Ο κλάδος της Εκπαίδευσης Ενηλίκων αναπτύσσεται ταχέως τα τελευταία 30 έτη διεθνώς, όμως στην Ελλάδα παρουσιάζει επιβραδυντική πρόοδο. Συγκεκριμένα η εκπαίδευση στην Τρίτη Ηλικία σημειώνει μικρά βήματα προόδου στη χώρα μας και ως εκ τούτου οι έρευνες που έχουν εκπονηθεί παρουσιάζουν μικρή εξέλιξη. Παράλληλα, τα εκπαιδευτικά προγράμματα προσαρμοσμένα για την ευάλωτη αυτή ομάδα της Τρίτης Ηλικίας φαίνονται πως χρήζουν βελτίωσης και οι πολιτικές των κρατών οφείλουν να εστιάσουν στην οργάνωση επιμορφωτικών δράσεων δομημένων ακριβώς στις ανάγκες των ατόμων αυτής της ηλικίας. Η παρούσα έρευνα λοιπόν υλοποιήθηκε μετά από παρατήρηση των όσων αναφέρθηκαν αλλά και της χαμηλής συμμετοχής των ατόμων της Τρίτης ηλικίας στα εκπαιδευτικά προγράμματα και θέλοντας να ανιχνευτεί το προφίλ των εκπαιδευομένων άνω των 60 καθώς και τα εμπόδια που στέκονται ως ανασταλτικοί παράγοντες στη συμμετοχή τους σε αυτά.
Η συγκεκριμένη μελέτη καθίσταται αναγκαία καθώς η έρευνα σχετικά με την εκπαίδευση της Τρίτης Ηλικίας και συγκεκριμένα η ανίχνευση των εμποδίων σχετικά με τα εκπαιδευτικά προγράμματα βρίσκεται σε εμβρυικό στάδιο στην Ελλάδα. Ταυτόχρονα υπάρχει έλλειψη από μελέτες που αντιπαραβάλλουν τις παραδοχές των δύο φύλων συγκριτικά. Το παρόν πόνημα παρουσιάζει ωστόσο και πρωτοτυπία. Η πρωτοτυπία της έγκειται στο γεγονός πως δεν μελετώνται απλά τα εμπόδια των συμμετεχόντων στην έρευνα αλλά και οι αντιλήψεις τους αναφορικά και με τους φραγμούς που συναντούν και τα υπόλοιπα άτομα που ανήκουν στην ευάλωτη ομάδα της Τρίτης Ηλικίας. Παράλληλα η έρευνα αυτή θεωρείται πρωτότυπη, γιατί τα ευρήματα παρουσιάζονται και ως υποθετικό σενάριο, ενός αφηγήματος ζωής ενός άνδρα και μιας γυναίκας και με αυτόν τον τρόπο τα αποτελέσματα της έρευνας παίρνουν ζωή, παρουσιάζονται με παραστατικό τρόπο στη μελέτη αυτή.
Στην παρούσα έρευνα επιλέχθηκαν με τη μέθοδο της Δειγματοληψίας κριτηρίου (criterion sampling), 12 άτομα άνω των 60 ετών και συγκεκριμένα 9 γυναίκες και 3 άνδρες. Η έρευνα υλοποιήθηκε από τον Δεκέμβριο του 2022 ως τον Απρίλιο του 2013 και το εργαλείο συλλογής των στοιχείων που χρησιμοποιήθηκε στο παρόν πόνημα ήταν οι ημιδομημένες συνεντεύξεις με σκοπό τη διερεύνηση σε βάθος των παραδοχών των συμμετεχόντων σχετικά με τα ενδιαφέροντα, τα κίνητρα, τα εμπόδια πρόσβασης στα εκπαιδευτικά προγράμματα καθώς και τις αντιλήψεις τους σχετικά με τον ρόλο του εκπαιδευτή ενηλίκων.
Η ανάλυση του ερευνητικού παραδείγματος έφερε στο φως ενδιαφέροντα ευρήματα αναφορικά με τα εμπόδια που είναι και το θέμα της παρούσας διπλωματικής εργασίας. Σχετικά με τα εμπόδια πρόσβασης των ίδιων των συμμετεχόντων στην έρευνα, η μελέτη έδειξε μια διαφοροποίηση σχετικά με το φύλο. Πιο συγκεκριμένα, οι γυναίκες υποστήριξαν με θέρμη την ύπαρξη καταστασιακών εμποδίων, όπως η έλλειψη χρόνου και τα προβλήματα υγείας, αλλά και θεσμικών, όπως την αδυναμία πρόσβασης στα εκπαιδευτικά προγράμματα και τις περιοριστικές προϋποθέσεις εισαγωγής σε αυτά. Αντίθετα οι άνδρες στην πλειοψηφία τους υποστήριξαν την ύπαρξη της φθοράς αντοχών, ως καταστασιακό εμπόδιο αλλά και της απουσίας ενδιαφέροντος ή του χαμηλού μορφωτικού επιπέδου, προδιαθετικά εμπόδια που φαίνεται να είναι ανασταλτικοί παράγοντες ως προς τη συμμετοχή τους στη Δια Βίου Εκπαίδευση.
