Η παρούσα μελέτη πραγματεύεται την κατανόηση του σώματος από τον Γρηγόριο Νύσσης σύμφωνα με τις θεολογικές και ανθρωπολογικές του γνώσεις. Η σωτηριολογική προοπτική του Γρηγορίου στοχεύει να παρουσιάσει την ανθρώπινη κατάσταση ως μια ολότητα, που περιλαμβάνει το σώμα και την ψυχή, που θα σωθεί μέσω του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού. Στο πρώτο κεφάλαιο της παρούσας διατριβής αναλύονται απόψεις και προοπτικές του σώματος και της σωματικότητας εκείνων πριν από τον Γρηγόριο Νύσσης που περιλαμβάνουν αρχαίους φιλοσόφους, πρωτοχριστιανούς συγγραφείς όπως ο Ωριγένης, ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, ο Ειρηναίος ο Λυώνας και οι σύγχρονοι του Γρηγορίου όπως ο Ευάγριος, Βασίλειος ο Μέγας και ο Αγ. Γρηγόριος ο Θεολόγος. Το δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζει τις ανθρωπολογικές ιδέες του Αγ. Γρηγόριου με ιδιαίτερη έμφαση στο σώμα. Στόχος αυτού του κεφαλαίου είναι να παρουσιάσει το όραμα του Επισκόπου Νύσσης για την ανθρώπινη κατασκευή ως μια ολόκληρη ενότητα, σώματος και ψυχής, που περιμένει την ανάσταση. Έτσι, το κεφάλαιο τελειώνει με την έννοια και τη σημασία της ανάστασης όπως τονίζει ο Αγ. Γρηγόριος Νύσσης. Το τρίτο και τελευταίο κεφάλαιο πραγματεύεται τη Χριστολογία και την Εκκλησιολογία του Αγίου Γρηγορίου. Η ανθρώπινη υπόσταση, ως ψυχοφυσική πραγματικότητα, σώζεται με τη συμμετοχή στον Χριστό και στην Εκκλησία Του. Μια νέα ύπαρξη, η αιώνια ζωή, ανατίθεται στους ανθρώπους μέσω της ενσάρκωσης του Χριστού και της Μυσταγωγικής ζωής της Εκκλησίας. Με τη δωρεά των Μυστηρίων της Εκκλησίας όχι μόνο η ψυχή, αλλά και το ανθρώπινο σώμα ανανεώνεται, αγιάζεται και ενώνεται μεσω της κοινωνίας με τον Θεό.
(EL)
The present study deals with Gregory of Nyssa’s understanding of the body according to his theological and anthropological insights. Gregory’s soteriological perspective aims to present the human condition as one totality, which includes the body and the soul, to be saved through the Godman Jesus Christ. The first chapter of the present thesis analyzes views and perspectives of the body and corporeality of those before Gregory of Nyssa which include ancient philosophers, early Christian writers such as Origen, Clement of Alexandria, Irenaeus of Lyon, and those contemporary to Gregory such as Evagrius, Basil the Great and Gregory the Theologian. Second chapter presents Gregory’s anthropological insights with a particular focus on the body. The aim of this chapter is to present the Bishop of Nyssa’s vision of the human construction as one whole unity of body and soul that awaits resurrection. Thus, the chapter ends with the notion and importance of resurrection as stressed by Gregory of Nyssa. Third and final chapter deals with St. Gregory’s Christology and Ecclesiology. The human condition, as a psychophysical reality, is saved through participation in Christ and His Church. A new existence, life everlasting, is entrusted to human beings through the incarnation of Christ and Mystagogical life of the Church. Through the gift of the Mysteries of the Church not only the soul, but also the human body are renewed, sanctified, and brought into union with God.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
