Εισαγωγή: Η συντηρητική επανάληψη της ενδοδοντικής θεραπείας έχει μεγάλα περιθώρια βελτίωσης της αρχικής κατάστασης, όταν γίνεται υπό τις σωστές συνθήκες. Προκειμένου να επιτευχθούν τα βέλτιστα αποτελέσματα, απαιτούνται: επιπλέον εκπαίδευση, εξειδικευμένες κλινικές δεξιότητες από τον επεμβαίνοντα και ειδικός εξοπλισμός. Παρόλα αυτά, υπάρχει ένα ποσοστό περιστατικών που δεν είναι εφικτό να αντιμετωπιστούν επιτυχώς, σε τεχνικό επίπεδο. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι πιθανό να χρειαστεί η χειρουργική διευθέτηση του περιστατικού ή ακόμα και η εξαγωγή του δοντιού.
Σκοπός: ο σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν πρώτον, να μελετηθεί η προεπεμβατική και μετεπεμβατική κατάσταση των δοντιών που αντιμετωπίστηκαν με συντηρητική επανάληψη της ενδοδοντικής θεραπείας στην Μεταπτυχιακή Κλινική Ενδοδοντίας της Οδοντιατρικής Σχολής του Ε.Κ.Π.Α. Δεύτερον, να αξιολογηθεί η διαχείριση αυτών των δοντιών με τη μελέτη συγκεκριμένων παραμέτρων, όπως τη βελτίωση της ποιότητας της έμφραξης του συστήματος των ριζικών σωλήνων, την επίτευξη διαβατότητας, την αντιμετώπιση των ιατρογενών συμβαμάτων και τη δημιουργία νέων.
Υλικά και Μέθοδος: το δείγμα της παρούσας αναδρομικής μελέτης προέκυψε μετά από αναζήτηση στον ηλεκτρονικό φάκελο των ασθενών που παραπέμφθηκαν στη Μεταπτυχιακή Κλινική της Ενδοδοντίας για συντηρητική επανάληψη της ενδοδοντικής θεραπείας. Τα περιστατικά αφορούσαν τις παραπομπές για το διάστημα από τον Οκτώβριο του 2016 έως τον Ιούλιο του 2019 και αντιμετωπίστηκαν από τους πέντε μεταπτυχιακούς φοιτητές των αντίστοιχων ετών. Οι μεταπτυχιακοί φοιτητές εργάστηκαν υπό κοινές κλινικές συνθήκες, εξοπλισμό και πρωτόκολλα. Οι παράμετροι που καταγράφηκαν ήταν οι ακόλουθες: αριθμός δοντιού, αριθμός ριζικών σωλήνων, εμφρακτικό υλικό ριζικών σωλήνων, ποιότητα κατά πλάτος και κατά μήκος της τελικής έμφραξης, συμβάματα, επίτευξη διαβατότητας, βελτίωση της ποιότητας της τελικής έμφραξης κατά πλάτος και κατά μήκος, αντιμετώπιση συμβαμάτων, δημιουργία νέων συμβαμάτων. Η στατιστική ανάλυση έγινε με τη δοκιμασία Pearson’s chi-square (x2) και με επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας το 0.05.
Αποτελέσματα: Από τη μελέτη αρχείου προέκυψε δείγμα με 337 δόντια με 706 ριζικούς σωλήνες. Τα δόντια χωρίστηκαν σε πέντε ομάδες (πρόσθια, άνω προγόμφιοι, κάτω προγόμφιοι, άνω γομφίοι, κάτω γομφίοι). Τα δόντια που αντιμετωπίστηκαν συχνότερα ήταν οι άνω προγόμφιοι (28,8%). Το πιο συχνό εμφρακτικό υλικό των ριζικών σωλήνων ήταν η γουταπέρκα (73,4%), το δεύτερο οι κώνοι αργύρου (8,1%), η γουταπέρκα με φορείς (3,1%) και πάστες/φυράματα (1,9%). Επίσης, βρέθηκε σημαντικός αριθμός ριζικών σωλήνων χωρίς εμφρακτικό υλικό (13,3%). Η ποιότητα της τελικής έμφραξης κατά πλάτος ήταν ατελής στο 80,2% των ριζικών σωλήνων, χωρίς στατιστική σημαντική διαφορά μεταξύ των ομάδων. Η ποιότητα της τελικής έμφραξης κατά μήκος ήταν ατελής στο 79,3% των ριζικών σωλήνων και ήταν στατιστικά σημαντική για τους άνω προγόμφιους. Το 20,39 % των ριζικών σωλήνων είχε κάποιο σύμβαμα, χωρίς στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ των ομάδων, με συχνότερο σύμβαμα το βάθρο. Στο 84,6% των ριζικών σωλήνων επιτεύχθηκε διαβατότητα. Το 17% των δοντιών είχε έναν τουλάχιστον επιπλέον ριζικό σωλήνα, ο οποίος δεν είχε επεξεργαστεί στην πρώτη ενδοδοντική θεραπεία. Η ποιότητα της τελικής έμφραξης βελτιώθηκε κατά πλάτος στο 79,7 % των ριζικών σωλήνων , χωρίς στατιστική σημαντική διαφορά μεταξύ των ομάδων. Η ποιότητα της τελικής έμφραξης βελτιώθηκε κατά μήκος στο 74% των ριζικών σωλήνων (p=0.047). Οι ριζικοί σωλήνες των άνω γομφίων είχαν τη μικρότερη βελτίωση της τελικής έμφραξης κατά μήκος. Μόνο το 31,46% των συμβαμάτων αντιμετωπίστηκαν επιτυχώς. Το συχνότερο ιατρογενές σύμβαμα που προέκυψε κατά την επανάληψη της ενδοδοντικής θεραπείας ήταν η υπερέμφραξη.
