Η ενδυμασία λειτουργεί ως μέσο έκφρασης της προσωπικότητας αλλά και ως «μεταμφίεση» για την υποστήριξη κοινωνικών ρόλων. Η επιβολή άτυπου ή επίσημου ενδυματολογικού κώδικα επηρεάζει την επαγγελματική εξέλιξη του εργαζομένου και την επιτυχία της επιχειρηματικής δράσης. Ωστόσο, παγκοσμίως υφίστανται συγκρούσεις μεταξύ εργαζομένων και επιχειρήσεων για το θέμα των επιβαλλόμενων ενδυματολογικών γραμμών που σχετίζονται με το αξιακό σύστημα και την προσωπικότητα των εργαζομένων και με την επιχειρησιακή ηθική, την εργασιακή κουλτούρα, τη νομοθεσία, τα χαρακτηριστικά και τα στερεότυπα του εργοδότη/εργασιακού χώρου. Στην Ελλάδα οι ιδιωτικές και οι δημόσιες επιχειρήσεις διαφέρουν ως προς την εργασιακή κουλτούρα, την επιχειρησιακή ηθική και την εμφάνιση έμφυλων στερεοτύπων, που αποτυπώνονται και στις διαφορετικές ενδυματολογικές τους πολιτικές. Η αντίθεση της χαλαρής ενδυματολογικής πολιτικής του Δημοσίου Τομέα με την αυστηρή ή έστω αυστηρότερη ενδυματολογική γραμμή του Ιδιωτικού, συσχετιζόμενη με την ποιότητα των παραγόμενων έργων, τον επαγγελματισμό, το κύρος των εργαζομένων και τα έμφυλα στερεότυπα, αποτελεί πεδίο ανέγγιχτο σε αντίθεση με το εξωτερικό. Με πρώτο δεδομένο το γεγονός ότι ο ελληνικός δημόσιος τομέας χαρακτηρίζεται από μια μορφή θεσμοθετημένης μονιμότητας που διαφέρει από το Δημόσιο Τομέα άλλων χωρών, παρουσιάζει ερευνητικό ενδιαφέρον η σύγκριση των αντιλήψεων περί ενδυμασίας/εμφάνισης στα εργασιακά περιβάλλοντα, στελεχών ιδιωτικού και δημοσίου τομέα, προκειμένου να συναχθούν συμπεράσματα για τη δυνατότητα βελτίωσης των ενδυματολογικών πολιτικών τόσο προς όφελος της αποτελεσματικότητας και παραγωγικότητας των επιχειρήσεων όσο και για τη διευκόλυνση της επαγγελματικής επιτυχίας και εξέλιξης των εργαζομένων.Με δεύτερο δεδομένο ότι η πάγια έννοια της μονιμότητας του Ελληνικού Δημοσίου Τομέα αποδομείται από τις μεταρρυθμίσεις του Μνημονίου, και εν όψει μιας γενικής αναδιάρθρωσης των δομών της Ελληνικής Δημόσιας Διοίκησης, η παρούσα μελέτη στόχο έχει να διερευνήσει την αναγκαιότητα θεσμοθέτησης συγκεκριμένων ενιαίων κανόνων εμφάνισης στα εργασιακά περιβάλλοντα, αφετέρου το βαθμό δεκτικότητας των εργαζομένων για μια τέτοια καινοτομίας. Η ποιοτική έρευνα με δείγμα δεκαπέντε ατομικών συνεντεύξεων από στελέχη και των δύο φύλων ιδιωτικού και δημοσίου τομέα και από μία ομαδική συνέντευξη οκτώ ατόμων που εργάζονται ως στελέχη ιδιωτικών και δημοσίων επιχειρήσεων, κατέδειξε ότι ανεξαρτήτως τομέα εργασίας είναι κοινώς αποδεκτός ο ρόλος της εμφάνισης και της ενδυμασίας στα εργασιακά περιβάλλοντα ιδιωτικού και δημοσίου τομέα για την επαγγελματική επιτυχία και την εργασιακή απόδοση. Έμφυλα στερεότυπα παρατηρούνται ομοίως σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα με τη διαφορά ότι στον δημόσιο τομέα η υφιστάμενη νομοθεσία παρέχει κάποιες δικλείδες προστασίας από αυτά. Αντίθετα, στον ιδιωτικό τομέα συνεχίζουν να υφίστανται με μεγαλύτερη ένταση τα φαινόμενα της γυάλινης οροφής καθώς και τα φαινόμενα του σεξισμού και της σεξουαλικής παρενόχλησης. Τέλος, καταδείχτηκε ότι οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα είναι δεκτικότεροι στην επιβολή ενδυματολογικών επαγγελματικών προτύπων καθώς δεν έχουν το προνόμιο της μονιμότητας στις εργασιακές τους σχέσεις, αισθάνονται περισσότερο επισφαλείς και «συνθηκολογούν» ευκολότερα με εργασιακές συνθήκες με τις οποίες δεν συμφωνούν, λόγω των βιοποριστικών ανησυχιών τους. Κοινή διαπίστωση τέλος αποτέλεσε το γεγονός πως η οικονομική κρίση οδηγεί την Ελλάδα σε μια μεταιχμιακή κατάσταση στην οποία καλείται να ευθυγραμμιστεί με τα διοικητικά, κοινωνικά και εργασιακά πρότυπα της Ευρώπης, προκειμένου να ανακάμψει. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η θέση για την αναγκαιότητα συγκεκριμένων ενδυματολογικών κωδίκων σε όλα τα εργασιακά περιβάλλοντα, με γνώμονα όμως μια επιχειρησιακή ηθική που δεν θα παρακάμπτει τα ανθρώπινα δικαιώματα στο όνομα του οικονονομικού ανταγωνισμού και της οικονομικής ανάπτυξης.
