Οι πλημμύρες αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους φυσικούς κινδύνους στη
νότια Ευρώπη. Δεδομένου ότι η έρευνα στον Ελληνικό χώρο είναι περιορισμένη τόσο
σε ότι αφορά στην καταγραφή των φαινομένων όσο και σε ότι αφορά την εκτίμηση
του κινδύνου, η παρούσα διατριβή εστιάζει αφενός στην δημιουργία ενός
συστηματικού αρχείου καταγραφής των πλημμυρών στην Ελλάδα και αφετέρου στην
ανάλυση του κινδύνου με μια σειρά διαφορετικών μεθοδολογιών. Για το σκοπό αυτό
αναπτύσσεται μια βάση δεδομένων με αναλυτικά στοιχεία για πλημμυρικά φαινόμενα
στον Ελληνικό χώρο, από την ανάλυση της οποίας προκύπτει για πρώτη φορά η
χωρική, η χρονική και η εποχική κατανομή των πλημμυρών και των θανάτων που
προκαλούν. Στη συνέχεια, στο πλαίσιο της διατριβής αναπτύσσεται μια μεθοδολογία
η οποία κάνει χρήση των γεωλογικών και μορφολογικών χαρακτηριστικών μιας
λεκάνης, για την προσομοίωση της απόκρισής της σε μια τυχαία καταιγίδα. Με
βάση την προσομοίωση αυτή η μέθοδος καθιστά δυνατή την κατάρτιση χαρτών
κινδύνου πλημμύρας. Ακολούθως, χρησιμοποιείται η υδραυλική προσομοίωση (μοντέλο
HECRAS) για την οριοθέτηση ζωνών κινδύνου. Η μέθοδος εφαρμόζεται στις λεκάνες
του Χάραδρου και της Ραπεντώσας στη ΒΑ Αττική. Επιπρόσθετα, αναλύονται στοιχεία
της βλάστησης (πληγές πρόσκρουσης σε κορμούς δένδρων) τα οποία χρησιμοποιούνται
για την εκτίμηση απορροής και την χρονολόγηση παρελθόντων πλημμυρικών
επεισοδίων. Τέλος, αναλύονται με βάση υφιστάμενα δίκτυα σταθμών τα
χαρακτηριστικά των καταιγίδων που οδηγούν σε πλημμυρογένεση, ανάλυση από την
οποία προκύπτει η ύπαρξη ορίων (thresholds) έντασης-διάρκειας πάνω από τα οποία
οι καταιγίδες οδηγούν σε πλημμυρογένεση. Από την διατριβή προκύπτει η
αναγκαιότητα της χρήσης διαφορετικών προσεγγίσεων για τη ρεαλιστική εκτίμηση
του κινδύνου με δεδομένες τις ιδιαιτερότητες του Ελληνικού χώρου.
(EL)
Floods have been cited as one of the most important natural hazards in southern
Europe inducing yearly significant casualties and economic losses. Given the
limited research carried out in the field in Greece, this thesis' main
objective is to study the characteristics of flooding in the country and
examine different ways to assess and map flood hazard. To this aim, a
systematic database of flood events is developed recording information on their
location, time and induced casualties, offering for the first time an
assessment on the temporal, spatial and seasonal distribution of flood events
and fatalities across the country. In addition, the thesis develops a
methodology for flood hazard assessment based on the analysis of morphometric
and geologic characteristics of a basin with the aid of ArcHydro model and
kinematic wave equations. The method is applied in four catchments in Greece,
successfully delineating flood hazard zones. Moreover, the thesis applies
hydraulic modeling in two catchments using the HECRAS model, illustrating the
capabilities of the method in accurately delineating spatially flood hazard. In
addition, the thesis uses dendromorphology in conjunction with hydraulic
modeling to calculate water stage of past flow episodes based on abrasions
scars in vegetation. Subsequently, past floods are dated using tree-ring core
samples extracted from the scarred species. Additionally, the thesis examines
storm rainfall characteristics in two areas, showing the existence of
Intensity-duration thresholds above which, storms lead to flood-triggering. In
general, results showed the necessity of using different approaches in
obtaining a more realistic and comprehensive assessment of flood hazard, given
th
particular geoenvironmental and social characteristics of Greece and south
Europe in general.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
