Στην παρούσα διπλωματική εργασία γίνεται μία προσπάθεια παρουσίασης του προγράμματος της Φιλοσοφίας για Παιδιά, πρωτίστως σε θεωρητικό πλαίσιο και έπειτα στο πλαίσιο μίας πρακτικής διερεύνησής του σε δύο σχολικές τάξεις. Στο θεωρητικό πλαίσιο γίνεται μία εκτενής αναφορά στη φιλοσοφία του προγράμματος, στη στοχοθεσία του και στις βασικές έννοιες και χαρακτηριστικά του. Παράλληλα γίνεται μία σύνδεση της στοχοθεσίας του με το αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών. Αναλύεται ακόμη η διαδικασία μετατροπής μίας τάξης σε Κοινότητα Έρευνας και ο ρόλος του /της εκπαιδευτικού σε αυτή. Τέλος, γίνεται μία αναφορά στη λογοτεχνία, στην θέση της στο ελληνικό πρόγραμμα σπουδών, στην εσωτερική της σχέση με τη φιλοσοφία, αλλά και στη θέση της στο πρόγραμμα της Φιλοσοφίας για Παιδιά. Στην εμπειρική έρευνα της εργασίας που στηρίζεται στο θεωρητικό πλαίσιο της βιβλιογραφίας της Φιλοσοφίας για Παιδιά, διαμορφώνεται το ερευνητικό πρόβλημα της πραγματικής δυνατότητας διαμόρφωσης μίας ελληνικής πρωτοβάθμιας τάξης σε Κοινότητα Έρευνας, όπως αυτή παρουσιάζεται στο πρόγραμμα, με την αξιοποίηση δε ενός ανεξάρτητου λογοτεχνικού κειμένου αντί του πρωτογενούς υλικού του προγράμματος. Η έρευνα διεξήχθη σε δύο ελληνικές πρωτοβάθμιες τάξεις και τα συμπεράσματά της αφορούν στις λειτουργίες που δύναται να έχει η λογοτεχνία ως εφαλτήριο για το σχηματισμό μιας Κοινότητας Έρευνας και στον αντίκτυπο στην οικειοποίηση της λογοτεχνίας από μέρους των παιδιών από το σχηματισμό μιας τέτοιας Κοινότητας. Τέθηκε επίσης το ερώτημα του αν στο πλαίσιο της διαφοροποιημένης εισαγωγής του προγράμματος, τα στάδια σχηματισμού μιας Κοινότητας Έρευνας θα έπρεπε να τηρούνται με τη σειρά που προβλέπεται από το ίδιο το πρόγραμμα. Επιπροσθέτως, ενδιαφέρον απέκτησαν οι προϋποθέσεις, τα περιθώρια και οι περιορισμοί για τη διαμόρφωση μιας Κοινότητας Έρευνας σε αυτό το πλαίσιο, αλλά και ο ρόλος του/της εκπαιδευτικού.
This essay is concerned with the presentation of the Philosophy for Children (P4C) program both in a theoretical and a practical level (through a research in two Greek elementary classes). The first part consists of a deeper analysis of the program’s philosophy, its objectives, its essential concepts and features. At the same time there is an attempt to connect the program’s objectives to the ones of the Greek Curriculum. The process of the formation of a class towards a Community of Inquiry (COI) and the role of the facilitator in it are also analyzed. Finally, there is a reference to Literature’s inner connection with Philosophy, its place in P4C and also Literature as a cognitive object in the Greek Curriculum. The research problem regards the factual possibility of forming a class into a COI by using literature instead of the program’s novels. The research was inducted in two Greek elementary classes and its results concern the functions that literature may have during such a formation as well as the impact on literature itself. Following the stages of the program as they are supposed according to the program’s bibliography, also came up as an issue – especially since the program took place under specific circumstances. However, during the procedure, it became necessary to ponder on the presuppositions, the restrictions and the limits of such a project as well as on the actual role of the facilitator (teacher in this case).
Πανεπιστήμιο Αιγαίου
