Εισαγωγή: Οι εργαζόμενοι στον τομέα υγειονομικής περίθαλψης είναι μια ομάδα με υψηλό κίνδυνο επαγγελματικά επίκτητων ασθενειών που μεταδίδονται ως αποτέλεσμα της επαφής με το αίμα ή άλλα σωματικά υγρά, ιδιαίτερα του ιού της ηπατίτιδας Β (HBV), C (HCV) και του ιού της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV). Η έκθεση μπορεί να συμβεί μέσω τραυματισμών από αιχμηρά αντικείμενα ή ενοφθαλμισμού των βλεννογόνων. Η έγκαιρη αναφορά των περιστατικών είναι ύψιστης σημασίας για τη διασφάλιση της έγκαιρης χορήγησης χημειοπροφύλαξης. Η υποαναφορά των περιστατικών είναι ένα γνωστό ανεπιθύμητο φαινόμενο που παρά τις σοβαρές συνέπειες είναι αρκετά συχνό.
Σκοπός: Η συστηματική ανασκόπηση πραγματοποιήθηκε με σκοπό την διερεύνηση της συμμόρφωσης των γιατρών και νοσηλευτών με τη δήλωση των τραυματισμών από αιχμηρά αντικείμενα.
Υλικό και μέθοδος: Πραγματοποιήθηκε συστηματική ανασκόπηση της βιβλιογραφίας στις βάσεις δεδομένων Pubmed και Scopus με κατάλληλες λέξεις κλειδιά «nurse*», «doctor*», «compliance», «report*», «underreport*», «unreport*», «sharps injuries», «needlestick injuries», «Sis», «NSIs». Οι μελέτες που συμπεριλήφθηκαν είναι συγχρονικές μελέτες παρατήρησης, που έχουν πραγματοποιηθεί σε χώρους νοσοκομειακής περίθαλψης. Συμπεριλήφθηκαν συνολικά 39 μελέτες από το 2012 έως το 2023.
Αποτελέσματα: Η συμμόρφωση με τη δήλωση των τραυματισμών των γιατρών και νοσηλευτών από αιχμηρά αντικείμενα κυμάνθηκε σε ποσοστά από 10- 95,4%. Διάφοροι λόγοι βρέθηκαν για την υποδήλωση. Η εκτίμηση ότι ο κίνδυνος μετάδοσης κάποιας λοίμωξης ήταν χαμηλός, η άγνοια για την ανάγκη αναφοράς των περιστατικών ή η πεποίθηση ότι δεν είναι σημαντικό να αναφερθεί το περιστατικό, η έλλειψη χρόνου και ο φόρτος εργασίας, η χρονοβόρα και δύσκολη διαδικασία αναφοράς, ο φόβος αναφοράς, των επιπτώσεων και του χαρακτηρισμού ως μη επαγγελματίες και το αίσθημα ντροπής, η μικρή βαρύτητα της έκθεσης, η αυτοδιαχείριση της έκθεσης και η ύπαρξη γνωστής ανοσίας έναντι του HBV, το γεγονός ότι το εμπλεκόμενο αιχμηρό ήταν αχρησιμοποίητο, η αδιαφορία ως προς το συμβάν του τραυματισμού και η άγνοια για τους κινδύνους που προκύπτουν από την έκθεση, η ελλιπής γνώση και εξοικείωση με τη διαδικασία, η έλλειψη εμπιστευτικότητας και η δυσαρέσκεια με την παρακολούθηση σε προηγούμενα περιστατικά έκθεσης των ίδιων ή άλλων συναδέλφων και η απροθυμία να αναφέρουν το περιστατικό έκθεσης σε αίμα και βιολογικά υγρά μέσω αιχμηρού τραυματισμού ήταν οι λόγοι που κυρίως αναφέρθηκαν στις μελέτες που συμπεριλήφθηκαν.
Συμπεράσματα: Η συμμόρφωση των γιατρών και των νοσηλευτών στη δήλωση αιχμηρών τραυματισμών βρέθηκε να κυμαίνεται σε χαμηλά επίπεδα. Είναι σημαντικό να ληφθούν μέτρα που θα ενισχύσουν την πρόληψη της εμφάνισης των τραυματισμών. Επίσης ο ρόλος της εκπαίδευσης των ΕΥ είναι αδιαμφισβήτητος όπως και η ανάγκη ανάδειξης της σημαντικότητας της αναφοράς των τραυματισμών ως προς την έγκαιρη αντιμετώπιση και θεραπεία. Παράλληλα πρέπει να καλλιεργηθεί μια κουλτούρα αναφοράς των περιστατικών αιχμηρών τραυματισμών καθώς θα αναδειχθούν το μέγεθος του προβλήματος και τα πραγματικά εμπόδια στην πρόληψη των τραυματισμών και θα δοθούν ευκαιρίες για βελτίωση της ασφάλειας των εργαζομένων. Επιπλέον η απλοποίηση των διαδικασιών αναφοράς θα βοηθήσει στην αύξηση της συμμόρφωσης σχετικά με την δήλωση των περιστατικών τραυματισμού από αιχμηρά αντικείμενα.
(EL)
Introduction: Health care workers (HCWs) are a group at considerable risk of occupationally acquired diseases transmitted because of contact with blood or other body fluids, especially hepatitis B virus (HBV), C virus (HCV) and human immunodeficiency virus (HIV). Exposure can occur through sharps injuries or mucosal inoculation. Timely reporting of incidents is of the utmost importance to ensure timely administration of chemoprophylaxis. Underreporting of incidents is a well-known adverse phenomenon that, despite the serious consequences, is quite common.
Purpose: The systematic review was conducted to investigate the compliance of doctors and nurses with the reporting of sharps injuries.
Material and Method: A systematic literature review was performed in Pubmed and Scopus databases with appropriate keywords “nurse*”, “doctor*”, “compliance”, “report*”, “underreport*”, “unreport*”, “sharps injuries”, “needlestick injuries”, “Sis”, “NSIs”. The included studies are observational cross-sectional studies conducted in hospital settings. A total of thirty-nine studies from 2012 to 2023 were included.
Results: Compliance with reporting of sharps injuries by doctors and nurses ranged from 10- 95.4%. Several reasons were found for the suggestion. The assessment that the risk of transmission of an infection was low, ignorance of the need to report incidents or the belief that it is not important to report the incident, lack of time and workload, time-consuming and difficult reporting process, fear of reporting, of the effects and being labelled as non-professionals and the feeling of shame, the low severity of the exposure, the self-management of the exposure and the existence of known immunity to HBV, the fact that the sharp object involved was unused, indifference to the injury event and ignorance of the risks arising from the exposure, insufficient knowledge and familiarity with the procedure, lack of confidentiality and dissatisfaction with follow-up in previous incidents regarding them or other colleagues' exposure and reluctance to report exposure to blood and body fluids through sharps injury were the reasons mainly cited in the included studies.
Conclusions: Physicians' and nurses' compliance in reporting of sharps injuries was found to be low. It is important to take measures that will enhance the prevention of the occurrence of injuries. Also, the role of education and training of the HCWs is indisputable, as is the need to highlight the importance of reporting injuries in terms of early treatment. At the same time, a culture of reporting sharps injury incidents must be cultivated as the magnitude of the problem and the real barriers to injury prevention will be highlighted and opportunities will be provided to improve HCWs’ safety. In addition, simplifying reporting procedures will help increase compliance with reporting sharps injury incidents.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
