Εισαγωγή: Η σεξουαλική παραβατικότητα αποτελεί ένα σοβαρό κοινωνικό φαινόμενο με μεγάλο αντίκτυπο και ποικίλες προεκτάσεις τόσο σε επίπεδο ατομικό όσο και σε κοινωνικό. Σύμφωνα με διαθέσιμα ερευνητικά και στατιστικά στοιχεία καταγράφεται αύξηση της σεξουαλικής παραβατικότητας κατά τα τελευταία έτη, γεγονός που πυροδοτεί έναν ευρύ διάλογο γύρω από τη σεξουαλική παραβατικότητα και την χάραξη πολιτικών αντιμετώπισης αυτής. Παράλληλα, τα τελευταία χρόνια αν και παρατηρείται άνθιση στο πεδίο της έρευνας και της μελέτης αναφορικά με την σεξουαλική παραβατικότητα και τους σεξουαλικούς παραβάτες με ποικίλα σημαντικά ευρήματα, στην Ελλάδα οι μελέτες στάσεων αναφορικά με την σεξουαλική παραβατικότητα και τους σεξουαλικούς παραβάτες παραμένουν περιορισμένες. Η μελέτη των στάσεων αναφορικά με τους σεξουαλικούς παραβάτες και η επίδραση των στάσεων αυτών αποτελούν έναν τομέα έρευνας με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και εξαιρετική σημασία κυρίως λόγω των σημαντικών τους προεκτάσεων σε πολλαπλά επίπεδα και πεδία, όπως στο πεδίο λήψης αποφάσεων και χάραξης πολιτικών αντιμετώπισης της σεξουαλικής παραβατικότητας, της επιλογής θεραπείας και της εν γένει διαχείρισης των σεξουαλικών παραβατών.
Σκοπός: Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να συμβάλει στην κατανόηση και διερεύνηση του πολυδιάστατου φαινομένου της σεξουαλικής παραβατικότητας, της διαδικασίας διαμόρφωσης κοινωνικών στάσεων, με εστίαση στην ειδικότερη κατηγορία των σεξουαλικών παραβατών, και της περαιτέρω επίδρασης των στάσεων αυτών σε πολλαπλά επίπεδα και τομείς της κοινωνικοπολιτικής και ιδιωτικής ζωής, καθώς και στο περιβάλλον σωφρονιστικών καταστημάτων.
Μεθοδολογία: Η συλλογή των δεδομένων της έρευνας πραγματοποιήθηκε με τη μέθοδο των αυτοσυμπληρούμενων ερωτηματολογίων και συμπληρωματικά με τη μέθοδο συνεντεύξεων με το σωφρονιστικό και επιστημονικό προσωπικό των Καταστημάτων Κράτησης Τρίπολης και Κορυδαλλού. Χορηγήθηκε ένα ερωτηματολόγιο αποτελούμενο από 3 ενότητες, στις οποίες περιλαμβάνεται η καταγραφή κοινωνικοδημογραφικών χαρακτηριστικών, παραγόντων και απόψεων για τους σεξουαλικούς παραβάτες, καθώς και η κλίμακα ATS-21 scale. Η στατιστική ανάλυση των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με το στατιστικό εργαλείο SPSS.
Αποτελέσματα: Το τελικό δείγμα της μελέτης είναι N= 94 συμμετέχοντες. Συνολικώς, οι συμμετέχοντες ήταν στην πλειονότητά τους άνδρες (88.30%, Ν=83), ηλικίας 41-50 ετών (41.90%, Ν=39) και σωφρονιστικοί υπάλληλοι (88.30%, Ν=83). Στο μεγαλύτερο ποσοστό τους ήταν απόφοιτοι Λυκείου (67%, Ν=63), έγγαμοι (69,10%, Ν=64) και γονείς (68,1%, Ν=60). Αναφορικά με τις απόψεις των συμμετεχόντων ως προς την επικινδυνότητα των σεξουαλικών δραστών ανάλογα με το είδος του αδικήματος διαπιστώθηκαν τα εξής: Οι περισσότεροι συμμετέχοντες φαίνεται να έχουν διαφορετική άποψη ως προς την επικινδυνότητα των σεξουαλικών δραστών ανάλογα με το είδος του σεξουαλικού αδικήματος, με την πλειονότητα (31,9%, Ν=30 και 31,90%, Ν=30) να θεωρεί περισσότερο επικίνδυνους τους σεξουαλικούς παραβάτες που έχουν διαπράξει αδίκημα κατά παιδιών, ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό (39,4%, Ν=37 και 