Σε χώρο του Πανεπιστημίου Αιγαίου κατασκευάσθηκαν και εξετάσθηκε η λειτουργία δέκα τεχνητών υγροβιοτόπων κατακόρυφης ροής πιλοτικής κλίμακας. Τα φυτά που χρησιμοποιήθηκαν ήταν το καλάμι και το ψαθί, ενώ ως πληρωτικά υλικά, φίλτρο τριών στρωμάτων (άμμου, μέσου χαλικιού και χονδρού χαλικιού) και μέσο χαλίκι. Οι μονάδες κατασκευάσθηκαν με τρόπο ώστε για κάθε συνδυασμό φυτού-πληρωτικού υλικού να έχουμε δύο μονάδες, ενώ κατασκευάσθηκαν και δύο αφύτευτες μονάδες με τα παραπάνω πληρωτικά υλικά. Το υγρό απόβλητο με το οποίο τροφοδοτούνταν οι δεξαμενές προερχόταν από το εστιατόριο και τις τουαλέτες του Πανεπιστημίου, χωρίς να έχει υποστεί καμία επεξεργασία. Αυτό αποτέλεσε την πρωτοτυπία και το ρίσκο της εργασίας αυτής, μιας και οι τεχνητοί υγροβιότοποι χρησιμοποιούνται για δευτερογενή ή τριτογενή επεξεργασία αποβλήτων. Έγιναν πέντε τροφοδοτήσεις, ανά έξι ημέρες, ενώ δείγματα λαμβάνονταν ανά τρεις ημέρες. Σκοπός ήταν η εξέταση της επίδρασης των σχεδιαστικών παραμέτρων, δηλαδή του είδους φύτευσης, του είδους πληρωτικού υλικού και του χρόνου παραμονής των αποβλήτων στις δεξαμενές, στην απόδοσή τους σχετικά με την απομάκρυνση ρύπων, ώστε τελικά να μπορέσουμε να διακρίνουμε το βέλτιστο συνδυασμό των παραμέτρων. Οι ρύποι που εξετάσθηκαν ήταν το χημικά απαιτούμενο οξυγόνο (COD), τα ολικά αιωρούμενα στερεά (TSS), το αμμωνιακό άζωτο (NH4+-N) και το νιτρικό άζωτο(NO3--Ν). Μετά από εργαστηριακές μετρήσεις, δεν μπορούμε να καταλήξουμε ξεκάθαρα σε κάποιο συγκεκριμένο συνδυασμό είδους φυτού και πληρωτικού υλικού, αλλά η επιλογή θα λάβει χώρα με βάση ποιό ρύπο επιθυμούμε να απομακρύνουμε στο μέγιστο δυνατό βαθμό. Ωστόσο, οι μονάδες με καλάμι-φίλτρο φαίνεται να παρουσιάζουν γενικώς την καλύτερη απόδοση, αφού απομακρύνουν κατά το μεγαλύτερο ποσοστό οργανική ύλη (78-81%), ενώ παρουσιάζουν σχετικά με τις άλλες μονάδες υψηλή απομάκρυνση σε αμμωνιακό άζωτο (38-39%) και ικανοποιητική απομάκρυνση σε αιωρούμενα στερεά (66-70%). Ακολουθούν οι μονάδες με ψαθί-φίλτρο, χωρίς να υστερούν ιδιαίτερα, οι οποίες εμφανίζουν τη βέλτιστη απόδοση απομάκρυνσης αμμωνίας (50-51%) μεταξύ των υπόλοιπων συνδυασμών. Σε γενικές γραμμές, οι πιλοτικές μονάδες απομάκρυναν ικανοποιητικά το COD, τα αιωρούμενα στερεά, σε πολύ μεγάλο βαθμό το νιτρικό άζωτο, ενώ παρουσίασαν μικρή απόδοση στην αφαίρεση αμμωνιακού αζώτου, κάτι που οφείλεται στη μικρή ποσότητα οξυγόνου που είναι παρούσα στις δεξαμενές. Από το πείραμα αυτό δεν καταλήγουμε σε ασφαλή συμπεράσματα για την απόδοση των τεχνητών υγροβιοτόπων κατακόρυφης ροής. Άλλωστε, η διεθνής βιβλιογραφία αναφέρει μικρό αριθμό πειραμάτων σε υγροβιοτόπους κατακόρυφης ροής, όπου δεν έχουν σημειωθεί σε κάποιο από αυτά εξαιρετικά μεγάλες αποδόσεις. Στόχος του πειράματος ήταν να εξαχθούν σημαντικά πρωταρχικά συμπεράσματα, τα οποία θα οδηγήσουν την μελλοντική έρευνα με στόχο να βελτιστοποιηθούν τα συστήματα αυτά. Αυτό μπορεί να συμβεί μετά από τη διεξαγωγή μεγάλου αριθμού πειραματικών διαδικασιών, όπου θα εξετάζονται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους διάφορα είδη και μεγέθη πληρωτικών υλικών, διάφορα είδη και πυκνότητες φυτών στις δεξαμενές, ποικίλοι χρόνοι παραμονής των αποβλήτων στις δεξαμενές, διαφορετικές θερμοκρασίες του λύματος που εισέρχεται στις δεξαμενές, η επίδραση αερισμού με τεχνητά μέσα και της ανακυκλοφορίας από τον πυθμένα των δεξαμενών στην επιφάνειά τους και άλλοι παράγοντες που δεν έχουν αναφερθεί και μπορεί να βελτιστοποιήσουν την απόδοση των υγροβιοτόπων κατακόρυφης ροής.
