Το έτος 1992 αποτέλεσε μια χρονιά σταθμό για το περιβάλλον, αφού τότε οι ηγέτες του κόσμου συγκάλεσαν, στο Ρίο, μια Σύνοδο Κορυφής για το Περιβάλλον, στο πλαίσιο της οποίας υιοθέτησαν ένα παγκόσμιο ‘αειφορικό’ σχέδιο δράσης που ονομάστηκε Agenda 21. Στο σχέδιο αυτό περιλαμβανόταν ένα μικρότερο σχέδιο με την επωνυμία Local Agenda 21 ή LA21- Τοπική Ατζέντα 21-, που δεν ήταν τίποτε περισσότερο από ένα «κάλεσμα» (Department of Economic and Social Affairs, 2002) των τοπικών αρχών, δηλαδή των Ο.Τ.Α., όλων των κρατών μελών της Συνόδου, να συντάξουν, να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν Τοπικά Προγράμματα Δράσης για το περιβάλλον (Bullard. 1998-Mercer & Jotkowitz, 2000, Local Agenda 21-Greece, 2006). Μια τέτοια LA21 αναπτύχθηκε και εφαρμόσθηκε και στην Ελλάδα, στο πλαίσιο μερικών Δήμων της, οι σημαντικότεροι από τους οποίους ήταν το Μαρούσι και το Χαλάνδρι. Η παρούσα μελέτη θα ασχοληθεί με τον πρώτο από αυτούς τους δύο Δήμους και έχει ως σκοπό τη διερεύνηση των απόψεων των δημοτών και των εργαζομένων στο Δήμο αυτό σχετικά με τις δυνατότητες της LA21 να συμβάλλει στην ικανοποιητική αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προβλημάτων στην Ελλάδα, αλλά και για την πορεία και τον τρόπο εφαρμογής της. Η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε για τη διερεύνηση του παραπάνω ερευνητικού ερωτήματος ήταν αυτή του ερωτηματολογίου και εφαρμόσθηκε σε ένα συνολικό δείγμα 300 ατόμων, εκ των οποίων τα 100 ήταν εργαζόμενοι στο Δήμο Αμαρουσίου και 200 δημότες του. Για τη στατιστική ανάλυση και ερμηνεία των ερευνητικών δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν τόσο πριγραφικά μέτρα όσο και η ανάλυση παραγόντων (factor analysis). Μερικά βασικά ευρήματα της παρούσης έρευνας περιλαμβάνουν τα πιο κάτω σημεία: • Κατά την υλοποίηση της LA21 ο Δήμος Αμαρουσίου συνεργάσθηκε με συγκεκριμένα άτομα και κοινωνικές ομάδες και οργανώσεις, όπως, για παράδειγμα, οι δημότες του, τοπικές ομάδες συμφερόντων, διάφορες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και άλλοι Δήμοι. • Ο απλός δημότης συμμετείχε σε κάθε στάδιο εφαρμογής της LA21 και η συμμετοχικότητα αυτή έλαβε τη μορφή της συμμετοχής στις σχετικές σνεδριάσεις του Δήμου και στις δημόσιες συζητήσεις περί ανακύκλωσης και παρακολούθησης σεμιναρίων Π.Ε. για ενηλίκους. Παρατηρήθηκαν, έτσι, τρεις διαστάσεις της συμμετοχής: συμμετοχή στην περιβαλλοντική πληροφόρηση, συμμετοχή με παρατηρήσεις και σχόλια και ανατροφοδότηση (feedback) προς το Δήμο. • Οι δημότες βίωσαν θετικά τη συμμετοχή τους στις LA21 διαδικασίες και θεώρησαν ότι επήλθε, ως βασικό απορτέλεσμα, μια καλύτερη σχέση τους με τον Δήμο. • Η συμβολή των δημογραφικών χαρακτηριστικών στο βαθμό και την ποιότητα συμμετοχής δεν φαίνεται να είναι καθοριστική, αλλά δεν μπορούμε να αρνηθούμε εντελώς την επιρροή τους. • Η Π.Ε. με την άτυπη μορφή της , ως βασικό στοιχείο της LA21, αποτέλεσε βασικό ενισχυτικό παράγοντα της συμμετοχικότητας των πολιτών. Θεωρώντας συνολικά την παρούσα ερευνητική προσπάθεια, πρέπει να τονίσουμε ότι ο Δήμος Αμαρουσίου αντιμετώπισε μια σύγχρονη περιβαλλοντική πρόκληση και ανταποκρίθηκε ικανοποιητικότατα βελτιώνοντας τους όρους διαβίωσης των πολιτών του. Εκείνο που μένει είναι να αξιοποιήσει την επιτυχημένη ως τώωρα πορεία του και να προαγάγει τη συμμετοχή των πολιτών του στη λήψη περιβαλοντικών αποφάσεων μέσω της χρήσης πιο καινοτόμων μοφών της.