Dress works as a way to express one’s personality and also as a “disguise” to support social roles. The imposition of an informal or formal dress code influences the professional evolution of the employee, as well as the success of the business action. However, on a global scale there are conflicts between employees and businesses regarding the imposed dress rules which relate to the value system and the employees’ personality as well as to the business ethics, the job culture, the legislation and the characteristics and stereotypes of the employer/ workplace.In Greece, private and public businesses differ as to work culture, business ethics and appearance of gender stereotypes, which are mirrored in the different dress policies they adopt. The contrast between the loose dress policy of the public sector and the strict, or at least stricter, dress rules of the private sector, in correlation with the quality of the work produced, is an issue that has not been touched compared to the situation abroad.Starting from the fact that the Greek public sector is characterized by a type of institutionalized permanence which differs from the public sector of other countries, it is interesting to research the comparison of perceptions that executives of the public and private sector have on dress/appearance in work environments, so as to draw conclusions on the possibility of improvement of dress policies for the benefit of the effectiveness and productivity of the companies, as well as for the facilitation of the business success and evolution of the employees.Secondly, and considering the fact that the consolidated notion of permanence in the Greek public sector is being deconstructed by the reforms of the Memorandum and in view of a general restructuring of the Greek Public Administration framework, this study aims at researching the necessity of institutionalization of certain uniform dress rules in work environments as well as the grade of employees’ receptivity towards such an innovation.The qualitative research based on a sample of fifteen individual interviews with executives of both sexes in the public and private sector as well as on a group interview with eight executives in private and public businesses demonstrated that, regardless of the field of work, the role of appearance and dress in the professional success and the performance at work is commonly accepted in the working environments of the public and private sector.Gender stereotypes are observed in both the private and the public sector with one difference: certain ‘safety valves’ are provided by the existing legal framework in the public sector. On the contrary, the glass roof phenomenon as well as sexism and sexual harassment phenomena persist with greater intensity in the private sector.Finally, it has been shown that employees in the private sector are more susceptible to the imposition of professional dress models since they lack the privilege of permanence in their working relationships, feel less safe and ‘capitulate’ more easily to working conditions with which they do not agree due to their economic preoccupations.A common ascertainment is the fact that the financial crisis is leading Greece to a borderline condition in which the country is required to align with the administrative, social and working European models in order to recover. This framework also encompasses the stance for the necessity of specific dress codes in all working environments, ruled, however, by a business ethics which will not by-pass human rights in the name of financial competition and development.KEY WORDSDress/appearance, work environment, gender stereotypes, public/private sector, permanence, work culture, business ethics.
