δείτε την πρωτότυπη σελίδα τεκμηρίου στον ιστότοπο του αποθετηρίου του φορέα για περισσότερες πληροφορίες και για να δείτε όλα τα ψηφιακά αρχεία του τεκμηρίου*
Το έκτο βιβλίο των Ηθικών Νικομαχείων αποτελεί, μεταξύ άλλων, μια εκτενή παρουσίαση των διανοητικών αρετών. Ο Αριστοτέλης ξεκινά την ανάλυση του υποσχόμενος να μας παρουσιάσει τις αρετές που υπάρχουν εντός της ψυχής και την οδηγούν στην αλήθεια. Στην πορεία του αυτή προχωρά σε έναν, τρόπον τινά, διαχωρισμό μεταξύ «πρακτικού» και «θεωρητικού» λόγου και μας παρουσιάζει μία σειρά από διανοητικές έξεις που επιτελούν καθεμία έναν οικείον έργο. Στον πυρήνα του «θεωρητικού λόγου» θα συναντήσει κανείς την αρετή της σοφίας ενώ υπεύθυνη για τα πρακτικά ζητήματα είναι αντίστοιχα η αρετή της φρόνησης. Ο φιλόσοφος, εστιάζοντας στις διαφορές των δύο αρετών, φαίνεται να αφήνει την εντύπωση πως είναι δυνατό να αποκτήσει κανείς κάποια από τις δύο προαναφερθείσες αρετές χωρίς απαραίτητα να χρειάζεται και την άλλη. Οι διαχωρισμοί και οι διακρίσεις μεταξύ «θεωρητικού» και «πρακτικού» λόγου, μεταξύ σοφίας και φρόνησης αποτελούν ένα ζήτημα που για χρόνια διχάζει τους ερμηνευτές.
Στην παρούσα εργασία θα εστιάσουμε στο έκτο βιβλίο των Ηθικών Νικομαχείων και συγκεκριμένα σε ζητήματα που εντάσσονται στο χώρο του πρακτικού λόγου και κατ’ επέκταση αυτού δεν θα ήταν δυνατό να μην αναφερθούμε στην φρόνηση. Η φρόνηση αποτελεί την αρετή που καθοδηγεί κάθε αγαθό πράττονταστην επιτέλεση αγαθών πράξεων. Στην παρούσα εργασία όμως δεν θα ασχοληθούμεμε την επιτέλεση πράξεων αλλά με το ερώτημα πως είναι δυνατό να είμαστε σε θέση να κρίνουμε ορθά τις ηθικές πράξεις, δικές μας ή των άλλων;
Η πρώτη απάντηση που ομόφωνα θα έδινε η πλειονότητα των σχολιαστών είναι πως η ίδια η φρόνηση αποτελεί την αρετή που θα αναλάβει και αυτό το έργο και σίγουρα κανένας δεν είναι δυνατό να αμφισβητήσει αυτή την θέση. Αν όμως αναλογιστούμε εάν υπάρχουν άλλου είδους διανοητικές έξεις που να μπορούν να πραγματώσουν αυτό το έργο και προχωρήσουμε σε μία πιο προσεκτική ανάλυση του έκτου βιβλίου των Ηθικών Νικομαχείων, θα συναντήσουμε στο δέκατο κεφάλαιο την διανοητική αρετή (όπως θα προσπαθήσουμε να αποδείξουμε στις παρακάτω σελίδες) της σύνεσης. Μελετώντας και αναλύοντας τόσο τους σχολιαστές όσο και τα ίδια τα χωρία όπου μας παρουσιάζει ο Αριστοτέλης τη σύνεση θα προσπαθήσουμε στα επόμενα κεφάλαια να αποδείξουμε πως η σύνεση αποτελεί ενός είδους «γνωστική-θεωρητική» κατανόησης των πρακτικών ζητημάτων που προσφέρει στον κάτοχο της την ικανότητα να μπορεί να κρίνει με ορθό τρόπο τόσο τις πράξεις του άλλου όσο και τις δίκες του.
Το παραπάνω, ωστόσο, φαντάζει ακόμα εξαιρετικά φιλόδοξο. Πράγματι, όπως ήδη αναφέραμε, αποτελεί κοινό τόπο μεταξύ των σχολιαστών πως η φρόνηση (και μόνο αυτή) είναι δυνατό να πραγματώσει το παραπάνω έργο. Για τον λόγο αυτό, θα προχωρήσουμε, στα επόμενα κεφάλαια, αφ’ ενός σε παρουσίαση και κριτική των προσπαθειών σχολιασμού της σύνεσης (Κεφάλαιο Πρώτο) και αφ’ετέρου, ακολουθώντας τα αριστοτελικά κείμενα σε μία προσπάθεια ερμηνείας της σύνεσης (Κεφάλαιο Δεύτερο), έχοντας στο μυαλό μας ένα και μόνο ερώτημα: Αποτελεί άραγε η σύνεση μία αρετή ανεξάρτητη από την φρόνηση και σε τι συνίσταται το έργο της;
(EL)
A presentation of the term "sunesis" as it is presented in the sixth book of Nikomachean Ethics.
(EL)
Ανθρωπιστικές Επιστήμες και Τέχνες ▶ Φιλοσοφία, Ηθική και Θρησκεία Φιλοσοφία
(EL)
Αριστοτέλης
(EL)
Ethics
(EL)
Σύνεση
(EL)
170
(EL)
Aristotle
(EL)
Πανεπιστήμιο Πατρών ▶ Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών Τμήμα Φιλοσοφίας
*Η εύρυθμη και αδιάλειπτη λειτουργία των διαδικτυακών διευθύνσεων των συλλογών (ψηφιακό αρχείο, καρτέλα τεκμηρίου στο αποθετήριο) είναι αποκλειστική ευθύνη των αντίστοιχων Φορέων περιεχομένου.
Βοηθείστε μας να κάνουμε καλύτερο το OpenArchives.gr.
Πανεπιστήμιο Πατρών
