Η διαχείριση καταστροφών και κρίσεων αποτελεί ένα τομέα που απασχολεί ολοένα και περισσότερο στην εποχή μας όλες τις κοινωνίες και τις κυβερνήσεις ανά τον κόσμο, αποτελώντας και ένα από τα πλέον συνήθη αντικείμενα ακαδημαϊκής έρευνας. Από τη μια η κλιματική αλλαγή η οποία έχει εξελιχθεί σε κλιματική κρίση και από την άλλη η απίστευτη τεχνολογική ανάπτυξη, σε συνδυασμό με τις γεωλογικές – φυσικές διεργασίες της γης, έχουν οδηγήσει και στην ραγδαία αύξηση τόσο των φυσικών όσο και των ανθρωπογενών καταστροφών σε ολόκληρο τον πλανήτη. Για τη διαχείρισή τους και τον μετριασμό των επιπτώσεων, έχουν αναπτυχθεί διάφορα συστήματα και μηχανισμοί πολιτικής προστασίας ώστε να καλύπτονται οι δράσεις που απαιτούνται και στις τρείς φάσεις του κύκλου καταστροφής, διαθέτοντας μάλιστα και αρκετά μεγάλα κονδύλια. Η Ελλάδα αποτελεί παραδοσιακά μια χώρα που η εμφάνιση ανάλογων γεγονότων παρουσιάζει μεγάλη συχνότητα με αυξητική τάση. Κυριότεροι και συνηθέστεροι κίνδυνοι οι οποίοι δυνητικά μπορούν να οδηγήσουν σε μια κρίση, αποτελούν οι πυρκαγιές δασών και υπαίθρου, τα πλημμυρικά φαινόμενα και τα σεισμικά γεγονότα, όπου κατά το παρελθόν έχουν αποτελέσει τις αιτίες για καταστροφές με πολυάριθμους θανάτους και άλλες δυσμενείς συνέπειες για κοινωνία. Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί και στη χώρα μας ένας αντίστοιχος μηχανισμός πολιτικής προστασίας στον οποίο εντάσσονται οι δράσεις διαφόρων φορέων για την πρόληψη, την απόκριση και την αποκατάσταση κάθε δυνητικής καταστροφής και κρίσης, με κύριο εκφραστή του, κατά τη φάση της απόκρισης, το Πυροσβεστικό Σώμα. Σκοπός της εργασίας αυτής είναι να παρουσιαστεί και να αναδειχθεί ο ρόλος που έχει το Πυροσβεστικό Σώμα στο μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας, με την προβολή των αρμοδιοτήτων του μέσα από μια πλούσια ποικιλία συμβάντων και την ανάδειξη του έργου του σε σχέση με τους συναρμόδιους φορείς. Έτσι, παρουσιάζεται η δράση του Πυροσβεστικού Σώματος σε συνδυασμό με τη λειτουργία της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας διαχρονικά και παρατίθεται το ρυθμιστικό – κανονιστικό πλαίσιο που καθορίζει τους ρόλους και τις αρμοδιότητες του σε κάθε είδους καταστροφικό γεγονός, και το οποίο επί της ουσίας το καθιστά επιχειρησιακό βραχίονα της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας. Τέλος, επιχειρείται η αξιολόγηση του συστήματος πολιτικής προστασίας διαχρονικά και η εξαγωγή συμπερασμάτων και προτάσεων για τη βελτίωση τόσο του ρόλου και της δράσης του Πυροσβεστικού Σώματος, όσο και του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας γενικότερα.
(EL)
Disaster and crisis management is an increasingly relevant field that engages societies and governments worldwide, becoming a common subject of academic research. On one hand, climate change has evolved into a climate crisis, and on the other hand, incredible technological advancements, combined with the geological and natural processes of the Earth, have led to a rapid increase in both natural and anthropogenic disasters globally. Various systems and mechanisms of civil protection have been developed to manage and mitigate their impacts, covering actions required in all three phases of the disaster cycle and often involving substantial financial resources.
Greece traditionally represents a country where the occurrence of such events is frequent and on the rise. The primary and more common risks that have the potential to lead to a crisis include wildfires in forests and rural areas, floods, and seismic events. These hazards have historically caused numerous fatalities and adverse consequences for society. In recent years, a corresponding civil protection mechanism has been developed in the country, encompassing actions from various entities for prevention, response, and recovery from any potential disaster or crisis. During the response phase, the Fire Department emerges as the main actor.
Therefore, the purpose of this work is to present and highlight the role of the Fire Department in the Civil Protection mechanism, showcasing its responsibilities through a diverse range of events and emphasizing its work in relation to other competent authorities. The action of the Fire Department is presented in conjunction with the functioning of the General Secretariat for Civil Protection over time. The regulatory framework defining the roles and responsibilities of the Fire Department in various types of catastrophic events is outlined, essentially making it the operational arm of the General Secretariat for Civil Protection. Additionally, an attempt is made to evaluate the civil protection system over time and draw conclusions and proposals for improving both the role and actions of the Fire Department, as well as the Civil Protection Mechanism.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
