ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Οι επαγγελματίες υγείας έχουν 16 φορές περισσότερες πιθανότητες να βιώσουν βία στο χώρο εργασίας σε σχέση με άλλες ομάδες εργασίας. Η λεκτική κακοποίηση αποτελεί τον πιο συχνό τύπο κακοποίησης που παρατηρείται στους επαγγελματίες υγείας. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια έχει βρεθεί ότι οι επαγγελματίες υγείας, ιδιαίτερα οι νοσηλεύτριες, υφίστανται σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας τους.
ΣΚΟΠΟΣ: Η διερεύνηση της συχνότητας λεκτικής κακοποίησης και σεξουαλικής παρενόχλησης στο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό δημόσιων νοσοκομείων του νομού Αττικής.
ΜΕΘΟΔΟΣ: Πραγματοποιήθηκε συγχρονική μελέτη από τον Μάιο έως τον Ιούλιο του 2023. Το δείγμα της μελέτης αποτελέσαν 342 ιατροί, νοσηλευτές και βοηθοί νοσηλευτών από δύο δημόσια νοσοκομεία του νομού Αττικής. Για την αξιολόγηση της λεκτικής βίας χρησιμοποιήθηκε το ερωτηματολόγιο Verbal Abuse Scale (VAS), ενώ για την αξιολόγηση της σεξουαλικής παρενόχλησης το ερωτηματολόγιο Sexual Experiences Questionnaire (SEQ).
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Από τους 342 συμμετέχοντες, οι 284 (83,0%) ήταν γυναίκες. Η μέση ηλικία του δείγματος ήταν 38,7 (±9,89) έτη. Η πλειονότητα του δείγματος ήταν απόφοιτοι ΤΕΙ (28,7%), ενώ το 44,4% των συμμετεχόντων ήταν κάτοχοι μεταπτυχιακού ή διδακτορικού. Το 41,4% του δείγματος ήταν έγγαμοι. Ως προς την επαγγελματική ιδιότητα, το 82,1% των συμμετεχόντων ήταν νοσηλευτές/ βοηθοί νοσηλευτών και το 17,9% των συμμετεχόντων ήταν ιατροί. Το 38,8% των συμμετεχόντων εργαζόταν σε κλινική, το 34,8% σε ΜΕΘ/ ΜΑΦ, το 16,7% σε ΤΕΠ, και το 9,7% σε χειρουργείο/ αναισθησιολογικό. Το μέσο συνολικό χρονικό διάστημα εργασίας των συμμετεχόντων ήταν 14,97 (±10,54) έτη.
Το 88,9% των συμμετεχόντων ανέφεραν ότι έχουν γίνει αποδέκτες λεκτικής βίας τουλάχιστον μία φορά το χρόνο. Το 78,3% των περιστατικών λεκτικής βίας έγιναν παρουσία άλλων, στο 62,6% των περιστατικών ο υβριστής γνώριζε το αποτέλεσμα της πράξης του. Για το 55,2% των συμμετεχόντων το επεισόδιο της βίαιης λεκτικής συμπεριφοράς ήταν πολύ έως εξαιρετικά πολύ αγχωτικό. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων λεκτικής βίας, ο υβριστής ήταν συγγενής ασθενούς (36,8%), ασθενής (33,0%), κάποιος ανώτερος εκτός του προϊστάμενου (28,3%) και ο άμεσος προϊστάμενος (20,70%). Οι πιο συχνές συμπεριφορές λεκτικής βίας ήταν η έντονη κριτική [3,23 (±1,38)], η επίρριψη ευθυνών και κατηγοριών [3,16 (±1,37)], και η προσβολή συγκεκαλυμμένη σε αστείο [3,00 (±1,35)]. Οι πιο συχνές συνέπειες της λεκτικής επίθεσης ήταν η μειωμένη ικανοποίηση από την εργασία [2,56 (±1,39)], η επιδείνωση της σχέσης με τον συνάδελφο [2,51 (±1,28)], η μείωση του αισθήματος άνεσης/ευεξίας στον χώρο εργασίας [2,48 (±1,32)], οι επιπτώσεις στην ψυχική υγεία [2,21 (±1,28)] και η μείωση της εμπιστοσύνης και υποστήριξης στον χώρο εργασίας [2,12 (±1,24)].
