Παραδοσιακά οι γυναίκες σε καιρό ειρήνης δεν υπήρξαν τόσο δραστήριες όσο οι άνδρες στις Ένοπλες Δυνάμεις. Σε καιρό πολέμου όμως πάντοτε η συμμετοχή τους υπήρξε καθοριστική για την τελική έκβαση.
Μέχρι τον 20ο αιώνα ο στρατιωτικός τομέας παρέμενε αποκλειστικά ανδρικός παρόλο που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί ο ρόλος των γυναικών και στους δυο Παγκόσμιους Πολέμους, όπου τουλάχιστον ένας συγκεκριμένος ρόλος ανατίθεται στις γυναίκες, αυτός των νοσοκόμων. Αυτός ήταν ο πρώτος ρόλος που θεσμοθετήθηκε και ενσωματώθηκε από τους στρατιωτικούς θεσμούς για να ανατεθεί ειδικά στις γυναίκες.
Όμως από το δεύτερο ήμισυ του 20ου αιώνα μέχρι σήμερα είναι ραγδαία η αύξηση του αριθμού και των ρόλων των γυναικών μέσα στις Ένοπλες Δυνάμεις των Δυτικών (και όχι μόνο) κρατών.
Το γεγονός της εισόδου της γυναίκας στο στρατιωτικό επάγγελμα είναι κοινωνικά σημαντικό και παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον για την εποχή μας και τις ανθρώπινες κοινωνίες και έτυχε της ιδιαίτερης προσοχής μιας μεγάλης ομάδας στρατιωτικών κοινωνιολόγων που άρχισαν να αντιλαμβάνονται τη ραγδαία αύξηση του αριθμού και των ρόλων των γυναικών στις Ένοπλες Δυνάμεις ως στοιχείο ανατροπής πολλών παραδόσεων τόσο σε θέματα σχέσεων, αξιών και προτύπων για το στρατιωτικό προσωπικό όσο και δομών.
Ο Στρατός ως γνωστό κατέχει μοναδικά χαρακτηριστικά τόσο κοινωνικά όσο και πολιτιστικά που τον διαφοροποιεί από τις υπόλοιπες κοινωνικές ομάδες. Ο S. Huntington ήδη από τη δεκαετία του 1950 είχε θέσει το ερώτημα κατά πόσο η νοοτροπία της στρατιωτικής κοινότητας θα μπορούσε να ακολουθήσει με τον ίδιο ρυθμό το κοινωνικό ρεύμα της εποχής που επέβαλλε τη γυναικεία συμμετοχή στο Στρατό. Μετέπειτα όμως μελέτες των Boene, Larson, Janowitz έδειξαν ότι η πορεία προς τη γυναικεία αποδοχή στο Στρατό μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο δεν ήταν αναστρέψιμη.
Θα πρέπει να τονίσουμε ότι τα κύρια και ουσιαστικά εμπόδια στην ένταξη των γυναικών στη στρατιωτική κοινότητα ήταν: ο διαχωρισμός των κοινωνικών ρόλων, η διάκριση των φύλων (Gender discrimination) στον κοινωνικό καταμερισμό της εργασίας και η πατριαρχική συγκρότηση της κοινωνίας.
Η είσοδος των γυναικών στο Στρατό προέκυψε από φυσιολογικές κοινωνικές διαδικασίες των καιρών μας, αφού ο Στρατός αποτελεί μια κοινωνική ομάδα που ιστορικά δεν θα εκλείψει. Ένας από τους λόγους που επέβαλλαν διεθνώς την εισδοχή γυναικών στις Ένοπλες Δυνάμεις, αλλά και τα Σώματα Ασφαλείας, είναι η νομοθεσία περί ισότητας και ίσων ευκαιριών που ψηφίσθηκε σε πολλές χώρες του Δυτικού κόσμου από το 1950 και μετά, όμως και οι πιέσεις για την εφαρμογή της από οργανώσεις και μεμονωμένα άτομα, οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις είχαν τη μορφή δικαστικής προσφυγής. Η επαγγελματική αποκατάσταση ήταν και παραμένει διεθνώς ο κυριότερος λόγος πίσω από την απόφαση μιας γυναίκας να στρατευθεί. Όσο προχωρά η επαγγελματική καταξίωση της γυναίκας στον χώρο των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας, τόσο αυξάνεται το ποσοστό επικινδυνότητας που αντιστοιχεί στην εκτέλεση των καθηκόντων τους.
