Η παρούσα διατριβή εστιάζει στη συνύπαρξη του λογικού και του υπέρλογου στοιχείου στην φιλοσοφία του Πλάτωνος και σε εκείνη του Πλωτίνου. Η ερευνητική μέθοδος που επελέγη ήταν η κειμενοκεντρική. Πιο συγκεκριμένα, μέσα από τη μελέτη από τη μια επιλεγμένων έργων του Πλάτωνος και ειδικότερα του Μένωνος, του Φαίδωνος, του Συμποσίου, του Φαίδρου, της Πολιτείας και του Θεαίτητου, και από την άλλη των Εννεάδων του Πλωτίνου, επιχειρείται η ανίχνευση σημείων όπου έκαστος εκ των δύο φιλοσόφων επιλέγει τον δρόμο του ορθολογισμού ή ανάγεται στο άλογο ή υπέρλογο, τόσο σε επίπεδο θεματικής, όσο και τρόπου πραγμάτευσης.
H φιλοσοφία του Πλάτωνος ανήκει στον χώρο του ρεαλιστικού ιδεαλισμού, καθότι κατά τον φιλόσοφο ο πραγματικός κόσμος συγκροτείται από τις Ιδέες, τις οποίες μπορεί κάποιος να γνωρίσει μέσω της νόησης και όχι της αισθητηριακής γνώσης. Η επιλογή των προαναφερομένων διαλόγων έγινε με το σκεπτικό ότι σε αυτούς παρατηρείται μια συνεχής αναμέτρηση του έλλογου με το άλογο ή και το υπέρλογο στοιχείο, καθώς αναπτύσσονται με λογικό μεν τρόπο ζητήματα, τα οποία υπερβαίνουν το χώρο της αισθητής πραγματικότητας, ενώ αντιστρόφως σε άλλες περιπτώσεις έλλογες θέσεις προβάλλονται ως αξιωματικές, τεκμηριώνονται δηλαδή με τρόπους που υπερβαίνουν τη λογική.
Η δέ φιλοσοφία του Πλωτίνου και ειδικά το πλωτίνειο οντολογικό σύστημα βρίσκεται πολύ κοντά στη βάση της πλατωνικής , αλλά κλίνει περισσότερο στην περιοχή του υπέρλογου. Από την άλλη, υπάρχουν σημεία, τόσο στη θεματολογία των Εννεάδων, όσο και στον τρόπο ανάπτυξής τους, που μαρτυρούν ότι η προσχώρηση στην περιοχή του άλογου έχει κάποια όρια και κάποια ορισμένα πλαίσια.
(EL)
The present thesis focuses on the coexistence of the λόγος (reason) and ἄλογον or ὑπέρλογον (beyond or above reason) in the philosophical system of Plato and that of Plotinus. The research method than was chosen was the text centered one. More specifically, through the study of selected works of Plato and in particular Menon, Phaedo, Symposium, Phaedrus, Politeia and Theaetetus, and of the Enneads of Plotinus, are detected points where each of the two philosophers chooses the path of rationalism or proceed beyond logos and reason, both in matters of method and content.
Plato's philosophy holds within the area of realistic idealism, since according to the philosopher the real world consists of Ideas, of which one can acquire knowledge through the intellect and not through sensory perception. The selection of the aforementioned dialogues was made on the grounds that in them appears a continuous confrontation of reason (logos) with the ἄλογον or ὑπέρλογον, since sometimes there are issues, whose content goes beyond the area of sensible reality, that are developed through a rational argumentation, while conversely others are presented as axiomatic, i.e. documented in ways that go beyond λόγος.
The philosophy of Plotinus and especially the Plotinian ontological system is laid very close to the basis of the Platonic one, but tends to lean towards the area of the ὑπέρλογον. On the other hand, there are points, both in in terms of content and method, which testify that the reduction beyond reason maintains certain limits and certain frameworks
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
