Εισαγωγή: Η ποιότητα ζωής και η ψυχική υγεία των φροντιστών (επαγγελματιών
και μη) ασθενών με καρκίνο θα επιβαρύνεται σε μεγάλο βαθμό από τη φροντίδα των
ασθενών τους.
Σκοπός: Η παρούσα διπλωματική εργασία έχει ως σκοπό να μελετήσει την
επιβάρυνση των φροντιστών (επαγγελματιών και μη) ασθενών με καρκίνο, την
ποιότητα ζωής, την ψυχική υγεία και την επίδραση τους στην πορεία των ασθενών
αυτών.
Οι επιμέρους στόχοι που τέθηκα ήταν: α) ο βαθμός που επιβαρύνονται οι φροντιστές
ασθενών με καρκίνο, στην ποιότητα ζωής τους, στην εξουθένωση και στο αντιληπτό
και μετα-τραυματικό στρες, β) η εκτίμηση της επιβάρυνσης των φροντιστών αυτών
σε επίπεδο ψυχοκοινωνικό, επαγγελματικό, οικογενειακό και οικονομικό και γ) τα
εμπόδια που αντιμετωπίζουν στο έργο που αναλαμβάνουν και οι παράγοντες που το
διευκολύνουν.
Μέθοδοι: Μελέτη μικτής μεθοδολογίας με συμπλήρωση ερωτηματολογίου
χρησιμοποιώντας 4 εργαλεία για τη μέτρηση της ποιότητας ζωής, του
αντιλαμβανόμενου στρες, της επαγγελματικής εξουθένωσης και του μετα-
Δημόσια Υγεία-Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας-Υπηρεσίες Υγείας
Ιατρική Σχολή–Πανεπιστήμιο Κρήτης
5
τραυματικού στρες. Συμμετέχοντες στη μελέτη ήταν 55 άτομα φροντιστές
(επαγγελματίες και μη) ασθενών με καρκίνο των οποίων οι ασθενείς νοσηλεύονταν
κατά τους μήνες που διεξάγονταν η μελέτη στην Παθολογική Ογκολογική Κλινική
του ΠαΓΝΗ. Τα ερωτηματολόγια συμπληρώθηκαν με την βοήθεια του ερευνητή τα
οποία κατέγραψαν κοινωνικοδημογραφικά χαρακτηριστικά, συνήθειες υγείας,
βαθμολογία υγείας, αντιλαμβανόμενο στρές, μετατραυματικό στρες, συναισθηματική
εξουθένωση.
Επιπλέον, από τους συμμετέχοντες, 12 άτομα προσκλήθηκαν σε δύο ομάδες
εστιασμένη συζήτησης (focus group) που αφορούσε την ολική επιβάρυνση και τα
εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι φροντιστές. Η ανάλυση των δεδομένων της έρευνας
της παρούσας μεταπτυχιακής εργασίας έγινε με τη χρήση του στατιστικού
προγράμματος IBM SPSS 26.0. Για την παρουσίαση των χαρακτηριστικών του
δείγματος χρησιμοποιήθηκε περιγραφική στατιστική, παραμετρικοί έλεγχοι και ο
Pearson correlation coefficient, σε επίπεδο σημαντικότητας α=0,05.
