In this paper it is extensively presented the scenery, which is one of the key elements, by which approached each literary text for children and young people. Regarding the scenery it is given a theoretical framework in which referred the uses of the place, the uses of place and movement, and the relations of place and fictional character. Moreover, it is been given a material for place and time and then are being presented the types of the scenery. In conclusion, we investigated the functions of the scene which are the main subject of analysis on specific historical novels during the Second World War (1941-1944) in Greece. The presentation and analysis of the scene, focusing in its functions and the protagonists, concerns in five historical novels of different writers who move on the same time axis, in the period when the Germans had captured Greece during the Second World War. Specifically, the novels are: The grey years Anne Deimezi-Kaliotsou, Peter’s grand promenade Alki Zei, The empty bottle Irene Marra, Children of Athens Dimitris Ravani-Rendi and When the sun Zorz Sari. Next, it takes place the separation of the paper into two parts so that it will be easier to readers to understand this project. So the first part consists of the theoretical framework related to the children’s literature, the historical context of the period just before 1940 – 1944, the historical novel as a separate type of prose and ultimately, the scene as a key element of literature. More specifically, in the first chapter of the first part it is presented a brief report on the children's and adolescent literature with more focus on children's literature. Moving into the second chapter we come across to an extensive presentation of the historic framework just before the start of the Greek-Italian war and then the Greek-German war which leads in the Second World War, the years 1941-1944 in Greece. In the third chapter, it is given thoroughly the course of the historical novel, from its beginnings until the past few years, in order to clarify equally the type itself and the attributes it has. Then in the fourth chapter follows the development of the theoretical framework of the scene. The demarcation of the space and its properties in the literature, the presence of place and time, the types of scenery and especially the functions of the scene are the main topics of the presentation. Finally, the fifth chapter relates to the research methodology used for the analysis of selected historical novels and the conduction of conclusions. In the second part of the paper it is included the analysis of novels concerning the types of the scene and then the scene functions that create separate categories which respond to the targets that has been set at the outset. Thus, the data are classified in such categories and we get the final results-conclusions which has been conducted from this study. Finally, an annex lists the titles and the summaries of the five historical novels included in our material as also the biographical data of the authors.
Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται εκτενώς το σκηνικό που αποτελεί ένα από τα βασικά στοιχεία με τα οποία προσεγγίζεται κάθε λογοτεχνικό κείμενο για παιδιά και για νέους. Στην εργασία μας, για το σκηνικό, δίδεται θεωρητικό πλαίσιο όπου αναφέρονται οι χρήσεις του χώρου, του χώρου και της κίνησης, οι σχέσεις χώρου και μυθοπλαστικού χαρακτήρα. Επιπλέον, παρατίθεται υλικό για τον χρονότοπο και στη συνέχεια παρουσιάζονται οι τύποι του σκηνικού. Εν κατακλείδι, διερευνούνται οι λειτουργίες του σκηνικού που αποτελούν και το κεντρικό θέμα ανάλυσης πάνω σε συγκεκριμένα ιστορικά μυθιστορήματα την περίοδο της Κατοχής (1941-1944) στην Ελλάδα. Η παρουσίαση και ανάλυση του σκηνικού, με επίκεντρο τις λειτουργίες του και τα πρωταγωνιστικά πρόσωπα, αφορά σε πέντε ιστορικά μυθιστορήματα διαφορετικών συγγραφέων που κινούνται στον ίδιο χρονικό άξονα, της περιόδου της Κατοχής της Ελλάδας από τους Γερμανούς κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Συγκεκριμένα, τα