Η παρούσα διατριβή παρουσιάζει μια εις βάθος έρευνα των γνωστικών ικανοτήτων και της ευελιξίας συμπεριφοράς του Podarcis tauricus, κοινώς γνωστού ως βαλκανική σαύρα. Η έρευνα αποσκοπεί στη διεύρυνση της κατανόησης της νόησης των ερπετών, ενός τομέα που παραδοσιακά υποτιμάται ως προς την πολυπλοκότητα και την ποικιλομορφία του. Χρησιμοποιώντας μια σειρά προσεκτικά σχεδιασμένων πειραμάτων, η μελέτη εμβαθύνει σε πτυχές του ανασταλτικού ελέγχου, της χωρικής μάθησης και της αντίστροφης μάθησης, δίνοντας σημαντική έμφαση στις ατομικές διαφορές στη γνωστική επεξεργασία μεταξύ του πληθυσμού αυτών των σαυρών.
Κατά τη διερεύνηση του ανασταλτικού ελέγχου, η διατριβή καταδεικνύει ότι η P. tauricus εμφανίζει ποικίλους βαθμούς ελέγχου των παρορμήσεων, μια κρίσιμη πτυχή της γνωστικής λειτουργίας, η οποία είναι θεμελιώδης για τη λήψη αποφάσεων και την προσαρμοστική συμπεριφορά. Το εύρημα αυτό αμφισβητεί τις επικρατούσες αντιλήψεις σχετικά με τους γνωστικούς περιορισμούς των ερπετών και παρέχει πληροφορίες σχετικά με τις εξελικτικές βάσεις του αυτοελέγχου στα διάφορα είδη.
Η πτυχή της χωρικής μάθησης στη μελέτη αποκαλύπτει ότι αυτές οι σαύρες είναι ικανές να πλοηγούνται σε πολύπλοκα περιβάλλοντα, γεγονός που υποδηλώνει ένα προηγμένο επίπεδο χωρικής γνώσης. Αυτή η ικανότητα, ζωτικής σημασίας για την επιβίωση, υποδηλώνει ένα εξελιγμένο επίπεδο μνήμης και μάθησης, απαραίτητο για τον εντοπισμό πόρων, όπως η τροφή και το καταφύγιο, και την αποφυγή θηρευτών.
Επιπλέον, η εξέταση της αντίστροφης μάθησης δείχνει ότι οι P. tauricus μπορούν να προσαρμόζονται στις αλλαγές του περιβάλλοντός τους, επιδεικνύοντας ευελιξία συμπεριφοράς. Αυτή η προσαρμοστική ικανότητα, αποτελεί βασικό δείκτη ανώτερων γνωστικών διεργασιών και είναι απαραίτητη για την ευδοκίμηση σε δυναμικά ενδιαιτήματα.
Η διατριβή υπογραμμίζει επίσης τη σημασία της συνεκτίμησης της ατομικής παραλλαγής στη γνωστική έρευνα. Η προσέγγιση αυτή παρέχει μια πιο διαφοροποιημένη κατανόηση των γνωστικών ικανοτήτων, υπερβαίνοντας τις γενικεύσεις σε επίπεδο είδους και εκτιμώντας το ρόλο των ατομικών διαφορών στη διαμόρφωση της γνωστικής εξέλιξης και των συμπεριφορικών αντιδράσεων στις περιβαλλοντικές προκλήσεις.
Συμπερασματικά, η παρούσα μελέτη συμβάλλει σημαντικά στον τομέα της γνωστικής οικολογίας, ιδίως στην κατανόηση της γνώσης των ερπετών. Αμφισβητεί την απλουστευτική άποψη για τις γνωστικές ικανότητες των ερπετών και αναδεικνύει την πολυπλοκότητα και την προσαρμοστικότητα αυτών των πλασμάτων. Τα ευρήματα έχουν σημαντικές συνέπειες για τις προσπάθειες διατήρησης, τονίζοντας την ανάγκη να λαμβάνονται υπόψη τα γνωστικά χαρακτηριστικά στη διατήρηση των οικοτόπων και στις στρατηγικές διαχείρισης των ειδών. Έτσι, η έρευνα αυτή όχι μόνο ενισχύει την κατανόηση της οικολογίας της συμπεριφοράς της βαλκανόσαυρας, αλλά παρέχει επίσης μια βάση για περαιτέρω μελέτες στις γνωστικές ικανότητες των ερπετών, εμπλουτίζοντας έτσι τον ευρύτερο διάλογο στη γνωστική οικολογία και τη βιολογία διατήρησης
(EL)
This thesis presents an in-depth investigation into the cognitive abilities and behavioral flexibility of Podarcis tauricus, commonly known as the Balkan wall lizard. The research aims to broaden the understanding of reptilian cognition, a field traditionally underestimated in terms of complexity and diversity. Utilizing a series of carefully designed experiments, the study delves into aspects of inhibitory control, spatial learning, and reversal learning, placing a significant emphasis on individual differences in cognitive processing among these lizards.
In exploring inhibitory control, the thesis demonstrates that P. tauricus exhibits varying degrees of impulse control, a critical aspect of cognitive function, which is fundamental in decision-making and adaptive behavior. These finding challenges prevailing notions about the cognitive limitations of reptiles and provides insights into the evolutionary underpinnings of self-control in different species.
The aspect of spatial learning in the study reveals that these lizards are capable of navigating complex environments, suggesting an advanced level of spatial cognition. This ability, crucial for survival, indicates a sophisticated level of memory and learning, essential for locating resources such as food and shelter, and avoiding predators.
Furthermore, the examination of reversal learning indicates that P. tauricus can adapt to changes in their environment, displaying behavioral flexibility. This adaptability is a key indicator of higher cognitive processes and is essential for thriving in dynamic habitats.
The thesis also underscores the significance of considering individual variation in cognitive research. This approach provides a more nuanced understanding of cognitive abilities, moving beyond species-level generalizations to appreciate the role of individual differences in shaping cognitive evolution and behavioral responses to environmental challenges.
In conclusion, this study significantly contributes to the field of cognitive ecology, particularly in understanding reptilian cognition. It challenges the simplistic view of reptilian brain capabilities and showcases the complexity and adaptability of these creatures. The findings have important implications for conservation efforts, emphasizing the need to consider cognitive attributes in habitat conservation and species management strategies. This research thus not only enhances our comprehension of the behavioral ecology of the Balkan wall lizard but also provides a foundation for further studies in the cognitive capabilities of reptiles, thereby enriching the broader discourse in cognitive ecology and conservation biology.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
