Η σταδιακή εγκατάσταση των Νορμανδών στον γεωγραφικό χώρο της ιταλικής χερσονήσου, που έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια του 11ου και του 12ου αιώνα, επηρέασε άρδην τις εξελίξεις στο διεθνές πολιτικό σκηνικό της εξεταζόμενης περιόδου. Οι Νορμανδοί τυχοδιώκτες κατόρθωσαν να επιβάλουν την κυριαρχία τους στη νότια Ιταλία εις βάρος των λομβαρδών πριγκίπων και των Βυζαντινών, καθώς επίσης να αποσπάσουν τη Σικελία από τους Άραβες. Δεν δίστασαν, ακόμη, να προωθηθούν περαιτέρω, προς ανατολάς: Ο Νορμανδός δούκας Ροβέρτος Γυισκάρδος πραγματοποίησε δύο εισβολές, μία το 1081 και μία στα 1084, στον ελεγχόμενο από τους Βυζαντινούς ελλαδικό χώρο, ενώ ο υιός του Βοημούνδος, εκμεταλλευόμενος το σταυροφορικό κίνημα του 1095, πέτυχε τη συγκρότηση ενός πριγκιπάτου στη νοτιοανατολική Μεσόγειο, η παρουσία του οποίου αποτέλεσε ανάχωμα στην απρόσκοπτη εξυπηρέτηση των βυζαντινών συμφερόντων στην περιοχή. Οι φιλοδοξίες για τη νορμανδική κυριαρχία στη Μεσόγειο εκφράστηκαν αμέσως μετά την ίδρυση του βασιλείου της Σικελίας από τον Ρογήρο Β', ο οποίος, το 1130, προέβη στην ένωση όλων των νορμανδικών κτήσεων σε νότια Ιταλία και Σικελία υπό το σκήπτρο του.
Προκειμένου να αντιμετωπίσουν τον διαρκώς εντεινόμενο νορμανδικό κίνδυνο, οι Κομνηνοί αυτοκράτορες επιδόθηκαν σε μία μεθοδευμένη διπλωματία, κατευθυντήρια γραμμή της οποίας ήταν η εύρεση ενός ή περισσότερων συμμάχων, ικανών να παράσχουν την απαιτούμενη στρατιωτική αρωγή για την ανάσχεση της νορμανδικής επιθετικότητας. Με τη βοήθεια των πρεσβευτών τους, οι οποίοι επωμίζονταν το βάρος της επιτυχούς έκβασης των διπλωματικών αποστολών στις αυλές των υποψήφιων συμμάχων, οι Κομνηνοί κυβερνήτες επιχείρησαν να φέρουν εις πέρας τις επιδιώξεις τους. Για την προσφορά τους, οι εν δυνάμει σύμμαχοι ανταμείβονταν με χρήματα, παραχωρήσεις και υποσχέσεις για μία γαμήλια σύνδεση με μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας. Φυσικά, οι δίαυλοι επικοινωνίας με τους Νορμανδούς τυχοδιώκτες και βασιλείς δεν ήταν κλειστοί: Tυχόν διπλωματικές επαφές ανάμεσα σε Νορμανδούς και Βυζαντινούς αφορούσαν ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό των αναμεταξύ τους πολεμικών αναμετρήσεων και, σπανιότερα, τη συνεργασία για την αντιμετώπιση ενός κοινού εχθρού.
Στην παρούσα διπλωματική εργασία εξετάζονται ενδελεχώς οι σχετικές με τους Νορμανδούς διπλωματικές ενέργειες των Κομνηνών αυτοκρατόρων. Έμφαση δίνεται στους στόχους της κομνήνειας διπλωματίας και στις μεθόδους που χρησιμοποιήθηκαν για την αποτελεσματική εφαρμογή της. Επίσης, περιγράφονται με κάθε λεπτομέρεια -στο εύρος, βέβαια, που το επιτρέπουν οι διαθέσιμες γραπτές μαρτυρίες- οι διπλωματικές αποστολές και ο ρόλος των αυτοκρατορικών πρεσβευτών σε αυτές. Κατεξοχήν στόχοι του γράφοντος είναι η ορθή εξιστόρηση των γεγονότων και η παρουσίαση της κομνήνειας διπλωματίας για την αποσόβηση του νορμανδικού κινδύνου.
(EL)
The gradual settlement of the Normans in the geographical area of the Italian peninsula, which took place during the 11th and 12th centuries, strongly influenced the developments in the international political scene of the period under review. The Norman adventurers succeeded in imposing their rule on the Lombard princes and Byzantines in southern Italy, as well as in wresting Sicily from the Arabs. They still did not hesitate to proceed further east: The Norman duke Robert Guiscard invaded two times, in 1081 and 1084, the Greek area controlled by the Byzantines, while his son Bohemond, taking advantage of the crusading movement of 1095, succeeded in establishing a principality in south-eastern Mediterranean, whose presence was a hindrance in the service of the byzantine interests in this region. Ambitions for Norman dominance in Mediterranean were expressed soon after the foundation of the kingdom of Sicily by Roger II, who, in 1130, united the sum of the Norman possessions in southern Italy and Sicily under his rule.
In order to deal with the ever-inceasing Norman threat, the Komnenian emperors implemented a meticulous diplomacy, the guideline of which was the detection one or more allies capable of providing the required military assistance for the handling of the Norman aggression. With the help of of their ambassadors, who shouldered the burden of the successful outcome of diplomatic missions to the courts of potential allies, the Komnenian governors attempted to carry out their aims. For their offering, the potential allies were rewarded with money, concessions and promises of a marriage alliance with the imperial family. Certainly, the "channels of communication" with the Norman adventurers and kings were not closed: Any diplomatic contacts between Normans and Byzantines involved peace negotiations and, more rarely, cooperation in order to deal with a common enemy.
In this work, the diplomatic actions of the Komnenian emperors related to the Normans are thoroughly examined. Emphasis is placed on the aims of Komnenian diplomacy and the methods which used for its effective implementation. Also, the diplomatic missions and the role of the imperial ambassadors in them are described in every detail -to the extent, of course, that the available written sources allow. The writer's primary goals are the correct naration of the events and the presentation of Komnenian diplomacy for the prevention of the Norman threat.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