Με την κοινωνιολογική παρατήρηση και έρευνα θα πρέπει να δούμε τί προκύπτει από τη γυναικεία στρατιωτική παρουσία και πώς αυτή μπορεί να αξιοποιηθεί έτσι ώστε να ωφεληθεί αφενός ο ίδιος ο Στρατός από τη γυναίκα και αφετέρου να διασφαλίζεται η κοινωνική ισορροπία.
Σήμερα, η γυναικεία παρουσία στο Στρατό έχει ωφελήσει σημαντικά την προσέγγιση στρατού και κοινωνίας. Θα πρέπει όμως να γίνει μια αποτίμηση από την παρουσία τους αυτή ώστε σταδιακά, αφ’ ενός να βρεθεί η πιο κατάλληλη ποσόστωση, σύμφωνα με τις επιχειρησιακές ανάγκες του Στρατού και αφ’ ετέρου να μελετηθεί σε ποιούς στρατιωτικούς τομείς αποδίδουν οι γυναίκες καλύτερα, πράγμα πιο εύκολο πλέον αφού υπάρχει περισσότερο υλικό προς επεξεργασία από διάφορες έρευνες.
Ο Ελληνικός Στρατός έχοντας την αντίληψη ότι η παρούσα στρατιωτική οργάνωση δεν μπορεί να αγνοήσει τις γυναίκες σε κανένα πόστο, έχει απονείμει τα τελευταία χρόνια σε αυτές μάχιμες ειδικότητες, πράγμα το οποίο συνεπάγεται την άμεση εμπλοκή τους στον αγώνα. Η ισότητα στις Ένοπλες Δυνάμεις και άλλοι παράγοντες σχετίζονται με την ανάθεση τέτοιων καθηκόντων στις γυναίκες και πρέπει να διερευνηθεί. Επίσης, θα πρέπει να εξετασθεί σε ποιο βαθμό έχει επιτευχθεί η ενσωμάτωση των φύλων (Gender integration) καθώς και εάν η αύξηση της εκπροσώπησης των γυναικών και η πρόσβασή τους σε ειδικότητες και καθήκοντα που σχετίζονται με τη μάχη, συμβάλλουν ή θέτουν σε κίνδυνο την ετοιμότητα, συνοχή και αποτελεσματικότητα των μονάδων του Στρατού.
Στην παρούσα εργασία θα εξετάσουμε:
1. Τα ιστορικά στοιχεία και τις κοινωνιολογικές προσεγγίσεις για την είσοδο των γυναικών στο Στρατό διεθνώς και συγκεκριμένα:
α. Την ιστορική παρουσία συνοπτικά των γυναικών στο Στρατό.
β. Τον θεσμό του Στρατού μέσα από τις κοινωνικές αλλαγές.
γ. Τους παράγοντες που ασκούν επιρροή στην είσοδο των γυναικών στο Στρατό.
δ. Τους τρόπους που εισέρχονται οι γυναίκες και παραμένουν στο στρατιωτικό επάγγελμα.
ε. Τις πολιτικές διαφυλικής ενσωμάτωσης στο Στρατό και αποτελέσματα αυτών.
2. Την παρουσία των γυναικών στον Ελληνικό Στρατό και συγκεκριμένα:
α. Μια σύντομη ιστορική αναφορά για τις υπηρεσίες που προσέφεραν στους ένοπλους αγώνες του έθνους.
β. Την εξέλιξη της θέσης της Ελληνίδας μέχρι σήμερα.
γ. Την εισαγωγή και κατάταξή της Ελληνίδας στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις.
δ. Τα συγκριτικά στοιχεία των γυναικών στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις σε σχέση με τις άλλες χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ.
ε. Την συνοχή και την αποτελεσματικότητα των μονάδων σε σχέση με τα καθήκοντα/ειδικότητες των γυναικών.
στ. Τα συμπεράσματα – προβλήματα από διεξαχθείσα κοινωνιολογική έρευνα στο στρατιωτικό προσωπικό των μονάδων της νήσου Λέσβου, όπου υπηρετώ.
Επειδή διαθέτει ορισμένα στοιχεία του Ελληνικού Στρατού, να γίνει συνετή και ορθή χρήση και ανάγνωση της εργασίας.
Αφορά στατιστικά στοιχεία και έρευνα που έγινε το 2017. Οπότε να μη χειρίζεται την εργασία ο οποιοσδήποτε μη αρμόδιος.
University of the Aegena