Όσον αφορά τη σεξουαλική παρενόχληση, από τους 342 συμμετέχοντες, οι 151 ανέφεραν ότι έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση (44,2%).%). Ωστόσο, κατά τη συμπλήρωση του ερωτηματολόγιου SEQ, 240 (70,2%) είχαν δεχθεί έστω και μία φορά τουλάχιστον μία από τις 24 συμπεριφορές σεξουαλικής παρενόχλησης του ερωτηματολογίου. Οι 5 πιο συχνές συμπεριφορές σεξουαλικής παρενόχλησης ήταν «Έχει συμπεριφερθεί διαφορετικά λόγω του φύλου σας;» [2,12 (±1,24)], «Ήταν συγκαταβατικός/η μαζί σας λόγω του φύλου σας;» [1,82 (±1,13)], «Έχει κάνει προσβλητικά, σεξιστικά σχόλια» [1,79 (±1,10)], «Έχει πει επανειλημμένως ιστορίες ή αστεία με σεξουαλικό περιεχόμενο που ήταν προσβλητικά για εσάς;» [1,68 (±1,01)], «Έχει κάνει προσβλητικά, ανάρμοστα και σεξουαλικά σχόλια είτε δημόσια είτε σ’ εσάς ιδιωτικά;» [1,62 (±0,96)]. Οι δράστες σεξουαλικές παρενόχλησης ήταν: άνδρας ιατρός (48,3%), ασθενής (28,5%), συνοδός ασθενής (20,5%), και άνδρας Νοσηλευτής (17,9%). Οι κυριότεροι χώροι που συνέβησαν οι συμπεριφορές σεξουαλικής παρενόχλησης ήταν η μονάδα φροντίδας ασθενών (37,7%), ο διάδρομος (34,4%), το γραφείο του δράστη (24,5%), ο χώρος εξέτασης των ασθενών (22,5%) και εκτός χώρων εργασίας (15,2%). Μόνο το 7,9% των συμμετεχόντων ανέφεραν το περιστατικό σεξουαλικής παρενόχλησης στο Τμήμα Ανθρωπίνου Δυναμικού ή σε κάποιον υπεύθυνο. Το 50,2% των θυμάτων σεξουαλικής παρενόχλησης αγνόησαν τη συμπεριφορά και απέφυγαν τον δράστη. Ακόμη, το 38,4% των συμμετεχόντων ανέφεραν ότι αντιμετώπισαν κάποιο σωματικό πρόβλημα, το 46,7% κάποιο ψυχικό πρόβλημα, ενώ στο 43,8% επηρεάστηκε η εργασιακή τους απόδοση.
Κατά τη λογιστική παλινδρόμηση, φάνηκε ότι οι γυναίκες έχουν 3,356 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να αναφέρουν ότι έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση σε σχέση με τους άνδρες (p=0,003). Επίσης, οι επαγγελματίες υγείας που εργάζονται σε ΤΕΠ/ Εξωτερικά Ιατρεία έχουν 2,696 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να αναφέρουν ότι έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση σε σχέση με εκείνους που εργάζονται σε κλινική (p=0,015).
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Ένα μεγάλο ποσοστό του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού υφίσταται λεκτική βία και σεξουαλική παρενόχληση. Αυτό τονίζει την ανάγκη να εφαρμοστούν δραστικά μέτρα εκ μέρους των υπευθύνων χάραξης πολιτικής της υγείας για να βοηθηθούν τα θύματα να μιλήσουν χωρίς το φόβο των αρνητικών συνεπειών. Οι διοικητές των νοσοκομείων καλούνται να εφαρμόσουν αποτελεσματικές πολιτικές κατά της σεξουαλικής παρενόχλησης και της λεκτικής βίας.