26,6%, Ν=25) δεν θεωρεί λιγότερο επικίνδυνους τους παραβάτες που έχουν διαπράξει σεξουαλικό αδίκημα μέσω διαδικτύου σε σχέση με αυτούς που έχουν διαπράξει σεξουαλικό αδίκημα που περιλαμβάνει επαφή, και ούτε τους δράστες που έχουν τελέσει σεξουαλικό αδίκημα με συγγενικό πρόσωπο (43,6%, Ν=41 και 37,2%, Ν=35). Αναφορικά με το μέτρο της υποχρεωτικής εγγραφής των καταδικασθέντων για σεξουαλικό αδίκημα σε ειδικό μητρώο καταγραφής δραστών σεξουαλικών εγκλημάτων η συντριπτική πλειοψηφία (60,6%, Ν=57) δήλωσε ότι συμφωνεί απόλυτα και ακολουθούν αυτοί που συμφωνούν (29,8%, Ν=28) με ένα μικρό μόνο ποσοστό (9,6%, Ν=9) να δηλώνει ότι δεν έχει αποφασίσει, ενώ κανένας εκ των συμμετεχόντων δεν δήλωσε να διαφωνεί ή να διαφωνεί απόλυτα με το μέτρο αυτό. Επιπλέον, η γονεϊκότητα φάνηκε να ασκεί επιρροή στις στάσεις, με τους γονείς (M = 33.89 SD = 10.617) να έχουν πιο αρνητικές στάσεις προς τους σεξουαλικούς παραβάτες σε σχέση με τους συμμετέχοντες οι οποίοι δεν ήταν γονείς (M = 27.03SD = 9.386) και η διαφορά αυτή ήταν στατιστικά σημαντική t (92) = 3.164p<. 01. Τέλος, η επαφή με κρατούμενους σεξουαλικών αδικημάτων δεν φάνηκε να συνδέεται με πιο θετικές στάσεις προς τους σεξουαλικούς παραβάτες, καθώς ο στατιστικός έλεγχος έδειξε πως οι υπάλληλοι του Καταστήματος Κράτησης Τρίπολης (M = 34.00SD= 9.370), που αποτελεί το κατεξοχήν κατάστημα κράτησης σεξουαλικών υποδίκων και καταδίκων, είχαν υψηλότερες τιμές στην εξαρτημένη μεταβλητή Στάσεις για τους παραβάτες εγκλημάτων κατά της γενετήσιας ελευθερίας όπως μετρήθηκε από την τιμή της κλίμακας ATS-21 και συνεπώς πιο αρνητικές στάσεις, σε σχέση με τους υπαλλήλους του Καταστήματος Κράτησης Κορυδαλλού (M = 29.68SD = 11.432) και η διαφορά αυτή ήταν στατιστικά σημαντική t (92) = 1.987p<. 049.
Συμπεράσματα: Η παρούσα μελέτη ανέδειξε σημαντικά ευρήματα ορισμένα εκ των οποίων συνάδουν με πορίσματα προγενέστερων ερευνών, προέκυψαν όμως και αξιοσημείωτα ευρήματα που διαφοροποιούνται σε σχέση με άλλες μελέτες. Διαφορές ανευρέθηκαν στις απόψεις των συμμετεχόντων ως προς την επικινδυνότητα των σεξουαλικών δραστών ανάλογα με το είδος του σεξουαλικού αδικήματος. Αξιοσημείωτο εύρημα αποτελεί η πρόκριση του μέτρου της υποχρεωτικής εγγραφής των καταδικασθέντων για σεξουαλικό αδίκημα σε ειδικό μητρώο καταγραφής δραστών σεξουαλικών εγκλημάτων από όλους σχεδόν τους συμμετέχοντες. Η γονεϊκότητα φάνηκε να ασκεί επιρροή στις στάσεις, με τους γονείς να έχουν πιο αρνητικές στάσεις προς τους σεξουαλικούς παραβάτες σε σχέση με τους συμμετέχοντες οι οποίοι δεν ήταν γονείς, ενώ ένα ακόμα σημαντικό εύρημα είναι ότι στην παρούσα μελέτη η επαφή με κρατούμενους σεξουαλικών αδικημάτων δεν φάνηκε να σχετίζεται με πιο θετικές στάσεις προς τους σεξουαλικούς παραβάτες. Περαιτέρω έρευνα στο πεδίο αυτό κρίνεται σκόπιμη προκειμένου σε πρώτο επίπεδο να γίνει κατανοητή η διαδικασία σχηματισμού των στάσεων προς τους δράστες σεξουαλικών εγκλημάτων και των παραγόντων που ασκούν επιρροή σε αυτή, να κατανοηθεί ο αντίκτυπος των στάσεων αυτών σε πολλά επίπεδα και τομείς της κοινωνικοπολιτικής και ιδιωτικής ζωής και συναφώς να προταθούν κατάλληλα μέτρα πρόληψης, διαχείρισης και αντιμετώπισης της σεξουαλικής παραβατικότητας.
