Το φυτό Ocimum sanctum. L ανήκει στην οικογένεια των χειλανθών (Labiatae).
Είναι γνωστό με το κοινό όνομα Tulsi και αποτελεί βασικό φαρμακευτικό φυτό της
παραδοσιακής Ινδικής ιατρικής, συμπεριλαμβάνεται στα συστήματα θεραπευτικής
Ayuverda και Siddha και χρησιμοποιέιται ευρύτατα στις χώρες που είναι αυτοφυές
για την πρόληψη και ίαση διαφόρων ασθενειών. Λόγω του πλήθους των θεραπευτικών
του ιδιοτήτων του έχει αποδοθεί ο όρος «ελιξήριο της ζωής» και σύμφωνα με προ-
κλινικές μελέτες φαίνεται να εμφανίζει ισχυρή προσαρμογόνο δράση. Επίσης
θεωρείται ένα από τα πιο ιερά βότανα στην Ινδία, καλέιται και ιερός βασιλικός
και κατέχει μεγάλη θρησκευτική σημασία. Το γένος Ocimum L. διαιρείται σε τρία
υπογένη subgenus Ocimum (sections Ocimum, Gratissima and Hiantia), subgenus
Nautochilus και subgenus Gymnocimum. Το είδος που μελετήθηκε ανήκει subgenus
Gymnocimum. Μελετήθηκε τόσο το άπολο εκχύλισμα (διχλωρομεθάνιο 100% ) όσο και
το πλέον πολικό (μεθανόλη: νερό 7:3) και απομονώθηκαν δεκατέσσερις ουσίες. Οι
ουσίες απομονώθηκαν και ταυτοποιήθηκαν χρησιμοποιώντας αρκέτες χρωματογραφικές
(χρωματογραφία στήλης, χρωματογραφία μέσης και υψηλής απόδοσης κ.α) και
φασματοσκοπικές τεχνικές ( ΝMR, UV/Vis, MS). Οι ουσίες που απομονώθηκαν είναι
πέντε τερπένια: ουρσολικό οξύ (1), ολεανολικό οξύ (2), μπετουλινικό οξύ (3),
στιγμαστερόλη (4), οξείδιο του β- καρυοφυλλενίου (5), δύο λιγνάνια: ραμπτοσίνη
(6), σιμοβασιρικό οξύ C (7), τρία φλαβονοειδή: λουτεολίνη (8), λουτεολινο-7-Ο-β-
D-γλυκουρονίδιο (9), απιγένινο-7-Ο-β-D-γλυκουρονίδιο (10) και τέσσερα φαινολικά
παράγωγα: π-κουμαροϋλο-4-Ο-β-D-γλυκοσίδης (11), 3-(3΄,4΄-διυδροξυφαινυλο)
-γαλακτικό οξύ (12), 3,4-διυδροξυβενζοϊκό οξύ (13), βανιλλικό οξύ (14). Οι
ουσίες 6, 7, 11, 12 απομονώθηκαν πρώτη φορά από το είδος. Τα βοτανικά όρια του
γένους Οcimum L. σύμφωνα με τη βιβλιογραφία είναι προβληματικά και η
χημειοταξινομική τους μελέτη έχει δείξει ότι τα taxa που ανήκουν στο υπογένος
Gymnocimum χαρακτηρίζονται από ετεροσίδες φλαβονών και κυρίως 7-Ο-γλυκουρονίδια
της απιγενίνης και της λουτεολίνης, όπως και απεδείχθει, ενώ στα είδη που
ανήκουν στα υπόλοιπα υπογένη το γλυκουρονικό οξύ απουσιάζει παντελώς ώς σάκχαρο
από τους ετεροσίδες τους. Επίσης είναι πιθανόν η ουσία (6) να βιοσυντίθεται από
το φυτό μέσω μιας ενζυμικάς καταύόμενης αντίδρασης από την ουσία (12). Τέλος
οι ουσίες 6, 7, 9, 11, 12, 13 καθώς και το πλέον πολικό εκχύλισμα (μεθανόλη:
νερό 7:3) υποβλήθηκαν σε βιολογικές δοκιμασίες in vitro. Συγκεκρίμενα
υποβλήθηκαν σε δοκιμασία κυτταροτοξικότητας ΜΤΤ τόσο σε διαφόρων τύπων
ανθρώπινα καρκινικά κύτταρα ( HCT-116, SKBR3, MCF-7) όσο και σε μονοπύρηνα
περιφερικού αίματος υγιών δοτών (PMBC), δείχνοντας ότι η ουσία 6 και το
εκχύλισμα εμφανίζουν κυτταροτοξική δράση σε όλες τις καρκινικές σειρές, ενώ η
ουσία 6 δεν εμφάνισε κυτταροτοξικότητα στα κύτταρα υγιών δοτών. Για την
επαλήθευση των παραπάνω αποτελεσμάτων πραγματοποιήθηκε έλεγχος βιωσιμότητας με
κυτταρομετρίας ροής όπου επιβεβαίωσε την εγκυρότητα της δοκιμασίας ΜΤΤ.
