Η συγκεκριμένη πτυχιακή εργασία αποτελεί μια έρευνα σχετικά με την ετοιμότητα της εκπαιδευτικής κοινότητας στη διαχείριση κρίσεων από φυσικούς κινδύνους, καθώς και των απόψεων των εκπαιδευτικών όσον αφορά την επιμόρφωσή τους σχετικά με αυτούς. Πιο συγκεκριμένα, η εργασία αυτή αποτελείται από το θεωρητικό μέρος, το οποίο αναφέρεται με βάση τη βιβλιογραφία, στον ορισμό της κρίσης που προκαλείται από φυσικούς κινδύνους, με ποιους τρόπους μπορεί να εκδηλωθεί και πως μπορεί να υπάρξει πρόληψη αλλά, συνάμα και διαχείριση στην περίπτωση που παραστεί ανάγκη. Μελετάται η διαχείριση των φυσικών καταστροφών στον ελλαδικό χώρο και ειδικότερα στο σχολικό περιβάλλον. Επιπροσθέτως, ερευνάται η ψυχική ανθεκτικότητα σε σχέση με τις φυσικές καταστροφές. Ακόμη αναλύεται η έννοια της «επιμόρφωσης» και γίνεται μια σύντομη ιστορική αναδρομή της ελληνικής επιμορφωτικής πολιτικής. Ερευνώνται οι επιμορφωτικές ανάγκες των εκπαιδευτικών, οι φορείς υλοποίησης των προγραμμάτων, τα κριτήρια ταξινόμησής τους και η μορφή τους.
Στο δεύτερο μέρος της έρευνας αναλύεται η μέθοδος, διευκρινίζεται ο σκοπός και διατυπώνονται τα ερωτήματά της. Ακόμη, παρουσιάζεται το ερευνητικό εργαλείο και το δείγμα στο οποίο θα απευθυνθεί και επιπροσθέτως αναλύονται και ερμηνεύονται τα αποτελέσματα. Πιο αναλυτικά, η έρευνα ξεκίνησε τον Μάιο και ολοκληρώθηκε στα μέσα του Σεπτέμβρη του 2019. Τον πληθυσμό της έρευνας αποτέλεσαν οι εκπαιδευτικοί της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης του νομού Χανίων, ο οποίος χαρακτηρίζεται ως σεισμογενής λόγω της γεωγραφικής του θέσης και πλημμυρόπληκτος, μετά και από τις περυσινές ισχυρές βροχοπτώσεις. Το τελικό δείγμα για την εκπόνηση της ποσοτικής προσέγγισης της έρευνας ήταν 120 εκπαιδευτικοί, οι οποίοι αντιστοιχούν περίπου στο 10% του πληθυσμού. Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν ερωτηματολόγιο κατασκευασμένο από την ερευνήτρια σε συνεργασία με την επιβλέπουσα καθηγήτρια. Τα αποτελέσματα επεξεργάστηκαν με το στατιστικό πρόγραμμα IBM S.P.S.S. 21 με παρουσίαση πινάκων και γραφημάτων. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η ετοιμότητα των εκπαιδευτικών να διαχειριστούν ένα φυσικό κίνδυνο δεν είναι υψηλή. Αν και οι περισσότεροι γνωρίζουν την ύπαρξη ομάδας διαχείρισης κρίσεων, δεν είναι εκπαιδευμένοι κατάλληλα και επιπλέον, δεν έχει γίνει καταμερισμός ευθυνών και ρόλων για τη διαχείριση εκτάκτων περιστατικών. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις περισσότερες σχολικές μονάδες τα αποτελέσματα έδειξαν ότι δεν έχει οριστεί υπεύθυνος επικοινωνίας με τις οικογένειες των μαθητών. Η ενημέρωση των εκπαιδευτικών όσον αφορά το σχέδιο εκκένωσης της σχολικής μονάδας από τον υπεύθυνο συνάδελφό τους είναι ικανοποιητική, αλλά δεν νιώθουν ότι ισχύει το ίδιο και για τους μαθητές τους. Σε ικανοποιητικό βαθμό κατατάσσεται και η υλοποίηση ασκήσεων ετοιμότητας αλλά η αξιολόγησή τους χωλαίνει. Όμως οι εκπαιδευτικοί αναγνωρίζοντας την ανάγκη για συνεχή βελτίωση, επιθυμούν την αξιολόγηση των διαδικασιών του σχεδίου από μια προϊστάμενη αρχή. Επιπλέον, δε νιώθουν ασφαλείς με τις υλικοτεχνικές υποδομές που υπάρχουν και πιστεύουν ότι η εφαρμογή των κανόνων και των διαδικασιών πρέπει να ακολουθείται απαρέγκλιτα για την αποτελεσματική διαχείριση μιας κρίσης. Επιπλέον αναγνωρίζουν την αναγκαιότητα μιας σταθερής συνεργασίας με φορείς υποστήριξης, για την ενδυνάμωσή τους στους ζωτικούς τομείς της πρόληψης, της επέμβασης και της αποκατάστασης αν και όποτε αυτή χρειαστεί. Η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σε θέματα διαχείρισης κρίσεων από φυσικούς κινδύνους είναι απαραίτητη και οι περισσότεροι επιλέγουν την επιμόρφωση σε πυρκαγιές και σε υδρολογικές καταστροφές. Ένας ακόμη τομέας που ενδιαφέρει τους εκπαιδευτικούς είναι αυτός της διαχείρισης των ψυχολογικών επιπτώσεων από μια καταστροφή. Η μορφή της επιμόρφωσης που προτιμάται από τους συμμετέχοντες εκπαιδευτικούς είναι η δια ζώσης με βιωματική διδασκαλία, διάρκειας δύο ή τριών ημερών και με επαναληψιμότητα. Ο χρόνος υλοποίησής της ορίζεται μέσα στο σχολικό έτος και μέσα στο εργασιακό ωράριο των εκπαιδευτικών. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ο τόπος υλοποίησης να είναι εύκολα προσβάσιμος και το επίπεδο των επιμορφωτών να είναι υψηλό, με προτίμηση στα στελέχη της εκπαίδευσης με ειδίκευση στο συγκεκριμένο θέμα. Οι εκπαιδευτικοί θεωρούν απαραίτητη την παροχή βεβαίωσης παρακολούθησης και θα προτιμούσαν ένα επιδοτούμενο επιμορφωτικό πρόγραμμα στη διαχείριση κρίσεων από φυσικές καταστροφές.