Καθότι το θέμα της έρευνας είναι τα εμπόδια, ερευνήθηκαν ωστόσο και οι παραδοχές των συμμετεχόντων σχετικά με τη γενικότερη μη συμμετοχή της Τρίτης Ηλικίας, ή τους λόγους που προκαλούν τη διαρροή των ατόμων άνω των 60 από τα εκπαιδευτικά προγράμματα. Μετά από αντιπαραβολή των ευρημάτων στα δύο φύλα φάνηκε πως τόσο για την ελλιπή συμμετοχή των ατόμων της Τρίτης Ηλικίας όσο και για τη διαρροή από τα εκπαιδευτικά προγράμματα, οι συμμετέχοντες επεσήμαναν καταστασιακά και προδιαθετικά εμπόδια, αλλά όχι θεσμικά. Συγκεκριμένα, οι γυναίκες υπογράμμισαν ως λαοφιλή θέση την έλλειψη χρόνου αλλά και τη φθορά των αντοχών ως καταστασιακά εμπόδια, αλλά και την απουσία εσωτερικού κινήτρου που μεταφράζεται συχνά ως αμέλεια, ή έλλειψη ενδιαφέροντος. Οι άνδρες συμμετέχοντες από την άλλη θεωρούν τον οικονομικό παράγοντα σημαντικό φραγμό για τη μη συμμετοχή της Τρίτης Ηλικίας στα εκπαιδευτικά προγράμματα, ενώ για τη διαρροή υποστηρίζουν πως υπάρχουν και άλλα εμπόδια όπως ο λιγοστός χρόνος, η φθορά των αντοχών και κάποια προδιαθετικά εμπόδια όπως η ντροπή, η έλλειψη ενδιαφέροντος και το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο.
(EL)
The field of Adult Education has been growing rapidly over the last 30 years internationally, but in Greece it has been slowing down. In particular, education in the Elderly is making small progress in our country and therefore the research that has been carried out shows little development. At the same time, educational programs adapted for this vulnerable group of the Third Age seem to need improvement and state policies should focus on organizing training activities structured precisely to the needs of people of this age. The present research was implemented after observing what was mentioned and the low participation of the elderly in educational programs and wanting to detect the profile of trainees over 60 as well as the obstacles that stand as inhibitors to their participation in them.
This study is necessary as research on the education of the Elderly and specifically the detection of obstacles related to educational programs is at an embryonic stage in Greece. At the same time, there is a lack of studies that contrast gender assumptions comparatively. However, this work is also original. Its originality lies in the fact that not only the barriers of the participants in the research are studied, but also their assumptions regarding the barriers encountered by other people belonging to the vulnerable group of the Third Age. At the same time, this research is considered original, because the findings are also presented as a hypothetical scenario, of a life narrative of a man and a woman and in this way the findings come to life, they are presented in a graphic way in this study.
In the present study, 12 people over 60 years old were selected using criterion sampling, 9 women and 3 men. The survey was conducted from December 2022 to April 2013 and the data collection tool used in this paper was semi-structured interviews in order to investigate in depth the participants' assumptions about their interests, motivations, barriers to access to educational programs as well as their perceptions about the role of adult educator.
The analysis of the research example brought to light interesting findings regarding the barriers that are the subject of this diploma thesis. Regarding the access barriers of the research participants themselves, the study showed a differentiation regarding gender. More specifically, women strongly supported the existence of situational obstacles, such as lack of time and health problems, but also institutional ones, such as the inability to access educational programs and the restrictive conditions for admission to them. On the contrary, the majority of men supported the existence of endurance deterioration, as a situational obstacle, but also the lack of interest or low educational level, predisposing barriers that seem to be inhibiting factors in their participation in Lifelong Education.
As the topic of the survey is the obstacles, however, the participants' assumptions about the barriers to access of the Elderly, or the reasons that cause people over 60 to drop out of educational programs, were also investigated. After comparing the findings in the two sexes, it appeared that both for the lack of participation of the Elderly and for the dropout from educational programs, the participants pointed to situational and predisposing barriers, but not institutional. In particular, women emphasized as a popular position the lack of time and the deterioration of endurance as situational obstacles, but also the absence of internal motivation that often translates as negligence, or lack of interest. Male participants, on the other hand, consider the economic factor an important barrier to the non-participation of the Elderly in educational programs, while for leakage they argue that there are other obstacles such as short time, wear and tear of endurance, and some predisposing barriers such as shame, lack of interest and low educational attainment
(EN)
/aggregator-openarchives/portal/institutions/uoa