(EL)
Introduction: Sexual delinquency is a serious social phenomenon with a great impact and various ramifications both on individual and social level. According to available research and statistical data, an increase in sexual delinquency has been recorded in recent years, which triggers a broad debate on sexual delinquency and the formulation of policies to deal with it. At the same time, in recent years, although there has been a flourishing in the field of research and study regarding sexual delinquency and sexual offenders with various important findings, in Greece studies of attitudes regarding sexual delinquency and sexual offenders are limited. The study of attitudes towards sexual offenders and the impact of these attitudes constitute a field of research of particular interest and great importance mainly because of their implications at multiple levels and fields, such as in the field of decision-making and policy-making to deal with sexual delinquency, treatment choices and general management of sexual offenders.
Objective: The purpose of this dissertation is to contribute to the understanding and investigation of the multidimensional phenomenon of sexual delinquency, the process of forming social attitudes, focusing on the specific category of sexual offenders, and the further impact of these attitudes on multiple levels and areas of socio-political and private life, as well as on prison environment.
Methodology: The collection of research data was carried out using the method of self-completed questionnaires supplemented with the method of interviews with the correctional and scientific personnel of Tripoli and Korydallos Detention Centers. A questionnaire consisting of 3 sections, which included the recording of sociodemographic characteristics, factors and opinions about sex offenders, as well as the ATS-21 (Attitudes to sexual offenders) scale were administered. The statistical analysis of the data was performed with the SPSS statistical tool.
Results: The final sample of the study is N= 94 participants. Overall, the participants were mostly men (88.30%, N=83), aged 41-50 years (41.90%, N=39) and correctional officers (88.30%, N=83). Most of them were high school graduates (67%, N=63), married (69.10%, N=64) and parents (68.1%, N=60). Regarding the views of the participants towards sexual offenders and in particular regarding the dangerousness of sex offenders depending on the type of crime, the following were found: Most participants seem to have different views regarding the dangerousness of sex offenders depending on the type of sexual offence, with the majority (31.9%, N=30 and 31.90%, N=30 ) considering sexual offenders who have committed an offense against children as more dangerous, while the majority (39.4%, N=37 and 26.6%, N=25) does not consider Internet sexual offenders to be less dangerous than those who have committed a sexual offense involving contact, and nor the perpetrators who have committed a sexual offense with a relative (43,6%, Ν=41 και 37,2%, Ν=35). With regard to the measure of the mandatory registration of those convicted of a sexual offense in sex offender registry, the vast majority (60.6%, N=57) declared that they completely agree, followed by those who agree (29.8%, N=28 ) with only a small percentage (9.6%, N=9) stating that they have not decided, while none of the participants stated that they disagreed or disagreed completely with this measure. Additionally, parenthood appeared to influence attitudes, with parents (M = 33.89 SD = 10.617) having more negative attitudes towards sex offenders than non-parents (M = 27.03SD = 9.386) and this difference was statistically significant t (92) = 3.164p<. 01. Finally, contact with inmates for sexual offenses did not appear to be associated with more positive attitudes towards sex offenders, as statistical testing showed that employees of the Tripoli Detention Center (M = 34.00SD= 9.370), which is the main Detention Center for persons convicted and accused of sexual offenses, had higher values on the dependent variable “Attitudes towards offenders of crimes against sexual freedom” as measured by the ATS-21 scale value and therefore more negative attitudes, in relation to the employees of the Korydallos Detention Center (M = 29.68SD = 11.432) and this difference was statistically significant t (92) = 1.987p<. 049.
Conclusions: The present study highlighted important findings, some of which are consistent with findings from previous research, but there were also notable findings that differ from other studies. Differences were found in participants' views regarding the dangerousness of sex offenders depending on the type of sex offense. A noteworthy finding is that the measure of the mandatory registration of those convicted of a sexual offense in sex offender registry was adopted by almost all participants. Parenthood appeared to have an influence on attitudes, with parents having more negative attitudes towards sex offenders than non-parents, while another important finding is that in this study contact with inmates for sexual offenses did not appear to be associated with more positive attitudes towards sex offenders. Further research in this field is considered appropriate in order to first understand the process of formulating attitudes towards sexual offenders and the factors that have an influence on this, to understand the impact of these attitudes on many levels and areas of socio-political and private life, and in this context to propose appropriate measures to prevent, manage and deal with sexual delinquency.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