Η επιλογή του θέματος της έρευνας και η διερεύνηση των απόψεων των εκπαιδευτικών για την ετοιμότητα των σχολικών μονάδων στη διαχείριση ενός
κινδύνου από φυσικές καταστροφές υπήρξε προσωπικός προβληματισμός και ενδιαφέρον για επιστημονική διερεύνηση. Η έρευνα αυτή φιλοδοξεί να αποτελέσει το εναρκτήριο λάκτισμα για περαιτέρω διερεύνηση και ανάλυση, προσδοκώντας στην προστασία και ασφάλεια των μελών της σχολικής κοινότητας.
(EL)
This thesis researches the educational community's preparedness for crisis management of physical hazards, as well as the teachers' views on their training regarding them. More specifically, this work consists of the theoretical part, which is based on the literature, on the definition of the crisis caused by natural hazards, how it can be manifested, how it can be prevented but also how it is managed when the need arises. In particular, it researches natural disasters management in Greece in the school environment. In addition, the psychological influence of natural disasters is investigated. The concept of "training" is analyzed and a brief historical overview of Greek educational policy is made. The training needs of teachers; the implementers of the programs, their classification criteria are investigated.
In the second part of the research the method is analyzed, its purpose is clarified and the questions are formulated. Furthermore, the research tool, the sample and the results are additionally analyzed and interpreted. More specifically, the survey began in May and was completed in mid-September 2019. The research population consisted of secondary education teachers in the prefecture of Chania, which is characterized as seismic due to its geographical location and rain - affected, due to the previous year’s floods. The final sample for the quantitative research approach was 120 teachers, representing approximately 10% of the population. Participants completed a questionnaire designed by the researcher in collaboration with the supervising professor. The results were processed with the IBM Statistical Program S.P.S.S. 21 with tables and graphs. The results showed that teachers' willingness to manage a physical risk is not high. Although most are aware of the existence of a crisis management team, they are not adequately trained and, furthermore, responsibilities and roles for emergency management have not been shared. It is noteworthy that in most of the school units the results showed that no contact was made with the families of the students. Teachers’ knowledge about their schools evacuation plan is good, but they do not feel that it is the same for their students. Implementation of preparedness exercises is also well classified, but their evaluation is poor. Teachers recognize the need for continuous improvement and want to evaluate evacuation and emergency plans with their administrators. In addition, they do not feel secure with the existing logistical infrastructure and believe that the application of the rules and procedures must be followed strictly for the effective management of a crisis. In addition, they recognize the need for solid cooperation with supporting agencies in the vital sectors of prevention, intervention and reconstruction, if and when needed. Physical hazard management training for teachers is essential, and most opt for fire and hydrological disasters training. Another area of interest for teachers is the management of the psychological impact of a disaster. The preferred form of training for teachers should last two or three days and it should be repeated annually. Implementation time is set within the school year and within their working hours. It is particularly important that the place of implementation is easily accessible and that the training level is high, preferably by specialized personnel on the subject. Teachers consider it necessary to be provided by a certificate of attendance and would prefer a subsidized disaster management training program.
The choice of the research subject and the exploration of teachers' views on the readiness of school units as far as the management of natural disasters is concerned, was a personal reflection and an interest of scientific inquiry. This research aspires to be the launching pad for further research and analysis, with the aim of the protection of the members of the school community.
(EN)
Πανεπιστήμιο Κρήτης
