Η φάση Ammonitico Rosso (AR), αποτελούμενη συνήθως από κόκκινους πελαγικούς
συμπυκνωμένους κονδυλώδεις ασβεστολίθους, είναι μία από τις πιο «διάσημες»
φάσεις του ωκεανού της Τηθύος, κυρίως λόγω των ιδιαίτερων λιθολογικών
χαρακτηριστικών της αλλά και του παλαιοντολογικού της περιεχομένου,
αποτελούμενη κυρίως από αμμωνίτες, που επιτρέπουν μεγάλης ακρίβειας
βιοστρωματογραφικές αναλύσεις.
Τα κεφαλόποδα της τάξης των Ammonoidea και κυρίως οι Μεσοζωικές μορφές, γνωστές
και απλώς ως ammonites, είναι τα πιο "διάσημα" απολιθώματα και τα πλέον άφθονα.
Τα όμορφα, επιπεδοσπειροειδώς περιελιγμένα, όστρακά τους με τον εντυπωσιακό σε
πολλές περιπτώσεις στολισμό τους (ραβδώσεις, φυμάτια κλπ.) καθώς και οι
πολύπλοκες γραμμές ραφής τους, έχουν προσελκύσει το ενδιαφέρον πολλών
συλλεκτών. Αλλά και για τους στρωματογράφους αποτελούν πολύτιμο εργαλείο. Λόγω
της γρήγορης εξέλιξής τους με ποικιλία μορφών, της αφθονίας των απολιθωμάτων
και της ευρείας κατανομής τους, χαρακτηρίζονται ως ιδανικά ζωνικά απολιθώματα
τόσο για τοπικές όσο και για παγκόσμιες συγκρίσεις. Η συστηματική τους
ταξινόμηση βασίζεται στη μελέτη του οστράκου τους και των γραμμών ραφής.
Η παρούσα εργασία στοχεύει στην βιοστρωματογραφική και ιζηματολογική μελέτη του
Ammonitico Rosso της Ιονίου Ζώνης στην Ήπειρο και τη Λευκάδα. Για το σκοπό αυτό
επισκεφτήκαμε την Ήπειρο και τη Λευκάδα για την συλλογή δειγμάτων.
Η νήσος Λευκάδα βρίσκεται στην δυτική Ελλάδα στο Ιόνιο πέλαγος και η Ήπειρος
στη ΒΔ Ελλάδα και στο μεγαλύτερο τμήμα τους δομούνται από σχηματισμούς της
Ιόνιας Ζώνης. Η Ιόνιος ζώνη εκτείνεται από την Αλβανία, καλύπτοντας το
μεγαλύτερο μέρος των Ιόνιων νησιών (Κέρκυρα, Λευκάδα, Ιθάκη, Αν. Κεφαλονιά και
Αν. Ζάκυνθο), της Ηπείρου, της Αιτωλοακαρνανίας και της ΒΔ Πελοποννήσου και
συνεχίζει μεταμορφωμένη (μεταμορφωμένη Ιόνιος ζώνη ή σειρά Plattenkalk) στην
υπόλοιπη Πελοπόννησο όπου είναι γνωστή και ως σειρά Μάνης και φτάνει μέχρι την
Κρήτη που είναι γνωστή ως σειρά Ταλέων όρεων-Ίδης (Bonneau 1973 & 1984,
Karakitsios 1987 & 1995, Hall et al. 1996).
Στην περιοχή της Ηπείρου συλλέξαμε δείγματα από τις περιοχές Βόρεια του Μαύρου
όρους (ΕΑΝ) και του Βαθύ-Τσάμπαλι (ΒΑΘ). Στις δύο αυτές θέσεις προχωρήσαμε σε
στρώμα προς στρώμα μελέτη της εμφάνισης με συλλογή απολιθωμάτων αμμωνιτών και
δειγμάτων πετρώματος για την ιζηματολογική μελέτη.
