Θεωρητικό Υπόβαθρο: Ο δημόσιος λόγος, είτε αφορά τον κυρίαρχο πολιτικό λόγο είτε τα μέσα μαζικής διαμόρφωσης της γνώμης, μπορούν να γίνουν οι καθοριστές θετικών ή αρνητικών εντυπώσεων ενώ παρατηρείται ότι τα τελευταία χρόνια ο ρόλος τους υπήρξε κυρίως αρνητικός για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες. Στις 27 Φεβρουαρίου 2020 ξεκίνησε η κρίση ροών στα ελληνοτουρκικά σύνορα, στον Έβρο, και χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες κατέφθασαν προσπαθώντας να περάσουν προς την Ευρώπη. Την κρίση στον Έβρο, διαδέχτηκε μια δεύτερη κρίση, η υγειονομική με την πανδημία COVID-19. Χιλιάδες άνθρωποι βρέθηκαν παγιδευμένοι για μέρες στον Έβρο, χωρίς πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη ενώ οι αιτούντες άσυλο και οι πρόσφυγες βίωσαν περαιτέρω τον περιορισμό στις δομές φιλοξενίας ανά τη χώρα σε συνθήκες ελλιπούς προστασίας από πλευράς πρόσβασης στη περίθαλψη.
Σκοπός: Η εξέταση της αναπαράστασης των μεταναστευτικών και προσφυγικών πληθυσμών στον δημόσιο λόγο στην Ελλάδα μεταξύ 2020-2022, κατά τη διάρκεια των δύο κρίσεων, εκείνη του Έβρου και εκείνη της υγειονομικής κρίσης της πανδημίας της νόσου COVID-19.
Μέθοδος: Mε τη χρήση κατάλληλων λέξεων-κλειδιά πραγματοποιείται η μέθοδος της βιβλιογραφικής ανασκόπησης ερευνών σε μελέτες που έχουν λάβει χώρα σχετικά με την αναπαράσταση των προσφύγων και μεταναστών στο δημόσιο λόγο, κατά την διάρκεια δύο κρίσεων, για το διάστημα 2020-2022. Η παρούσα εργασία λαμβάνει υπόψιν της όλες τις μελέτες, σε αγγλικά και ελληνικά που έχουν πραγματοποιηθεί με τις συγκεκριμένες λέξεις-κλειδιά, για την προαναφερόμενη περίοδο.
Αποτελέσματα: Προκύπτει από τη βιβλιογραφική ανασκόπηση ότι στον δημόσιο λόγο, τόσο στον πολιτικό λόγο όσο στα ΜΜΕ και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης -συγκεκριμένα σε εφημερίδες και σε κοινωνικά δίκτυα όπως το Twitter όπου και εντοπίστηκαν οι έρευνες και τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης- ότι οι πρόσφυγες και μετανάστες αποτυπώνονται κυρίως αρνητικά αναφορικά α) με την κρίση ροών στον Έβρο τον Φεβρουάριο-Μάρτιο του 2020 και β) κατά την υγειονομική κρίση.
Συμπεράσματα: Ο πρόσφυγας και ο μετανάστης αποτυπώνονται/αναπαρίστανται αρνητικά στον δημόσιο λόγο, ειδικότερα ως «εισβολείς», ως «επικίνδυνοι» και «επιβλαβείς Άλλοι», ως ασύμμετρη απειλή για την εθνική ασφάλεια, την πολιτικοκοινωνική κοινότητα αλλά και τη δημόσια υγεία.
(EL)
Theoretical Background: The public discourse, whether it concerns the dominant political discourse or the media of mass opinion formation, can become the determinants of positive or negative impressions, while it is observed that in recent years their role has been mainly negative for refugees and immigrants. On February 27, 2020, the flow crisis began at the Greek-Turkish border, at Evros, and thousands of refugees and migrants arrived trying to reach Europe. The crisis in Evros was followed by a second crisis, the health crisis, the COVID-19 pandemic. Thousands of people have been trapped for days in Evros, without access to medical care, while asylum seekers and refugees have experienced further restriction in accommodation centers across the country in conditions of insufficient protection in terms of access to medical care.
Scope: The examination of the representation of migrant and refugee populations in public discourse in Greece between 2020-2022, during the two crises, that of Evros and that of the health crisis of the COVID-19 pandemic.
Method: With the use of appropriate keywords, the method of bibliographic review of research is carried out in studies that have taken place regarding the representation of refugees and migrants in public discourse, during two crises, for the period 2020-2022.
This work takes into account all the studies, in English and Greek, that have been carried out with the specific keywords, for the abovementioned period.
Results: It emerges from the literature review that in public discourse, both in political discourse and in the mass media and social media -specifically in newspapers and in social networks such as Twitter where the research and the results of this study were located- that refugees and migrants are mainly portrayed negatively regarding a) the flow crisis in the Evros in February-March 2020 and b) during the health crisis.
Conclusions: The refugee and the migrant are depicted/represented negatively in the public discourse, in particular as invaders, as dangerous and harmful Others, as an asymmetric threat to the national security, the socio-political community and the public health.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