(EL)
Ocimum sanctum L. belongs to the Labiatae family. It’s common name is Tulsi and
it is a widely known medicinal plant of traditional Indian medicine. It is
included in traditional therapeutic systems like Ayuverda and Siddha and has
been used for over three thousand years in areas where it’s native because of
it’s many pharmacological uses, including several pro-clinical studies that
indicating strong adaptogenic action. Due to it’s variety of therapeutic uses
it is also called «elixir of life». It also has great religious significance
and because of the belief of it’s holy origin it is called by the locals as
holy basil. The genus Ocimum L. is divided in three subgenera: subgenus Ocimum
(sections Ocimum, Gratissima and Hiantia), subgenus Nautochilus και subgenus
Gymnocimum. Ocimum sanctum L. belongs to subgenus Gymnocimum. In the present
master thesis the unpolar (dichlomethane 100%) and polar (methanol:water 7:3)
were studied and 14 secondary metabolites were isolated by using several
chromatographic methods (C.C., MPLC, HPLC) and were identified by using
spectroscopic methods (UV/Vis, NMR and MS). There have been isolated five
terpenes: ursolic acid (1), oleanolic acid (2), betulinic acid (3),
stigmasterol (4), b-caryophyllene oxide (5), two lignans: rabdosin (6),
shimobashiric acid C (7), three flavonoids: luteolin (8),
luteolin-7-O-b-D-glucoside (9), apigenin-7-O-b-D-glucoside (10) and four
phenolic compounds: p-coumaric-4-O-b-D-glucoside (11), 3-(3΄,4΄-
dihydroxyphenyl)-lactic acid (12), 3,4-dihydroxybenzoic acid (13), vanillic
acid (14). The compounds 6, 7, 11, 12 were isolated for the first time from O.
Sanctum L. The botanical classification of genus Οcimum L. according to
bibliography is problematic and their chemotaxonomy analysis indicates that the
taxa belonging to subgenus Gymnocimum are characterized by flavones and
especially 7-O-glucuronides of luteolin and apigenin as certified in our study.
However the glucuronic acid is completely absent in the taxa of the other
subgenus. Compound (6) is probably biosynthesized from the plant through an
enzymatic catalyzed reaction derived from compound (12). Compounds 6, 7, 9, 11,
12, 13 and the polar extract were submitted to the MTT proliferation assay to
measure cytotoxicity in human cancer cells (HCT-116, SKBR3, MCF-7) and in
peripheral blood mononuclear cells (PMBC) of healthy donors. The assay
indicated that compound (6) and the polar extract were cytotoxic in all human
cancer cells that were tested and compound (6) was not cytotoxic in healthy
donors cells. Finally cell viability flow cytometry was used for the
validation of the MTT assay results confirming their credibility.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
