Σχεδόν αμέσως μετά την έλευσή τους, οι Πόντιοι, ως νέα κοινωνικά υποκείμενα στη Θεσσαλονίκη, ανέπτυξαν μορφές δημόσιας κοινωνικότητας, που επέδρασαν στη διαμόρφωση της προσφυγικής μνήμης και ταυτότητας. Βασικό παράδειγμα της συλλογικής τους δράσης στη δημόσια σφαίρα ήταν η ίδρυση συσσωματώσεων. Οι συσσωματώσεις αυτές, οργανωμένες κυρίως στη βάση της εντοπιότητας, σημαντικού στοιχείου πολιτισμικής συνάφειας, αποτέλεσαν πυρήνα συσπείρωσης των υποκειμένων. Οι ποικίλες δραστηριότητές τους απέβλεπαν συνήθως στην επίλυση των προβλημάτων τους, την ικανοποίηση των διεκδικήσεών τους και την κοινωνική τους ένταξη στις νέες συνθήκες. Μέσα στο πλαίσιο αυτό, η εμπειρία της προσφυγιάς, ως κυρίαρχης ανάμνησης, αν και όχι ομοιογενούς, καθόρισε τη μνήμη τους, η οποία ακολούθως, ως δυναμική διαδικασία, συνέβαλε στη συγκρότηση της συλλογικής τους ταυτότητας.
Πανεπιστήμιο Αιγαίου
