The global economic crisis of 2007 has affected all European countries; Greece of course could not be the exception to this “rule”. First, the fact that Greece was unable to mitigate its public expenditures and to increase its revenues in comparison with the other European countries and other the weaknesses of the Economic and Monetary Union (EMU) design which led to a structural asymmetry within the Eurozone, contributed to Greece’s “acquaintance” with the economic crisis. Its impact on Greek regions has become more intense during the last three years. Taking into consideration some indicators which are directly affiliated with the economic and social welfare, for example GDP, disposal income, employment/unemployment, population, infant mortality, proportion of pupils etc, before and after the crisis it is easily ascertained that the Greek regions are moved to unprecedented high rates of under-development. For instance, the most developed Greek region, Attica, which hadn’t experienced before high rates of unemployment, now it is in the same class with regions that had traditionally high rates of unemployment. The goal of this study is to examine the extent to which each region has been hit by the economic crisis –because each of them has been affected to different degree- using certain indicators which are presented minutely in the research. We do not focus our attention on some specific regions; instead of this we examine all regions whether they are developed or under-developed. Moreover, throughout this research we also pursue to investigate the regional disparities which induce to the differential impact of the crisis and which worsened due to the austerity measures that were applied. Regional disparities reflect permanent structural or macroeconomic imbalances in the production model of the country and the causes of their existence are geographical and environmental factors, the regions’ social structure, the low mobility of labor and capital, institutional and political factors and external economies. Furthermore, this paper investigates the degree of resilience of each region during the crisis i.e. whether they can cope with it, overcome it and recover from it. In order to ascertain it we will examine if regions dispose resourcefulness, performance, redundancy, diversity, innovative learning, connectedness, robustness and rapidity. Finally, we will valuate the regional resilience and we will examine whether it is resistance, recovery, re-orientation or renewal (or resumption).
Η οικονομική κρίση του 2007 έχει επηρεάσει όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες και φυσικά εξαίρεση σε αυτόν τον κανόνα δεν θα μπορούσε να είναι η Ελλάδα. Η Ελλάδα επηρεάστηκε από την κρίση το 2009. Όμως ο βαθμός επίδρασης της κρίσης διαφέρει από περιφέρεια σε περιφέρεια, όπως επίσης και ο τρόπος αντιμετώπισης αυτής. Βασικές αιτίες της άνισης επίδρασης της κρίσης είναι οι περιφερειακές ανισότητες που διακρίνουν τις ελληνικές περιφέρειες και η ομοιογένεια των μέτρων λιτότητας που εφαρμόστηκαν στην Ελλάδα χωρίς να ληφθεί υπόψη η διαφορετικότητα τω περιφερειών. Στα πλαίσια της παρούσας μελέτης στόχος μας είναι να μελετήσουμε τον βαθμό στον οποίο κάθε περιφέρεια της Ελλάδας επηρεάστηκε και συνεχίζει να επηρεάζεται από την οικονομική κρίση. Αυτό θα επιτευχθεί με τη βοήθεια ορισμένων δεικτών που χρησιμοποιούνται για να μετρήσουν την οικονομική και όχι μόνο ευημερία των περιφερειών. Ενδεικτικά μερικοί από αυτούς είναι το Α.Ε.Π., η απασχόληση, η ανεργία, το μορφωτικό επίπεδο, η μεταβολή του πληθυσμού κ.α. Δεν επικεντρωνόμαστε σε κάποιες συγκεκριμένες περιφέρειες, για παράδειγμα τις περισσότερο ανεπτυγμένες ή τις λιγότερο. Αντιθέτως, εξετάζονται όλες. Ειδικότερα, ερευνούμε τις ανισότητες που διακρίνουν τις περιφέρειες αφού αποτελούν έναν από τους κύριους λόγους της διαφορετικής επίδρασης της κρίσης σε αυτές. Στη συνέχεια, εντοπίζουμε τις τιμές των δεικτών που χρησιμοποιήσαμε στην αρχή της κρίσης (2009) και το 2011, προκειμένου να κάνουμε μία σύγκριση και να σχολιάσουμε τη μεταβολή τους εξαιτίας της κρίσης. Επίσης, μέσω της σύγκρισης αυτών των τιμών μπορούμε να ελέγξουμε αν η κάθε περιφέρεια είναι ανθεκτική ή όχι. Αναλύοντας το θεωρητικό πλαίσιο των περιφερειακών ανισοτήτων, της περιφερειακής ανθεκτικότητας και της οικονομικής κρίσης σε σχέση με τις περιφέρειες και χρησιμοποιώντας τους δείκτες που αναφέρθηκαν παραπάνω διαπιστώσαμε ότι η επίδραση της οικονομικής κρίσης διαφοροποιείται από περιφέρεια σε περιφέρεια εξαιτίας των ανισοτήτων που παρουσίαζαν σε επίπεδο παραγωγικής βάσης, ειδίκευσης, εργατικού δυναμικού κ.α. Επίσης, εντοπίσαμε ότι οι περιφερειακές ανισότητες το 2011 μειώθηκαν σε σχέση με το 2009 επιβεβαιώνοντας ότι σε περιόδους ύφεσης οι περιφερειακές ανισότητες μειώνονται. Τέλος, εντοπίσαμε πως οι ελληνικές περιφέρειες δεν είναι ανθεκτικές σε όλους τους δείκτες, αντιθέτως δεν μπορούν να ανταποκριθούν σε βασικές αλλαγές που προέκυψαν λόγω της κρίσης.
