Η ηπαρίνη αποτελεί φάρμακο εκλογής όταν απαιτείται άμεση αντιθρομβωτική αγωγή
, η ευρεία χρήση της όμως συνοδεύεται από επιπλοκές όπως το σύνδρομο ΗΙΤ
(Heparin Induced Thrombocytopenia,Θρομβοπενία επαγόμενη από ηπαρίνη).
Το σύνδρομο ΗΙΤ διακρίνεται σε ΗΙΤ τύπου Ι που είναι μία καλοήθης
κατάσταση με ήπια θρομβοπενία που ανατάσσεται σύντομα και αυτόματα, χωρίς τη
διακοπή της ηπαρίνης. Αντίθετα το ΗΙΤ τύπου ΙΙ είναι μία φαρμακευτική
ανοσολογική αντίδραση που εμφανίζεται τη 4η-14η ημέρα της ηπαρινοθεραπείας,
μπορεί όμως και πρώιμα, η καθυστερημένα, και τα αιμοπετάλια ελαττώνονται σε
ποσοστό 50% του αρχικού τους αριθμού. Η θρομβοπενία μπορεί να συνοδεύεται και
από θρόμβωση ( ΗΙΤΤ, θρομβοπενία από ηπαρίνη και
θρόμβωση).
Το ΗΙΤ οφείλεται συχνότερα στην υψηλού μοριακού βάρους ηπαρίνη σε σχέση
με την χαμηλού μοριακού βάρους ηπαρίνη , καθώς και στη βόεια σε σχέση με τη
χοίρεια ηπαρίνη.
Σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση του συνδρόμου παίζει ο PF4 ( παράγοντας 4 των
αιμοπεταλίων) που δεσμεύει ισχυρά την ηπαρίνη σχηματίζοντας το σύμπλεγμα Η/PF4
(ηπαρίνη/ PF4 ) υψηλής ανοσογονικότητας που προκαλεί την παραγωγή αντισωμάτων.
Το ανοσοσύμπλεγμα H/PF4-αντίσωμα συνδέεται με τους Fc υποδοχείς των
αιμοπεταλίων και η σύνδεση αυτή ή οδηγεί στην καταστροφή των αιμοπεταλίων από
το σπλήνα ή στην ενεργοποίησή τους και την έναρξη του μηχανισμού της πήξης.
Το σύνδρομο εκδηλώνεται με θρόμβωτικές επιπλοκές (30% των ασθενών με ΗΙΤ).
Συχνότερες είναι οι φλεβικές θρομβώσεις σε σχέση με τις αρτηριακές σε σχέση
4/1.Οι συνηθέστερες κλινικές εκδηλώσεις είναι η εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση, η
πνευμονική εμβολή, το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου,η περιφερική αρτηριακή
θρόμβωση και σπανιότερες οι δερματικές βλάβες, η φλεβική γάγγραινα, η
αιμορραγία των επινεφριδίων και οι οξείες συστηματικές
αντιδράσεις.
Το πρώτο βήμα για εκτίμηση της κλινικής πιθανότητας ύπαρξης ΗΙΤ είναι το
σύστημα ‘4Ts’. Πρόκειται για σύστημα αξιολόγησης με το οποίο συνεκτιμώνται ο
ρυθμός θρομβοπενίας, ο χρόνος εμφάνισής της, η ύπαρξη θρόμβωσης και ο
αποκλεισμός άλλων αιτίων θρομβοπενίας.
Για την διάγνωση του συνδρόμου πραγματοποιούνται δοκιμασίες ανοσολογικές
και λειτουργικές.Ανοσολογικές είναι η ELISA (Στερεάς φάσης ανοσοενζυμική
μέθοδος ανίχνευσης Η/PF4) και η PAGIA (Μέθοδος μικροσωληναρίων γέλης).
Λειτουργικές είναι η PAT (Δοκιμασία συσσώρευσης αιμοπεταλίων), η SRA (Δοκιμασία
συσσώρευσης 14-C-σεροτονίνης) , η HIPA (Δοκιμασία συσσώρευσης αιμοπεταλίων
επαγόμενη από την ηπαρίνη), η κυτταρομετρία ροής, η WBIA (Μέτρηση αντίστασης
συσσώρευσης ολικού αίματος) και η απελευθέρωση θρομβίνης. Οι ανοσολογικές
δοκιμασίες ανιχνέυουν αντισώματα κλινικά σημαντικά και μη, και είναι εύκολες
τεχνικά, ενώ οι λειτουργικές ανιχνεύουν μόνο τα κλινικά σημαντικά αντισώματα,
είναι δύσκολες τεχνικά και πραγματοποιούνται μόνο σε εξειδικευμένα κέντρα.
Σε κάθε περίπτωση που υπάρχει κλινική υποψία ή επιβεβαιωμένη διάγνωση του
συνδρόμου πρέπει να διακοπεί αμέσως η ηπαρίνη και να χορηγηθεί εναλλακτική
αντιπηκτική αγωγή. Σε αυτήν περιλαμβάνονται οι άμεσοι αναστολείς θρομβίνης
(DTI) που είναι η ιρουδίνη και τα παράγωγά της, το Argatroban, το Bivalirudin,
και το Dabigatran, και οι αναστολείς του παράγοντα Χα που είναι κυρίως το
Danaparoid και το Fondaparinux.
Εκτός της φαρμακευτικής εναλλακτικής αντιπηκτικής αγωγής ( κυρίως
χρησιμοποιούνται η Λεπιρουδίνη, το Danaparoid και το Fondaparinux)μπορεί να
χρησιμοποιηθούν και συμπληρωματικές θεραπείες, όπως η θρομβόλυση, η
εμβολεκτομή, το φίλτρο κάτω κοίλης φλέβας, η πλασμαφαίρεση, η IVIg, και η
αντιαιμοπεταλιακή αγωγή αν αυτό απαιτείται για την αντιμετώπιση της θρόμβωσης
και των επιπλοκών της.
Οσον αφορά στην πρόληψη του συνδρόμου συστήνεται παρακολούθηση του αριθμού
των αιμοπεταλίων κάθε 2-3 ημέρες από την 4η-14η ημέρα της ηπαρινοθεραπείας σε
ασθενείς με πιθανότητα μεγαλύτερη του 1% για την εκδήλωση του συνδρόμου.
(EL)
/aggregator-openarchives/portal/institutions/uoa
