Στην παρούσα εργασία επιχειρείται, σε συνέχεια έρευνας για τον καθορισμό των φυσικοχημικών χαρακτηριστικών τεχνητά γηρασμένων χαρτιών μια ακόμη προσέγγιση στον αρχικό προβληματισμό σχετικά με το αν είναι δυνατόν, εξετάζοντας την ποιότητα του χαρτιού με τη βοήθεια της γνώσης της μεθόδου φασματοσκοπίας υπέρυθρου, να καθοριστεί ο τρόπος και ο βαθμός γήρανσής του.
Απώτερος σκοπός θα ήταν ιδανικά, η δυνατότητα χρήσης της μεθοδολογίας αυτής ώστε να διαπιστωθεί ακόμα και η γνησιότητα ενός χαρτιού διερευνώντας αν η γήρανση έγινε με φυσικό ή τεχνητό τρόπο, καθώς πρόκειται για μη καταστροφική και εύχρηστη διαδικασία. Για το λόγο αυτό μελετήθηκε το φυσικοχημικό προφίλ από σύγχρονα χαρτιά καθώς και από χαρτιά καλλιτεχνικά υψηλής ποιότητας. Ο καθορισμός λοιπόν μιας έγκυρης μεθοδολογίας θα μπορούσε να αξιοποιηθεί και για τη χρονολόγηση του χάρτινου υποστρώματος ζωγραφικών πινάκων, έργο εξαιρετικά σημαντικό.
Πιο συγκεκριμένα, μελετήθηκαν χαρτιά τα οποία είχαν προβεί σε τεχνητή γήρανση με δύο τρόπους, παρουσία υγρασίας αλλά και σε ξηρό περιβάλλον (dry oven), τα οποία παρέμειναν σε συνθήκες περιβάλλοντος για ένα χρόνο.
Η FTIR επιβεβαίωσε μια μείωση της κρυσταλλικότητας της κυτταρίνης, όπως ήταν αναμενόμενο ,όχι όμως σε όλα τα δείγματα. Εν αντιθέσει με το δείκτη κρυσταλλικότητας, ο δείκτης οξείδωσης παρατηρήθηκε γενικά σε υψηλότερες τιμές όταν γήρανση έχει γίνει σε ξηρό περιβάλλον από ότι σε περιβάλλον με υγρασία. Αυτό σημαίνει ότι κατά τη θερμική γήρανση υπερτερεί η οξείδωση έναντι της υδρόλυσης η οποία κυριαρχεί κατά τη φυσική γήρανση, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από τη θεωρία.
Ως εκ τούτου, οδηγούμαστε ασφαλώς στο συμπέρασμα ότι για τα περισσότερα δείγματα η γήρανση δεν ήταν επαρκής, ούτε αρκετά έντονη και για το λόγο αυτό η κρυσταλλικότητα δεν μπορεί να αποτελέσει έγκυρο δείκτη για το σκοπό της παρούσας εργασίας.
(EL)
This study presents an overview of the spectroscopic (FTIR) used for the evaluation of the degradation progress of various kinds of artistic paper under two conditions, with the presence of humidity and in dry oven. The study underlines also the crystallinity of cellulose as a factor to be considered when investigating the degradation of cellulosic fibres in cultural artefacts and the interpretation of the results of accelerated ageing experiments on them.
Our methodology, based on previous studies, would be extremely useful in order to determine the authenticity of artwork as well as the way of their degradation. The results from the spectras provide information on the changes took place on the different kind of papers which, after being degradated, were stored for one year. Results such as the interactions of SO2 and O3, the CH band, the water vibrations and the bound water in paper can be provided by the spectras.
The crystallinity index of the artistic papers was also measured using FTIR spectroscopy.
In the case of accelerated degradation in dry oven, the paper oxidation was more intense, as expected but we didn’t observe the same phenomenon in the case of crystallinity. That’s the reason, the crystallinity index cannot be safely considered as the degradation should be probably more intense to be adequate.
(EN)
National Technical University of Athens
