H παρούσα μεταπτυχιακή εργασία έχει ως στόχο να διερευνήσει τις αιτίες που επηρεάζουν την διεθνή τουριστική ζήτηση της Ελλάδας. Η ανάλυση βασίζεται σε ένα πάνελ δεδομένων από 34 χώρες οι οποίες αποτελούν το 91,5% περίπου της συνολικής τουριστικής ζήτησης στην Ελλάδα κατά την περίοδο 2000-2015, προκειμένου η μελέτη να συμπεριλάβει την χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και την επακόλουθη κρίση χρέους ώστε να εξάγει πιο ασφαλή συμπεράσματα. Η ζήτηση για τουρισμό εκτιμάται χρησιμοποιώντας στατικές και δυναμικές εξισώσεις που λαμβάνουν τον αριθμό αφίξεων των τουριστών από τις χώρες προέλευσης τους ως εξαρτημένη μεταβλητή. Οι επεξηγηματικές μεταβλητές που χρησιμοποιήθηκαν για να εξηγήσουν την συνάρτηση ζήτησης έχουν ποσοτικό χαρακτήρα και είναι κυρίως οικονομικές και δημογραφικές. Για την εκτίμηση των συντελεστών παλινδρόμησης χρησιμοποιήθηκαν στατιστικές μέθοδοι που λαμβάνουν υπόψη την πολυπλοκότητα των δεδομένων πάνελ. Ακολουθήθηκαν οι μέθοδοι OLS, FE, RE και GMM-SYS με την χρήση του στατιστικού πακέτου Stata/SE 12.
Η παρούσα μελέτη διαφοροποιείται σε σχέση με προηγούμενες εμπειρικές μελέτες στην ανάλυση της διεθνής τουριστικής ζήτησης της Ελλάδας καθώς χρησιμοποιεί ένα πολύ μεγάλο σύνολο δεδομένων που περιλαμβάνει τις περισσότερες χώρες προέλευσης των τουριστών και χρησιμοποιεί πρόσθετες επεξηγηματικές μεταβλητές. Πιο συγκεκριμένα, η εργασία αποτελείται από δύο μέρη το θεωρητικό και το εμπειρικό και έχει την ακόλουθη μορφή:
Στο πρώτο κεφάλαιο, παρουσιάζονται οι διάφοροι ορισμοί που έχουν δοθεί για την έννοια του τουρισμού σύμφωνα με την διεθνή βιβλιογραφία και στην συνέχεια δίνονται οι επίσημοι ορισμοί των εννοιών «τουρισμός» και «τουρίστας» όπως αυτοί έχουν διαμορφωθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού (WTO). Τέλος, παρατίθεται το φαινόμενο του τουρισμού ως οικονομική δραστηριότητα, η πορεία του διεθνούς τουρισμού και η συμβολή του στην Ελληνική οικονομία. Στο δεύτερο κεφάλαιο, γίνεται αναφορά στους προσδιοριστικούς παράγοντες που επηρεάζουν την ζήτηση του τουρισμού καθώς και στα χαρακτηριστικά που την διακρίνουν. Έπειτα, στο τρίτο κεφάλαιο γίνεται μια εκτενής βιβλιογραφική επισκόπηση σε προηγούμενες έρευνες στα πλαίσια της ανάλυσης της διεθνούς τουριστικής ζήτησης. Πιο συγκεκριμένα, εκθέτουμε τα κυριότερα μοντέλα (χρονολογικά, οικονομετρικά και τεχνητής νοημοσύνης), τις μεθόδους εκτίμησης, τις εξαρτημένες και ανεξάρτητες μεταβλητές καθώς και τους δείκτες σφάλματος.
Στο τέταρτο κεφάλαιο πραγματοποιείται η εμπειρική ανάλυση της τουριστικής ζήτησης της Ελλάδας χρησιμοποιώντας στατικά και δυναμικά πάνελ δεδομένων. Στη συνέχεια μέσα από απαραίτητους στατιστικούς ελέγχους, γίνεται προσπάθεια για την επιλογή ενός κατάλληλου οικονομετρικού μοντέλου που επεξηγεί καλύτερα τα δεδομένα. Τέλος, παρουσιάζονται τα συμπεράσματα που εκπίπτουν από τη συγκεκριμένη ανάλυση.
(EL)
The present master thesis aims to investigate the causes that affect the international tourism demand of Greece. The analysis is based on a panel data from 34 countries, which refers to the 91.5% of total tourism demand in Greece over the period 2000-2015, in order to include the 2008 financial crisis and the subsequent debt crisis to export more secure conclusions. Tourism demand is estimated using static and dynamic equations that take the number of arrivals of tourists from their countries of origin as a dependent variable. The explanatory variables used to explain the demand function are quantitative and are mainly economic and demographic. Regarding the estimation of regression coefficients, statistical methods have been used to take account of the complexity of panel data. The OLS, FE, RE and GMM-SYS methods were followed using the Stata / SE 12 statistical package.
This study differs from previous empirical studies in the analysis of Greece's international tourism demand as it uses a very large set of data that includes most of the countries of origin of tourists and uses additional explanatory variables. More specifically, this thesis consists of the theoretical and empirical parts and has the following form:
In the first chapter, we present the various definitions that have been given for the concept of tourism according to the international literature and additionally, the official definitions of the concepts of "tourism" and "tourist" that have been formulated by the World Tourism Organization (WTO) are given. Finally, the concept of tourism is described as an economic activity, the course of international tourism and its contribution to the Greek economy. In the second chapter, determinants of tourism demand and its characteristics are mentioned. Moreover, in the third chapter there is an extensive literature review of previous studies in the context of analysis of the international tourism demand. In particular, we present the main models (chronological, econometric and artificial intelligence), estimation methods, dependent and independent variables and error metrics as well.
In the fourth chapter, empirical analysis of the tourism demand of Greece is carried out using static and dynamic data panels. Then, through necessary statistical tests, an effort is made to select a suitable econometric model that better explains the data. Finally, the conclusions that are deducted from this analysis are presented.
(EN)