Όσον αφορά στη Λευκάδα και με οδηγό τις εργασίες των κ. Μπορνόβα (1964) και των
Pettinelli et al. (1997), εντοπίσαμε όλες τις γνωστές εμφανίσεις της φάσης
Ammonitico Rosso οι οποίες ήταν όλες σε μεγάλο βαθμό αποσαθρωμένες. Από τις
τομές αυτές παρά την συστηματική και ενδελεχή έρευνα δεν μπορέσαμε να
συλλέξουμε αμμωνίτες, ούτε καν απολελημμένους, ενώ λόγω και της κακής
κατάστασης των τομών και των στρωμάτων, δεν ήταν δυνατή η παρακολούθηση της
αλληλουχίας των στρωμάτων αλλά και η συλλογή υγειών δειγμάτων πετρωμάτων. Για
τον λόγο αυτό, για τις ανάγκες της παρούσης εργασίας, χρησιμοποιήσαμε δεδομένα
από την εργασία των Pettinelli et al. (1997) και πιο συγκεκριμένα για τη
εμφάνιση στην περιοχή Αναβρυσάδα (ΑΝ), η οποία σύμφωνα με τους παραπάνω
συγγραφείς είναι η πλουσιότερη σε πανίδα αμμωνιτών σε σχέση με τις άλλες
εμφανίσεις, στις οποίες οι αμμωνίτες είναι σπάνιοι.
Στην παρούσα εργασία αρχικώς αναφερόμαστε στη "Στρωματογραφία-Βιοστρωματογραφία-
Ιζηματολογία της φάσης Ammonitico Rosso" (κεφάλαιο 1). Πιο συγκεκριμένα
αναφερόμαστε στην στρωματογραφία της Ιόνιας Ζώνης, τη στρωματογραφία και
βιοστρωματογραφία του Ιουρασικού με ιδιαίτερη αναφορά στην βιοστρωματογραφία
βάση των αμμωνιτικών ζωνών, στην ιζηματολογία της φάσης Ammonitico Rosso και το
περιβάλλον απόθεσής της, ενώ επίσης γίνεται σύντομη αναφορά σε μερικές
χαρακτηριστικές εμφανίσεις της φάσης Ammonitico Rosso σε περιοχές γύρω από τη
Μεσόγειο. Ακολουθεί η "Εισαγωγή στα αμμωνιτοειδή" (κεφάλαιο 2) όπου
αναφερόμαστε σε γενικά στοιχεία που αφορούν στους αμμωνίτες, τη μορφολογία και
τα χαρακτηριστικά του οστράκου τους καθώς και σε στοιχεία που αφορούν στο ζώο,
την ανάπτυξή του, το περιβάλλον διαβίωσης, τον τρόπο ζωής, τους εχθρούς και την
αναπαραγωγή. Στο κεφάλαιο 3 ακολουθεί η "Συστηματική ταξινόμηση" των δειγμάτων
μας με την παράθεση των Πινάκων με τα δείγματά μας και διαφόρων διαγραμμάτων.
Στο κεφάλαιο 4 μελετάμε τις περιοχές μας όσον αφορά στη "Βιοστρωματογραφία-
Στρωματογραφία-Ιζηματολογία". Παρουσιάζονται οι Τομές μελέτης, τα στοιχεία που
συλλέξαμε από αυτές, το απολιθωματοφόρο περιεχόμενο από τη στρώμα προς στρώμα
συλλογή του, γίνεται μελέτη των ιζηματολογικών χαρακτηριστικών των στρωμάτων
από τη μελέτη των λεπτών τομών και τέλος αναφερόμαστε στα συμπεράσματα από τα
νέα δεδομένα όπου τεκμηριώνουμε τις ηλικίες απόθεσης των στρωμάτων για τις
θέσεις Μαύρον Όρος και Βαθύ-Τσάμπαλι. Στο κεφάλαιο 5 προχωράμε στην
"Παλαιογεωγραφική" μελέτη των θέσεων μελέτης για τον προσδιορισμό του
παλαιογεωγραφικού χώρου και του σχετικού βάθους απόθεσης του σχηματισμού
εφαρμόζοντας 2 διαφορετικές μεθοδολογίες, αυτήν που ανέπτυξε ο Batt (1989) και
τη θεωρία του Westermann (1988).
