H παρούσα διπλωματική εργασία έχει σκοπό να αναδείξει τις στάσεις και τις αντιλήψεις των εργαζομένων του Ψυχιατρείου της Κέρκυρας απέναντι στην ψυχική ασθένεια και τον ψυχικά πάσχοντα. Πιο συγκεκριμένα, στόχος της εργασίας είναι να διερευνήσει τις πιθανές αλλαγές που προέκυψαν τόσο στους ψυχικά ασθενείς όσο και στους εργαζόμενους, με την Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση και το κλείσιμο του Ασύλου. Η εφαρμογή του Προγράμματος «Ψυχαργώς», στο οποίο στηρίχθηκε η Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση αποτελεί κομβικό σημείο των αλλαγών που συντελέστηκαν στην ψυχιατρική στην Ελλάδα. Η μελέτη ήταν συγχρονική και συμμετείχαν σε αυτήν 11 άτομα από το προσωπικό του Ψυχιατρείου, τα οποία είχαν εμπειρία πάνω από 10 χρόνια στην ψυχικά ασθένεια. Για την ανάδειξη των κοινωνικών αναπαραστάσεων του προσωπικού χρησιμοποιήθηκαν οι ημι-δομημένες συνεντεύξεις καθώς με αυτό τον τρόπο ο ερευνητής μπορεί να ερμηνεύσει και να κατανοήσει καλύτερα τη βιωμένη εμπειρία. Τα αποτελέσματα της μελέτης καταδεικνύουν ότι το Ψυχιατρείο της Κέρκυρας είχε θετικές και αρνητικές νοηματοδοτήσεις. Επίσης, από τα σημαντικότερα ευρήματα της μελέτης είναι ότι, η Αποασυλοποίηση επέφερε σημαντικές αλλαγές στους ψυχικά ασθενείς και στο προσωπικό του Ψυχιατρείου. Ειδικότερα, βελτιώθηκε η ποιότητα ζωής των ψυχικά πασχόντων και ταυτόχρονα μειώθηκε ο κοινωνικός αποκλεισμός των ψυχικά ασθενών μέσω της εργασιακής τους αποκατάστασης με τη δημιουργία των Κοινωνικών Συνεταιρισμών Περιορισμένης Ευθύνης (Κοι.Σ.Π.Ε). Αναδεικνύεται ακόμη σημαντική βελτίωση στη ποιότητα της εργασίας των εργαζομένων οι οποίοι ακολούθησαν την ίδια πορεία αποϊδρυματοποίησης με τους χρόνια ψυχικά ασθενείς. Το εργασιακό περιβάλλον του προσωπικού είναι σαφώς πιο βελτιωμένο, ενώ οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας στο σύνολό τους στοχεύουν στην ανάρρωση και ποιοτική θεραπεία των ψυχικά πασχόντων. Η δομή της διπλωματικής εργασίας περιλαμβάνει δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος γίνεται μία ιστορική αναδρομή της “τρέλας” και των ψυχιατρικών νοσοκομείων και ειδικότερα της πορείας του Ψυχιατρείου της Κέρκυρας το οποίο μας απασχολεί εδώ. Παράλληλα αναλύονται οι έννοιες του κοινωνικού στίγματος, της ψυχικής διαταραχής, του χρόνια ψυχικά πάσχοντα και της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης. Επιπλέον, επιχειρήθηκε μία ερευνητική ανασκόπηση η οποία περιλαμβάνει 25 ποσοτικές και ποιοτικές μελέτες που διεξήχθησαν σε Ευρώπη και στην Αμερική. Η ανασκόπηση έχει ως στόχο να παρουσιάσει τόσο τις στάσεις και αντιλήψεις του γενικού πληθυσμού και των επαγγελματιών υγείας απέναντι στην ψυχικά ασθένεια, όσο και να καταγράψει τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ψυχικά ασθενείς με την εμφάνιση της νόσου. Στο δεύτερο μέρος της εργασίας παρουσιάζεται το θεωρητικό και μεθοδολογικό τμήμα της εμπειρικής έρευνας, τα αποτελέσματα και τα συμπεράσματα της ποιοτικής ανάλυσης των ημι-δομημένων συνεντεύξεων.
The purpose of this thesis is to present prevalent attitudes toward mental illness by the staff employed at Corfu’s Psychiatric Hospital. This study aims to detect the potential effects of the “Psychargos” Program, which carried out the implementation of the Greek Psychiatric Reform in Greece.The sampling’s criteria, was each participant’s years of experience. A minimum of ten (10) years of employment experience was set. The final sample consisted of eleven (11) participants with diverse specializations. The use of semi-structured interviewing was selected, in order to properly highlight the medical staff’s social representations and understanding of the overall transition from the Psychiatric Hospital (asylum) to the new process of rehabilitation and treatment. The structure of the present thesis consists of two parts, wherein the first part provides a historical review of the Psychiatric Hospital and especially Corfu’s Psychiatric Hospital. Further, the implications of the social stigma associated with the mental illness as well as the Psychiatric Reform in Greece has been described. Finally, 25 qualitative and quantitative studies conducted in Europe and America regarding analyses of the social stigma within diverse communities, have been reviewed. The overview of those studies provides the necessary background, in order to understand the relationship and dynamics between the stigmatization process and the mental health disorders, expressed under various circumstances. The second part presents the empirical case study, which focuses both on theoretical and methodological applications. The transitional process of Corfu’s Psychiatric Hospital through a detailed analysis, of a case exemplary of the Greek Psychiatric Reform. The localized impacts of the new community based institutional structures have been explored. Such community impacts are indicative of dramatic institutional changes that have occurred in modern Greece.The results of this study indicate that the Corfu Psychiatric Hospital has had both negative and positive impact, while the changes brought by the deinstitutionalization process were assessed as beneficial regarding the patients’ treatment and recovery. The process was also advantageous for the health workers as favorable changes have been recorded in their working environment and conditions. Particular emphasis has been given to the improvement of the patients’ overall quality of life, which has been achieved by means of an occupational rehabilitation process through the Social Cooperative with Limited Liability of the Mental Health Sector (koispe). The workers, who have been a target group – alongside with the mentally ill – of the Psychiatric Reform and at the same time partly its implementing agencies, have also experienced improvements of analogous quality in their own daily working life
