and cultivates the criticism? - Are they presented as active collective subjects such as women? - Is the past approached by aspects, which allow the women’s or other nations’ point of view to be seen? The investigation of the above questions is done with the methods of Context Analysis and Discourse Analysis. 7 In the first unit we compare the school curriculum, on which these textbooks are based. In the second unit we are searching for differentiations in the structure and in the teaching method, which is affected by the structure of each of the two books. Finally, in the third unit we are investigating the content of the two books. The results of the investigation showed that as for the first unit, the new curriculum is taken away from the nationcentral speech of the old in order to approach new goals such as the development of the critical ability. The conclusions that come up from the investigation of the content of the books show that in the new book the most important thing is the movement from the homogeneous national entity to the splintering off into social, professional or racial groups national entity. Our investigation as far as the structure of the books and their teaching method, showed that the old textbook is mainly based on a factual, nationcentral narration which alsu critisize. On the contrary, the new book bases its teaching on the methodical elaboration of the historical sources. This is a modern method, which aims to the development of the historical thinking. The structure and the view for history, which the old book brings, is better served from a passive for the student, central narrative teaching. On the other hand, the new book demands active participation from the students throughout a teaching period. A teaching period, which is directed towards the scientific research. (EN)

text
Τύπος Εργασίας--Μεταπτυχιακές εργασίες ειδίκευσης


Ελληνική γλώσσα

2010


Σχολή/Τμήμα--Σχολή Κοινωνικών Επιστημών--Τμήμα Κοινωνιολογίας--Μεταπτυχιακές εργασίες ειδίκευσης




*Η εύρυθμη και αδιάλειπτη λειτουργία των διαδικτυακών διευθύνσεων των συλλογών (ψηφιακό αρχείο, καρτέλα τεκμηρίου στο αποθετήριο) είναι αποκλειστική ευθύνη των αντίστοιχων Φορέων περιεχομένου.