Η παρούσα εργασία έχει ως σκοπό τη μελέτη και την παρουσίαση ενός αδημοσίευτου ανασκαφικού υλικού, των πήλινων αγγείων από το νεκροταφείο ρωμαϊκών χρόνων στον Πλαταμώνα Πιερίας, που θα συμβάλλει στην αρχαιολογική έρευνα και θα παρέχει τη δυνατότητα τόσο της κατανόησης της ταφικής πρακτικής και των ταφικών εθίμων, όπως αυτά αποκρυσταλλώνονται μέσα από τα ευρήματα της εν λόγω ανασκαφής, όσο και της συγκριτικής μελέτης με αντίστοιχο, δημοσιευμένο υλικό από νεκροταφεία της ίδιας χρονικής περιόδου.
Τα πήλινα αγγεία παρουσιάζονται ανά τάφο. Για την πληρέστερη εικόνα του αρχαιολογικού πλαισίου (context) εύρεσης των πήλινων αγγείων και των υπόλοιπων ευρημάτων παρατίθεται πίνακας (παράρτημα I) με τα στοιχεία των τάφων (είδος τάφου, προσανατολισμός, θέση νεκρού, κατάσταση διατήρησης σκελετού, θέση ευρημάτων, χρονολόγηση) και του περιεχομένου τους (κτερίσματα ανά τάφο). Τον πίνακα συνοδεύει η σχεδιαστική και φωτογραφική αποτύπωση κάθε τάφου.
Στην παρούσα εργασία επιχειρείται μια συνθετική παρουσίαση και μελέτη των πήλινων αγγείων από το νεκροταφείο ρωμαϊκών χρόνων στον Πλαταμώνα Πιερίας, ενός πρωτογενούς ανασκαφικού υλικού, που έχει σκοπό να προσφέρει ουσιώδεις πληροφορίες για την εξέλιξη της κεραμικής και την κατανόηση του ταφικού εθίμου κατά τη ρωμαϊκή περίοδο.
Επιδιώκεται, μέσω της μελέτης της κεραμικής, η επαφή με ιδέες, αντικείμενα και τρόπους αντιμετώπισης της ταφής, καθώς η κεραμική δεν αποτελεί μόνο καθρέφτισμα των πολιτισμικών αλλαγών, αλλά και μέσο για τη γνώση των καθημερινών συνηθειών, απόψεων και αντιλήψεων των ανθρώπων της εποχής εκείνης. Τα πήλινα αγγεία μελετώνται ανά τάφο με σκοπό την παροχή πληροφοριών που αφορούν στα είδη των αγγείων, την τυπολογική τους ταξινόμηση και χρονολόγηση. Επιπλέον, επιχειρείται η εξαγωγή συμπερασμάτων ανάλογα με τη θέση εύρεσης των αγγείων στον τάφο, το φύλο του νεκρού και τη σχέση τους με τα υπόλοιπα κτερίσματα παρέχοντας παράλληλα τη δυνατότητα συγκριτικής μελέτης και ανίχνευσης ομοιοτήτων με παρόμοιο υλικό από νεκροταφεία άλλων περιοχών της ίδιας περιόδου.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ 6
ΠΕΡΙΛΗΨΗ 7
ΠΡΟΛΟΓΟΣ 8
ΕΙΣΑΓΩΓΗ 10
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 19
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. Η ΘΕΣΗ «ΛΟΦΟΣ ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟΥ» 22
2.Α. Οι αρχαιολογικές θέσεις του Μακεδονικού Ολύμπου και της πεδινής παραολύμπιας ζώνης 22
2.Β. Η χωροθέτηση του νεκροταφείου 23
2.Γ. Τυπολογία των τάφων 25
2.Γ.1. Οι λακκοειδείς τάφοι 26
2.Γ.2. Οι κεραμοσκεπείς τάφοι 28
2.Γ.3. Κτιστοί κιβωτιόσχημοι τάφοι 31
2.Γ.4. Απλοί Κιβωτιόσχημοι τάφοι 34
2.Γ.5 Εγχυτρισμός 35
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΗΛΙΝΩΝ ΑΓΓΕΙΩΝ 36
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ΤΥΠΟΛΟΓΙΑ ΚΕΡΑΜΙΚΗΣ 71
4.Α. Κύπελλα 72
4.Β. Οινοχόες 76
4.Γ. Λάγυνοι 80
4.Δ. Πινάκια 80
4.Ε. Λύχνοι 85
4. ΣΤ. Χυτροειδή αγγεία 92
4.Η. Πλαστικά αγγεία - Ρυτά 97
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. ΤΑΦΙΚΑ ΕΘΙΜΑ 102
5Α. Έθιμα ταφής 102
5Β. Κτερίσματα 115
5Β.1. Μεταλλικά αντικείμενα 115
5Β.1.1. Στλεγγίδες 115
5Β.1.2. Πυξίδες 116
5Β.2. Κοσμήματα 116
5Β.2.1. Πόρπες 119
5Β.2.2. Δαχτυλίδια 120
5Β.2.3. Ενώτια 121
5Β.2.4. Αλυσίδες 122
5Β.2.5. Περιδέραια 122
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 123
Παράρτημα Ι – Πίνακας τάφων και ευρημάτων 134
Φωτογραφίες και σχέδια τάφων 164
Βιβλιογραφία 185
Εποπτικό υλικό 201
The present thesis regards a synthetic presentation and study of the pottery coming from the roman period cemetery at Platamon, Pieria. The examination of the primary excavation material and mainly ceramics is expected to facilitate a thorough understanding of the pottery development and burial customs during the roman period.
Through the study of ceramics is being pursued the contact with ideas, objects and ways of dealing with burials, since ceramics do not only reflect cultural changes, but can be also used as a means of understanding everyday costumes, attitudes and perceptions of the people living at that period of time. The clay vessels are studied by tomb with an aim to examine all the information regarding the existing types, the typological classification and dating. In addition, conclusions are extracted based on the vessels location in the grave, the deceased’s sex and the vessels’ connections with the rest funeral offerings enabling a comparative study with similar material coming from cemeteries of the same period in other regions.
University of the Aegena
