Theory of Mind (ToM) is defined as the ability to interpret mental states of others and allows individuals to make judgments and logical explanations based on others’ behavior. It is a skill that has been established in adults and is an integral part of their daily and social life such as their interactions with other people. Research has proven that ToM is assisted by language, however it has not been demonstrated whether this relationship is bidirectional. When studies began to be done addressing language-impaired populations or populations with a poor linguistic background, the following question arose: to what extent the observed deficits are due to deficits in the ToM and if we can really study the ToM purely, without the variable of language affecting the subjects’ performance.
To date there have been few tests that do not contain verbal instructions at least and to some extent, while there is no tool that measures 1st and 2nd order false beliefs, with a complete absence of the verbal element. In this study we examine a tool that tests both orders of false beliefs with and without verbal instructions. The research population is 3rd grade students. The results showed the following: while their performance is good when attributing beliefs that are consistent with reality (True Beliefs), their abilities to attribute beliefs which come to contrast with reality (False Beliefs) are not fully developed. They also seem to do better when asked about their beliefs about a character (1st order), than when asked about a character's beliefs about another character (2nd order). Finally, while in the performance of TB tasks they appeared to rely on non-verbal cues, when performing the FB tasks, they relied on verbal cues and scored better on the verbal version of the test.
Corresponding studies carried out in younger and older children (2nd and 4th grade) showed that the performance of this study’s subjects is somewhere in between the performances of the other two grades. As for the 1st order FBs, an improvement in performance was observed in all three grades, while for the 2nd order FBs an improvement was observed from 2nd to 3rd grade, while the scores between 3rd and 4th grade were at similar levels, perhaps in some cases with the performances of 3rd grade students being on the lead. Finally, an important clue from the present study leads us to assume that between 2nd and 4th grade is the transition point concerning the cues on which the children rely on (verbal and non-verbal), while attributing TBs and FBs, with the children of 2nd grade relying on non-verbal cues and 4th grade children on verbal ones.
Η Θεωρία του Νου (ΘτΝ) ορίζεται ως η ικανότητα να ερμηνεύουμε τις νοητικές καταστάσεις των άλλων και επιτρέπει στα άτομα να κάνουν εκτιμήσεις και λογικές εξηγήσεις με βάση την συμπεριφορά των άλλων. Πρόκειται για μια δεξιότητα η οποία έχει εγκαθιδρυθεί στους ενήλικες και αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής τους ζωής και της κοινωνικής τους αλληλεπίδρασης με άλλους ανθρώπους. Έρευνες έχουν αποδείξει ότι η ΘτΝ υποβοηθείται από τη γλώσσα, ωστόσο δεν έχει αποδειχτεί αν αυτή η σχέση είναι αμφίδρομη. Όταν άρχισαν να γίνονται μελέτες απευθυνόμενες σε πληθυσμούς με διαταραγμένη γλώσσα ή σε πληθυσμούς με φτωχότερο γλωσσικό υπόβαθρο, γεννήθηκε η εξής απορία: κατά πόσο τα ελλείματα που παρατηρούνται, οφείλονται σε ελλείμματα στη ΘτΝ και αν μπορούμε πραγματικά να μελετήσουμε αμιγώς τη ΘτΝ, δίχως τη μεταβλητή της γλώσσας.
Μέχρι σήμερα έχουν υπάρξει λίγες δοκιμασίες που να μην περιέχουν λεκτικό μήνυμα έστω και σε κάποιο βαθμό, ενώ δεν υπάρχει κανένα εργαλείο το οποίο να μετρά ψευδείς πεποιθήσεις 1ης και 2ης τάξης, με πλήρη απουσία του λεκτικού στοιχείου. Στην παρούσα έρευνα εξετάζεται ένα εργαλείο το οποίο ελέγχει και τις δύο τάξεις ψευδών πεποιθήσεων με και χωρίς λεκτική βοήθεια. Ο πληθυσμός της έρευνας είναι παιδιά της Γ’ τάξης του Δημοτικού. Τα αποτελέσματα έδειξαν τα εξής: ενώ οι επιδόσεις τους είναι καλές όταν πρόκειται να αποδώσουν πεποιθήσεις οι οποίες συμβαδίζουν με την πραγματικότητα (Αληθείς Πεποιθήσεις), οι ικανότητες τους να αποδώσουν πεποιθήσεις οι οποίες έρχονται σε αντίθεση με την πραγματικότητα (Ψευδείς Πεποιθήσεις) δεν έχουν αναπτυχθεί πλήρως. Επίσης φαίνεται να τα πηγαίνουν καλύτερα όταν η ερωτώνται για τις πεποιθήσεις ενός άλλους χαρακτήρα (1ης τάξης), απ’ ότι όταν ερωτώνται για τις πεποιθήσεις ενός χαρακτήρα για έναν άλλον χαρακτήρα (2ης τάξης). Τέλος, ενώ στην απόδοση των ΑΠ φάνηκαν να βασίζονται σε μη λεκτικές ενδείξεις, κατά την απόδοση των ΨΠ βασίστηκαν στις λεκτικές ενδείξεις και σκόραραν καλύτερα στη λεκτική εκδοχή της δοκιμασίας.
Αντίστοιχες μελέτες που πραγματοποιήθηκαν σε παιδιά μικρότερης και μεγαλύτερης τάξης (Β’ και Δ’ Δημοτικού) έδειξαν ότι οι επιδόσεις των παιδιών στην παρούσα μελέτη βρίσκονται μεταξύ των επιδόσεων των άλλων δύο τάξεων. Όσον αφορά τις ΨΠ 1ης τάξης παρατηρήθηκε βελτίωση των επιδόσεων και στις τρεις τάξεις, ενώ για τις ΨΠ 2ης τάξης παρατηρήθηκε βελτίωση από τη Β’ στη Γ’ τάξη, ενώ τα επίπεδα ανάμεσα σε Γ’ και Δ’ τάξη ήταν σε παρόμοια επίπεδα, ίσως σε μερικές περιπτώσεις με τις επιδόσεις της Δ’ να παρουσιάζουν ένα ελαφρύ προβάδισμα. Τέλος, μια σημαντική ένδειξη από την παρούσα μελέτη μας κάνει να υποθέτουμε ότι μεταξύ Β’ και Δ’ τάξης βρίσκεται το μεταίχμιο όσον αφορά τις ενδείξεις στις οποίες βασίζονται τα παιδιά (λεκτικές και μη), με τα παιδιά της Β’ τάξης να βασίζονται εξ’ ολοκλήρου σε μη λεκτικές ενδείξεις και τα παιδιά της Δ’ τάξης να βασίζονται εξ’ ολοκλήρου σε λεκτικές.
Πανεπιστήμιο Πατρών
