Εισαγωγή. Η νηστεία της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας φαίνεται να έχει ευνοϊκές επιδράσεις στην υγεία με αποτέλεσμα να επηρεάζει την εμφάνιση χρόνιων νοσημάτων.
Σκοπός. Η εκτίμηση της επίδρασης των παραγόντων κινδύνου για χρόνια νοσήματα σε άτομα αγροτικού πληθυσμού της Κρήτης που ακολουθούν πλήρως, μερικώς ή καθόλου τη νηστεία της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Υλικό και Μέθοδοι. Το δείγμα αποτέλεσαν 497 άτομα από την μελέτη «Μεσσαράς» (ηλικίας 18-79 ετών), στους οποίους διενεργήθηκαν ιατρικές εξετάσεις, καταγραφή του ιατρικού τους ιστορικού και συμπληρώθηκε ερωτηματολόγιο συνηθειών υγείας. Έγιναν πολυμεταβλητές αναλύσεις συσχέτισης της νηστείας με παράγοντες κινδύνου.
Αποτελέσματα. Το 81,3% (95%ΔΕ:77,5-84,9) δήλωσε ότι τηρούσε τη νηστεία τουλάχιστον σε μια περίοδο, με το ελάχιστο χρονικό διάστημα ή συχνότητα όπως ορίζει η Εκκλησία. Ο μέσος αριθμός ημερών νηστείας ήταν αντίστοιχα 69,4 ημέρες και 23,5 τα χρόνια νηστείας. Από τους παράγοντες κινδύνου, όσοι τηρούσαν τη νηστεία για 101-180 ημέρες/χρόνο, σε σχέση με αυτούς που δεν την τηρούσαν, παρουσίαζαν μικρότερο επιπολασμό καπνίσματος (10,7% έναντι 45,7%, p<0,001), αυξημένης κατανάλωσης οινοπνεύματος (13,1% έναντι 57,6%, p<0,001) ή μικρότερο επιπολασμό πολλαπλής παρουσίας 2+ συμπεριφορικών παραγόντων κινδύνου (30,3% έναντι 73,8%, p<0,001). Επιπλέον, εμφάνισαν σημαντικά χαμηλότερες τιμές σακχάρου αίματος (p=0,009) και περιμέτρου μέσης (p=0,018). Ανάλογα, βρέθηκαν μεταξύ άλλων με σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα ενεργειακής πρόσληψης (p=0,003) καθώς και κορεσμένων (p=0,009) και trans λιπαρών οξέων (p<0,001) ως ποσοστών ενέργειας.
Συμπέρασμα. Τα άτομα που υιοθετούν τη νηστεία της Ορθόδοξης Χριστιανικής Εκκλησίας στον τρόπο ζωής τους δεν ακολουθούν απλά μια πρότυπη υγιεινή διατροφή, αλλά επιπλέον φαίνεται να προστατεύονται από δυνητικούς παράγοντες κινδύνου για χρόνια νοσήματα, όπως είναι το κάπνισμα ή η αυξημένη κατανάλωση οινοπνεύματος, ενώ παρουσιάζουν μειωμένα επίπεδα σακχάρου αίματος και μικρότερη περίμετρο μέσης. Οι ενδείξεις των ευεργετικών της επιδράσεων μπορούν να αποτελέσουν μέρος της ευρύτερης προσπάθειας της πρωτογενούς πρόληψης.
(EL)
Introduction. Fasting in the Greek Orthodox Church seems to have beneficial effects on health and may thus affect the occurrence of chronic diseases.
Objective. The assessment of the impact of risk factors for chronic diseases in a rural population in Crete, on individuals who fully, partially, or do not comply with fasting recommendations of the Greek Orthodox Church.
Methods. The sample consisted of 497 individuals from the study of Messara (18-79 years of age), for whom medical examinations were carried out, their medical history was recorded and a health habits questionnaire was completed. Multivariate analysis was performed in order to assess the correlation of fasting with risk factors.
Results. The 81.3% (95% CI:77.5, 84.9) of the population, stated that they had fasting at least in one period, with the minimum time or frequency as the Church defines. The average number of fasting days was 69.4 days and 23.5 years. Those following fasting, in relation to non-fasters, had lower prevalence of smoking (10.7% vs. 45.7%, p<0.001) or excessive alcohol consumption (13.1% vs 57.6%, p<0.001) and lower clustering of 2+ behavioral risk factors (30.3% vs 73.8%, p<0.001). In addition, they presented significantly lower serum glucose (p=0.009) and waist circumference (p=0.018). Similarly, they were found, among others, with significantly lower levels of energy intake, as well as saturated (% en.) (p=0.009) and trans fatty acids (% en.) (p<0.001).
Conclusion. People who adopt the fasting of the Orthodox Christian Church in their lifestyle do not simply follow a standard healthy diet but also appear to be protected from the potential risk factors for chronic diseases such as tobacco or increased alcohol consumption, while having low blood glucose levels and lower waist circumference. Indications of beneficial effects may be part of the wider primary prevention effort.
(EN)
University of Crete