(EL)
INTRODUCTION: Most healthcare professionals are 16 times more likely to experience workplace trauma than other occupational groups. Verbal abuse is the most common type of abuse seen among healthcare professionals. However, in recent years it has been found that health professionals, especially nurses, are sexually harassed in their workplace.
AIM: Τhe investigation of the frequency of verbal abuse and sexual harassment among the medical and nursing staff of public hospitals in Athens.
METHOD: A cross-sectional study was carried out from May to July 2023. The sample of the study consisted of 342 doctors, nurses, and assistant nurses from two public hospitals in the prefecture of Attica. The Verbal Abuse Scale (VAS) was used to assess verbal violence, while the Sexual Experiences Questionnaire (SEQ) was used to assess sexual harassment.
RESULTS: Of the 342 participants, 384 (83.0%) were women. The mean age of the sample was 38.7 (±9.89) years. The majority of the sample was technological education graduates (28.7%), while 44.4% of the participants held a master's or doctorate. 41.4% of the sample were married. In terms of professional status, 82.1% of participants were nurses/nursing assistants and 17.9% of participants were physicians. 38.8% of the participants worked in a clinic, 34.8% in ICU, 16.7% in ED, and 9.7% in surgery/anesthesia. The average total working time of the participants was 14.97 (±10.54) years.
88.9% of the participants reported that they have been verbally abused at least once a year. 78.3% of incidents of verbal violence took place in the presence of others, in 62.6% of incidents the abuser knew the result of their act. For 55.2% of participants the episode of violent verbal behavior was very to very stressful. In the majority of cases of verbal abuse, the abuser was a relative of the patient (36.8%), a patient (33.0%), a superior other than the supervisor (28.3%) and the immediate supervisor (20.70%). The most frequent verbally abusive behaviors were harsh criticism [3.23 (±1.38)], blaming and blaming [3.16 (±1.37)], and insult disguised as a joke [3.00 ( ±1.35)]. The most limited effects of verbal frequency were c decreased job satisfaction [2.56 (±1.39)], demonstration of rapport with coworker [2.51 (±1.28)], decreased sense of comfort . /well-being in the workplace [2.48 (±1.32)], mental health [2.21 (±1.28)] and the decrease in trust and support in the workplace [2.12 (±1 ,24)].
Regarding sexual harassment, of the 342 participants, 151 reported having experienced sexual harassment (44.2%). However, when completing the SEQ questionnaire, 240 (70.2%) had experienced at least one of the 24 sexually harassing behaviors in the questionnaire even once. The top 5 most common sexual harassment behaviors were "Have you been treated differently because of your gender?" [2.12 (±1.24)], "Was he condescending to you because of your gender?" [1.82 (±1.13)], “Has made offensive, sexist comments” [1.79 (±1.10)], “Has he repeatedly told stories or jokes with sexual content that were offensive to you?” [1.68 (±1.01)], "Has he made offensive, inappropriate and sexual comments either in public or to you in private?" [1.62 (±0.96)]. The perpetrators of sexual harassment were: doctor (48.3%), patient (28.5%), accompanying patient (20.5%), and male nurse (17.9%). The main places where sexual harassment behaviors occurred were the patient care unit (37.7%), the corridor (34.4%), the perpetrator's office (24.5%), the patient examination area (22.5% ). %) and outside the countries of work (15.2%). Only 7.9% of participants reported the incident of sexual harassment to the Human Resources Department or someone in charge. In logistic regression, it appeared that women are 3.356 times more likely to report being sexually harassed than men (p=0.003). Also, healthcare professionals working in EDs/Outpatient Clinics are 2,696 times more likely to report being sexually harassed than those working in a clinic (p=0.015). 50.2% of sexual harassment victims ignored the behavior and avoided the perpetrator. Also, 38.4% of the participants reported that they faced some physical problem, 46.7% some mental problem, while 43.8% had their work performance affected.
CONCLUSION: A large percentage of medical and nursing staff suffer verbal violence and sexual harassment. This highlights the need for drastic measures to be implemented by health policy makers to help victims speak out without fear of negative consequences. Hospital administrators are urged to implement effective policies against sexual harassment and verbal violence.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