(EL)
The Ammonitico Rosso (AR) face, consisting of red nodular pelagic limestones,
is one of the most well known faces of the Tethys Ocean. This is because of its
peculiar lithological characteristics and mainly due to the containing fossils,
which allow precise biostratigraphical analysis.
Cephalopods of Ammonoidea Class and mainly their Mesozoic forms, commonly known
as ammonites, are the most famous and abundant fossils. Their beautifully
coiled shells, with the impressive decoration (ribs, knobs etc.) and complex
suture lines, have attracted the interest of collectors since a long a time.
Stratigraphers are also interested on Ammonites, because of their rapid
development, with a variety of forms, their great quantity and wide
distribution. All these characterized them as ideal zonal fossils for local and
universal comparisons. Their systematic classification is based on their shell
and suture lines study.
At this project the objective is to study Ammonitico Rosso face of the Ionian
Zone in Epirus Peninsula and Lefkada Island from a biostratigraphical and
sedimentological aspect. For that purpose we visited Epirus and Lefkada, in
order to collect fossils and rock samples.
Lefkada Island is located in western Greece, in Ionio Sea, and Epirus in
North-west Greece. Most of their territory is covered by Ionian Zone complexes.
Ionian Zone is extended from Albania, covering most part of Ionian Sea islands
(Corfu, Lefkada, Ithaca, East Cephalonia and East Zakinthos), Epirus,
Etoloakarnania and NW Peloponnesus. It continuous in a metamorphic form in
Peloponnesus and Crete (Bonneau 1973 & 1984, Karakitsios 1987 & 1995, Hall et
al. 1996).
In Epirus we collected samples from sections in Mavron Oros (EAN) and
Vathy-Tsampali (ΒΑΘ) (fig. i). At these two locations we proceeded to bed by
bed research for fossil collection and rock sampling.
Regarding Lefkada Island and according to the researches and field studies of
Bornova (1964) and Pettinelli et al (1997), we located all known appearances of
the face. Unfortunately, they were significantly destroyed by erosion and/or
tectonic processes. From these sections, despite our systematic and thorough
research we were not able to collect ammonites, not even detached from their
initial beds. Also because of the sections and beds bad condition it was not
possible to follow the bed sequence and to collect healthy rock samples. Due to
this, we used data from Pettinelli et al (1997). To be more precise we used
their data for the appearance in Anavrysada (AN) area, which, according to
them, is the richest in fossil concentration, comparing with the other sections
where ammonites are rare.
At this project, in Chapter 1, we analyze "Ammonitico Rosso
Stratigraphy-Biostratigraphy-Sedimentology" with reference to Ionian Zone, to
Jurassic stratigraphy and biostratigraphy, to biostratigraphy based in
ammonitic zonation, to sedimentolody of the face and its depositional
environments. We also make a special reference to some characteristic
appearances of the face in areas around the Mediterranean Sea. In Chapter 2, we
make an "Introduction to Ammonoidea" with general information regarding them,
their shell morphology and characteristics but also with data regarding shell
growth, the way of living and its living environment as well as its enemies and
breeding. In Chapter 3 we proceed with the study of the ammonitic fossils we
have collected and their "Classification". We also present Tables with photos
of our samples and diagrams. In Chapter 4 we continue with the
"biostratigraphically-stratigraphically-sedimentologically study of the
sections under research", accompanied with information from previous studies.
The bed to bed field investigation is presented and the fossiliferous content
of the sections. Thin sections were manufactured from the rock samples obtained
and sedimentological characteristics were examined. Based on previous mentioned
studies, results regarding stratigraphical-biostratigraphical and
sedimentological aspects are presented. We also conclude for the depositional
ages of the sections in Mavron Oros and Vathy-Tsampali. In Chapter 5 we apply
two different methodologies by Batt (1989) and Westermann (1988) for the study
of the "Ammonitico Rosso face appearances', under investigation in this
project, depositional environments", regarding palaeogeographic and depth
aspects.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