μυθιστορήματα είναι: Τα Γκρίζα Χρόνια της Άννας Δεϊμέζη-Καλιότσου, Ο Μεγάλος Περίπατος του Πέτρου της Άλκης Ζέη, Το άδειο μπουκάλι της Ειρήνης Μάρρα, Παιδιά της Αθήνας του Δημήτρη Ραβανή-Ρεντή και Όταν ο ήλιος της Ζωρζ Σαρή. Ακολούθως, πραγματοποιείται ο διαχωρισμός της εργασίας σε δύο μέρη ούτως ώστε να είναι ευκολότερη η ανάγνωση αυτής από το αναγνωστικό κοινό. Έτσι, το πρώτο μέρος αποτελείται από το θεωρητικό πλαίσιο που σχετίζεται με την Παιδική Λογοτεχνία, το ιστορικό πλαίσιο της περιόδου λίγο πριν το 1940 έως και το 1944, το ιστορικό μυθιστόρημα ως ξεχωριστό είδος της πεζογραφίας και εν τέλει το σκηνικό ως βασικό στοιχείο των λογοτεχνικών έργων. Πιο συγκεκριμένα, στο πρώτο κεφάλαιο του πρώτου μέρους παρουσιάζεται μία σύντομη σχετικά αναφορά στην Παιδική και την Εφηβική Λογοτεχνία. Προχωρώντας στο δεύτερο κεφάλαιο συναντάμε μία εκτενή παρουσίαση του ιστορικού πλαισίου λίγο πριν την έναρξη του ελληνοϊταλικού πολέμου και κατόπιν του ελληνογερμανικού πολέμου που οδηγεί στην περίοδο της Κατοχής, τα χρόνια 1941 έως 1944 στον ελλαδικό χώρο. Το συγκεκριμένο κεφάλαιο κρίθηκε απαραίτητο να τοποθετηθεί σ’ αυτή τη θέση, γιατί αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία πραγματοποιείται η πλοκή και η εξέλιξη της δράσης των βιβλίων που θα αναλυθούν στο δεύτερο μέρος. Οι συνθήκες στη χώρα πριν τον πόλεμο με τους Ιταλούς, τα πολεμικά γεγονότα που έλαβαν χώρο τους έξι περίπου μήνες του πολέμου, η επέμβαση των Γερμανών που οδηγεί τελικά στην ανακωχή και κατ’ επέκταση στην κατάληψης της χώρας από τις δυνάμεις του Άξονα, συνθέτουν ένα συγκεκριμένο σκηνικό που προσδιορίζεται σαφώς από τις συνθήκες που δημιουργούνται στη χώρα ως φυσικά επακόλουθα όλων των προηγουμένων. Στο τρίτο κεφάλαιο, δίνεται διεξοδικά η πορεία του ιστορικού μυθιστορήματος από τις απαρχές του έως τα αμέσως προηγούμενα χρόνια με σκοπό να διευκρινιστεί τόσο το ίδιο το είδος όσο κυρίως και τα χαρακτηριστικά που αυτό διαθέτει. Μέσα στα πολλά μυθιστορηματικά είδη της πεζογραφίας, το ιστορικό μυθιστόρημα υπακούει σε νόρμες διαφορετικές από όλα τα υπόλοιπα και οι συγγραφείς ακολουθούν αυτό το μοτίβο. Με βάση την ιστορική εξέλιξη του είδους μας δίνεται η ευκαιρία να ξεκαθαρίσουμε το χρόνο εμφάνισης του ιστορικού παιδικού μυθιστορήματος αφού αυτός είναι ο χώρος όπου κινείται η συγκεκριμένη μελέτη. Ακολουθεί, στο τέταρτο κεφάλαιο, η ανάπτυξη του θεωρητικού πλαισίου που αφορά στο σκηνικό. Η οριοθέτηση του χώρου και οι ιδιότητές του μέσα στα λογοτεχνικά έργα, η παρουσία του χωροχρόνου, οι τύποι του σκηνικού και κυρίως οι λειτουργίες του σκηνικού, αποτελούν τα βασικά ζητήματα της παρουσίασης. Τέλος, το πέμπτο κεφάλαιο σχετίζεται με τη μεθοδολογία έρευνας που ακολουθήθηκε για την ανάλυση των επιλεγμένων ιστορικών μυθιστορημάτων και κατόπιν την διεξαγωγή συμπερασμάτων. Αρχικά παρουσιάζονται οι στόχοι της μελέτης που σχετίζονται με τη διερεύνηση των σχέσεων που δημιουργούνται μεταξύ των προσώπων, την ανάπτυξη της προσωπικότητας των ηρώων, την πορεία ωρίμανσης των πρωταγωνιστών, τα συναισθήματα και τις ψυχολογικές διακυμάνσεις τους αλλά και την αποτύπωση της εθνικής συνείδησης-ταυτότητάς τους. Ενώ αμέσως παρακάτω ακολουθούν τα κριτήρια με τα οποία επιλέχθηκαν τα πέντε συγκεκριμένα έργα διαφορετικών συγγραφέων που αναφέρθηκαν προηγουμένως. Εν συνεχεία, δίνονται τα χαρακτηριστικά της μεθόδου ανάλυσης, δηλαδή της Ανάλυσης Περιεχομένου και έπειτα η διαδικασία της ανάλυσης των επιλεγμένων λογοτεχνικών έργων. Στο δεύτερο μέρος της εργασίας εμπεριέχεται η ανάλυση των μυθιστορημάτων αναφορικά με τους τύπους του σκηνικού κι έπειτα οι λειτουργίες του σκηνικού που δημιουργούν ξεχωριστές κατηγορίες που απαντούν στους στόχους που είχαν τεθεί εξ αρχής. Έτσι, ταξινομούνται τα δεδομένα σ’ αυτές τις κατηγορίες και δίνονται τα τελικά αποτελέσματα-συμπεράσματα που εξήχθησαν από την συγκεκριμένη μελέτη. Τέλος, σε παράρτημα παρατίθενται οι τίτλοι και οι περιλήψεις των πέντε ιστορικών μυθιστορημάτων που συμπεριλάβαμε στο υλικό μας καθώς και τα βιογραφικά στοιχεία των συγγραφέων τους.