Αποτελέσματα:
Τα ευρήματα της μελέτης έδειξαν πως οι φροντιστές λαμβάνουν υψηλότερο σκορ στο
αντιλαμβανόμενο στρες με μέση τιμή 30,42 (±6,15) από αυτό των επαγγελματιών,
ταυτόχρονα το σκορ της υγείας τους είναι μικρότερο 56,10 (±24,66) από τους
επαγγελματίες φροντιστές. Επιπλέον, παρατηρήθηκε μια μεγάλη διαφορά στο σκορ
του μετα-τραυματικού στρες ανάμεσα στου επαγγελματίες και μη, με τους
επαγγελματίες να έχουν μέση τιμή 4,16 (±2,64) έναντι των μη επαγγελματιών που
συγκέντρωσαν μέση τιμή 31,56 (±10,35). Η συναισθηματική εξουθένωση έχει
σημαντική και πολύ ισχυρή συσχέτιση με τον αριθμό πακέτων τσιγάρων (r= 0,92
p=0,03) και τον αριθμό ποτηριών αλκοόλ (r=0,91 p=0,04) και σημαντική ισχυρή
συσχέτιση με την ηλικία (r=0,83 p=0,03). Οι παράγοντες που φάνηκε να
συσχετίζονται με τα σκορ ήταν η ηλικία, το κάπνισμα, το αλκοόλ και ο αριθμός των
μελών της οικογένειας.
Συμπεράσματα: Η μελέτη ανέδειξε τις διαφορές μεταξύ επαγγελματιών και μη
επαγγελματιών φροντιστών, με τους μη επαγγελματίες να έχουν μεγαλύτερο
αντίκτυπο στα επίπεδα του αντιλαμβανόμενου και μετα-τραυματικού στρες ενώ
παράλληλα έχουν φτωχότερη γενική κατάσταση υγείας. Οι διαφορές αυτές μαζί με
τους παράγοντες που σχετίζονται με την αύξηση του στρες και της εξουθένωσης θα
Δημόσια Υγεία-Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας-Υπηρεσίες Υγείας
Ιατρική Σχολή–Πανεπιστήμιο Κρήτης
6
πρέπει να ληφθούν υπόψη στη λήψη μέτρων υποστήριξης και αποκατάστασης της
ψυχικής υγείας των φροντιστών.
(EL)
Introduction: The quality of life and mental health of caregivers (professionals and
non-professionals) of cancer patients will be burdened by the care of their patients.
Aim: The purpose of this dissertation is to study the burden of caregivers
(professionals and non-professionals) with cancer patients, quality of life, mental
health, and their impact on the course of these patients.
The individual goals I set were:
a) the degree to which caregivers of cancer patients are burdened, their quality of life,
exhaustion and perceived and post-traumatic stress,
b) the assessment of the burden of these caregivers at the level of psychosocial,
professional, family, and financial and c) the obstacles they face in the work they
undertake and the factors that facilitate it.
Methods: Study of mixed methodology by completing a questionnaire using 4 tools to
measure the quality of life, perceived stress, burnout and post-traumatic stress.
Participants in the study were 55 caregivers (professionals and non-professionals) of
cancer patients whose patients were hospitalized during the months of the study at the
Pathological Oncology Clinic of PAGNI. The questionnaires were completed with the
help of the researcher who recorded socio-demographic characteristics, health habits,
health score, perceived stress, post-traumatic stress, emotional exhaustion.
In addition, from the participants, 12 people were invited to two focus groups on the
total burden and the obstacles faced by caregivers. The analysis of the research data of
Public Health-Primary Health Care-Health Services
School of Medicine–University of Crete
8
the present postgraduate thesis was done using the statistical program IBM SPSS
26.0. Descriptive statistics were used to present the characteristics of the sample,
Results:
The findings of the study showed that caregivers receive a higher score on perceived
stress with an average value of 30.42 (± 6.15) than that of professionals, at the same
time their health score is 56.10 (± 24.66) lower than their professional careers. In
addition, there was a large difference in the score of post-traumatic stress between
professionals and non-professionals, with professionals averaging 4.16 (± 2.64)
compared to non-professionals who averaged 31.56 (± 10, 35). Factors that appeared
to be associated with scores were age, smoking, alcohol, and the number of family
members.
Conclusions: The study highlighted the differences between professional and nonprofessional caregivers, with non-professionals having a greater impact on perceived
and post-traumatic stress levels while having a poorer overall health status. These
differences along with the factors associated with increased stress and exhaustion
should be considered in taking care of and supporting caregivers' mental health.
(EN)