Συμπεράσματα:
• Κατά τη συντηρητική επανάληψη της ενδοδοντικής θεραπείας η διαβατότητα μπορεί να ανακτηθεί στη μεγάλη πλειοψηφία των ριζικών σωλήνων, όταν χρησιμοποιούνται κατάλληλες τεχνικές και εξοπλισμός.
• Περίπου το 1/5 των δοντιών έχουν έναν τουλάχιστον ριζικό σωλήνα που δεν είχε ανευρεθεί στην πρώτη ενδοδοντική θεραπεία.
• Η έμφραξη του συστήματος των ριζικών σωλήνων μπορεί να βελτιωθεί σε μεγάλο βαθμό, κυρίως σε ότι αφορά το μήκος.
• O τύπος του δοντιού επηρεάζει τη βελτίωση της ποιότητας της τελικής έμφραξης κατά μήκος.
• Τα ιατρογενή συμβάματα είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν, ειδικά όταν πρόκειται για αλλαγές στην ανατομία των ριζικών σωλήνων.
• Κατά τη διάρκεια της επανάληψης ενδοδοντικής θεραπείας μπορεί να προκύψουν νέα ιατρογενή συμβάματα.
(EL)
Introduction: Orthograde endodontic retreatment is a challenging clinical situation. It requires special training, skills and armamentarium. When properly performed, it has a great potential to improve the initial endodontic situation of the tooth. However, specific clinical findings may not always be negotiated, and microsurgical endodontic treatment and/or extraction may be needed.
Aim: The purpose of the study was: 1) To study the preoperative and postoperative characteristics of the teeth treated with orthograde endodontic retreatment at the Postgraduate Endodontic Clinic of Dental School of Athens. 2) To assess the management of these teeth by assessing specific parameters i.g. the improvement of the quality of the root filling, the regain of patency, the treatment of the preoperative iatrogenic events and the occurrence of new iatrogenic events.
Materials and Methods: The sample for this retrospective study was collected from electronic files of the patients referred for endodontic retreatment at the Postgraduate Endodontic Clinic of Dental School of Athens. The patients were treated between October 2016 until July 2019 by 5 postgraduate students. The clinical conditions, the armamentarium and the protocols for the endodontic retreatments were standardized. The following parameters were recorded: Location of tooth, number of root canals, root filling material, preoperative root filling width and length quality, preoperative iatrogenic errors, patency regain, improvement of root filling width and length quality, treatment of iatrogenic errors, intra-operative iatrogenic errors. Statistical analysis was performed using Pearson chi-square analysis and statistical significance was set at p<0.05
Results: 337 teeth / 706 root canals were studied. Teeth were divided in five groups (anterior, maxillary premolars, mandibular premolars, maxillary molars, mandibular premolars). The most common tooth treated was maxillary premolar (28,8%). The most common root filling material was gutta-percha (73,4%), followed by silver points (8,1%), gutta- percha with carrier (3,1%) and sealer and pastes (1,9%). There were also many empty root canals (13,3%). The preoperative root filling width quality was inadequate for 80,2% of the root canals and there was no statistical significance between the different groups. The preoperative root filling length quality was inadequate for 79,3% of the root canals and there was statistically significant difference between the different groups (p=0.016). Maxillary premolars had statistically significant higher frequency. Iatrogenic errors were found in 20,39 % of the root canals, without statistically significant difference between groups (p=0.399). The most common iatrogenic error was ledge, followed by broken file, overextension, blocked root canals, alteration of anatomy and perforation. Patency was regained at 84,6% of root canals. Seventeen percent (17%) of the teeth had at least one missed root canal. The root filling width quality was improved at 79,7% of the root canals (statistically not significant). The root filling length quality was improved at 74% of the root canals (p=0.047). Maxillary molars had lower improvement of length. Only 31,46 % of the preoperative iatrogenic errors were successfully treated. The most common post-operative iatrogenic error that occurred was overfill.
Conclusion: Within the limitations of this retrospective study the following conclusions were drawn:
• During orthograde endodontic retreatment, patency can be regained in the great majority of the root canals, when appropriate techniques and armamentarium is used.
• Almost 1/5 of the teeth are expected to have at least one missed root canal.
• Obturation of the root canal system has the potential of great improvement, particularly in terms of length.
• Tooth type affects improvement of root canal obturation.
• Iatrogenic errors are difficult to be successfully treated, especially when it comes to anatomy alterations.
• During orthograde endodontic retreatment new iatrogenic errors may occur, but in low frequency.
(EN)
/aggregator-openarchives/portal/institutions/uoa
