Ερωτήσεις σχετικές με την φύση της συνείδησης και την φύση του εαυτού έχουν ταλανίσει από καιρό φιλοσόφους, ψυχολόγους, ψυχιάτρους και νευροεπιστήμονες, δίνοντας αφορμή στον Chalmers να δηλώσει ότι «δεν υπάρχει τίποτα πιο δύσκολο να εξηγηθεί από την συνειδητή εμπειρία». Η πολυπλοκότητα του ανθρώπινου εγκεφάλου, ο οποίος αποτελείται από δισεκατομμύρια νευρώνες και τρισεκατομμύρια συνδέσεις, καθιστά την μελέτη της συνείδησης και την προέλευσή της μεγάλη πρόκληση. Για να αντιμετωπιστεί αυτή η πρόκληση, το κέντρο βάρους της επιστημονικής έρευνας οφείλει να στραφεί στην εξήγηση, πρόβλεψη και έλεγχο της συνειδητής εμπειρίας, παρά στην επίλυση του "δύσκολου προβλήματος" της συνείδησης. Ένας προσιτός τρόπος να εξεταστεί η συνείδηση είναι σε κλινικές περιπτώσεις ατόμων που αναφέρουν μεταβολές στην συνείδηση. Μια ενδιαφέρουσα κλινική περίπτωση είναι τα άτομα με Οριακή Διαταραχή Προσωπικότητας (ΟΔΠ), τα οποία συχνά εκδηλώνουν αισθήματα «αποσύνδεσης» εαυτού και αλλοτριοπροσωπίας.
Δεδομένου ότι δεν υπάρχει βιβλιογραφία σχετικά με το θέμα της διατριβής, κρίθηκε απαραίτητο να γίνει πρώτα περιγραφή της ΟΔΠ, και στη συνέχεια να παρουσιαστεί η συνείδηση μέσα από τον φακό μιας νευροβιολογικής θεωρίας και, τέλος, να εξεταστούν οι μεταξύ τους σχέσεις σε ένα θεωρητικό πλαίσιο. Για να γίνει αυτό αποτελεσματικά, η διατριβή οργανώνεται με τον ακόλουθο τρόπο. Το Κεφάλαιο 1 παρέχει μια ολοκληρωμένη κλινική και νευροβιολογική επισκόπηση της ΟΔΠ. Επιπλέον, εξετάζει την πολυπλοκότητα της διάγνωσης και της θεραπείας των ψυχικών διαταραχών γενικά και τις δυσκολίες που προκαλούν οι διαταραχές προσωπικότητας με υψηλή συννοσηρότητα και ετερογένεια όπως η ΟΔΠ. Το κεφάλαιο 2 είναι μια κριτική ανασκόπηση του βιβλίου του Edelman "Bright Air and Brilliant Fire: On the Matter of Mind" με επίκεντρο την Θεωρία Επιλογής Νευρωνικών Δικτύων (ΘΕΝΔ), επίσης γνωστή και ως Νευρωνικός Δαρβινισμός (ΝΔ) που έχει τις ρίζες της στην εξελικτική θεωρία και ανοσολογία. Το κεφάλαιο αυτό διερευνά τον τρόπο με τον οποίο εξηγείται η συνείδηση από τον Έντελμαν. Ο Έντελμαν επιλέχθηκε, γιατί ήταν πιθανότατα ο πρώτος που πρότεινε μια νευροβιολογική θεωρία της συνείδησης. Το κεφάλαιο 3 ασχολείται με τις σχέσεις μεταξύ φαινότυπου της ΟΔΠ και της συνείδησης, όπως περιγράφεται στην ΘΕΝΔ και τέλος ολοκληρώνεται με τα βασικά συμπεράσματα της συνολικής διατριβής, τους περιορισμούς της μελέτης των σχέσεων της συνείδησης στο πλαίσιο της ψυχοπαθολογίας, όπως επίσης και ορισμένα ερωτήματα για μελλοντική έρευνα.
(EL)
Questions about the nature of consciousness and the self, have long puzzled philosophers, psychologists, psychiatrists, and neuroscientists, giving rise to Chalmers' statement that "there is nothing harder to explain than conscious experience". With the human brain's staggering complexity, consisting of billions of neurons and trillions of connections, the study of consciousness and its origin poses a monumental challenge. To address this challenge, the focus of scientific inquiry should shift towards explaining, predicting, and controlling conscious experience rather than seeking to resolve the elusive "hard problem" of consciousness. An approachable way is to examine consciousness in clinical cases of individuals who report alterations in their consciousness. An interesting clinical case is individuals with Borderline Personality Disorder (BPD) who often manifest feelings of dissociation and depersonalization.
Given there is no literature regarding the topic of the thesis, it was considered necessary to begin by describing BPD, then introducing consciousness through the lens of a neurobiological theory, and finally, examining their relations within a theoretical framework. To effectively do so, the thesis is organized in the following way. Chapter 1 provides a comprehensive clinical and neurobiological overview of BPD. It sheds light on the complexity of diagnosing and treating mental disorders in general and the difficulties that evoke personality disorders with high comorbidity and heterogeneity such as BPD. Chapter 2 is a critical review of Edelman’s “Bright Air and Brilliant Fire: On the Matter of Mind” focusing on his Theory of Neuronal Group Selection (TNGS), also known as Neural Darwinism (ND) that have its roots in evolutionary theory and immunology. This chapter investigates how consciousness is explained by Edelman. Edelman was selected on the basis that he was probably the first to propose a neurobiological theory of consciousness. Chapter 3 deals with the relations between BPD phenotype and consciousness as described in TNGS reaching up to some critical points of the entire thesis, the limitations of studying the relations of consciousness within psychopathology, and some questions for future research.
(EN)
University of Crete
