Στην παρούσα εργασία, με βιβλιογραφική ανασκόπηση, παρουσιάζονται βασικά ζητήματα διοίκησης και ηγεσίας, μέσα από τις απόψεις θεωρητικών του πεδίου, όσον αφορά τους τρόπους διοίκησης και ηγεσίας των οργανισμών και ειδικότερα των εκπαιδευτικών οργανισμών. Δίνεται έμφαση στη μελέτη της εκπαιδευτικής διαδικασίας και της διοίκησης και ανάπτυξης σχολικών μονάδων μέσα από το πλαίσιο της θεωρίας συστημάτων. Σε περιβάλλοντα υψηλής πολυπλοκότητας, όπως για παράδειγμα οι ζωντανοί οργανισμοί, επόμενο είναι να απαιτείται μια διαφορετική, ολιστική προσέγγιση, η οποία θα είναι σε θέση να αντιμετωπίζει την πολυπλοκότητα και να επιτρέπει στον παρατηρητή να λογίζεται ικανοποιητικά. Σε μια εποχή συνεχόμενων εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων, οι διευθυντές-ηγέτες καλούνται να ανταποκριθούν σε απαιτητικές και αντικρουόμενες προσδοκίες. Ο παραδοσιακός ρόλος του διευθυντή-διαχειριστή παραμένει το πρωταρχικό στοιχείο για την αντιμετώπιση των αυξανόμενων πιέσεων της εκάστοτε εκπαιδευτικής πολιτικής, αλλά παράλληλα με τη διαχείριση της καθημερινότητας του σχολείου ο διευθυντής-ηγέτης, οφείλει να παρέχει το όραμα που θα εμπνεύσει, θα κινητοποιήσει και θα οδηγήσει το σύνολο των μελών της σχολικής κοινότητας, δημιουργώντας μια κοινή οργανωσιακή κουλτούρα. Το φαινόμενο της ηγεσίας είναι μεγάλης σημασίας για κάθε κοινωνικό σύστημα και οι αρχές και οι πρακτικές της σχολικής ηγεσίας, όπως καταδεικνύεται από την πληθώρα των ερευνών και την μεγάλη σε έκταση διεθνή βιβλιογραφία, καταμαρτυρούν την απαράμιλλη συμβολή της στην ανάπτυξη και αποτελεσματικότητα του εκπαιδευτικού έργου, επισημαίνοντας ότι « η ηγεσία λειτουργεί ως καταλύτης για την απελευθέρωση δυνητικών ικανοτήτων που υπάρχουν ήδη στο σχολικό οργανισμό, επηρεάζοντας τόσο την ποιότητα της οργάνωσης και λειτουργίας του σχολείου όσο και τη μάθηση των μαθητών» ( Leithwood et al., 2006).
In this paper, through bibliographical review and the theoretical aspects of the field, basic management and leadership issues are presented regarding the management and leadership of organizations and particularly educational institutions. Emphasis is laid on the study of the educational process and the administration and development of schools within the framework of the systems theory. In environments of high complexity, such as living organisms, as expected, a different, holistic approach is required, which will be able to address the complexity and allow the observer to be considered satisfactory. In an era of continuous educational reforms, headmasters – leaders are invited to meet demanding and conflicting expectations. The traditional role of the headmaster – manager remains the primary means of dealing with the increasing pressures of current educational policy, but in addition to the daily school management, headmasters – leaders ought to grant a vision that will inspire, motivate and lead all the members of the school community, creating a collective organizational culture. The phenomenon of leadership is crucial to any social system and the principles and practices of school leadership, as evidenced by the plethora of research and the great in extent bibliography, testify its unparalleled contribution to the development and effectiveness of educational work, noting that “leadership acts as a catalyst for the release of potential capacities that already exist in the school organization, affecting both the quality of the organization and the operation of the school and students learning” (Leithwood et al., 2006).
