Οι μεταφράσεις του ίδιου ποιήματος συχνά παρουσιάζουν σημαντικές διαφορές μεταξύ τους. Από τη μία πλευρά, αυτό είναι φυσικό αποτέλεσμα της λεξιλογικής εξέλιξης. Από την άλλη, υπάρχουν και άλλες παράμετροι που μπορούν να επηρεάσουν μία μετάφραση, που σχετίζονται με το ιστορικό του μεταφραστή. Οι δύο παράμετροι που σχετίζονται με την παρούσα μελέτη είναι οι χρονικές διαφορές και το φύλο του μεταφραστή. Η μελέτη διερευνά τη μετάφραση των κύριων θεματικών της ποίησης του W. B. Yeats από τα αγγλικά στα ελληνικά, συγκρίνοντας δύο διαφορετικές μεταφράσεις του ίδιου ποιήματος. Επιλέχθηκαν 3 κύριες θεματικές της ποίησης του Yeats, δηλαδή η ερωτική ποίηση, η μυθολογική ποίηση και η ποίηση για την ιρλανδική ταυτότητα. Για τη μελέτη, χρησιμοποιήθηκαν 2 ποιήματα για κάθε θεματική, και συνεπώς, 6 ποιήματα επιλέχθηκαν συνολικά. Ο στόχος ήταν η επιβεβαίωση της σημαντικότητας των παραγόντων των χρονικών διαφορών και του φύλου του μεταφραστή στην τελική μετάφραση. Για τους σκοπούς της έρευνας, οι δύο εκδοχές των επιλεγμένων ποιημάτων απείχαν τουλάχιστον μια δεκαετία μεταξύ τους και η κάθε μία ήταν από έναν άνδρα και από μία γυναίκα μεταφράστρια. Επομένως, χρησιμοποιήθηκαν 12 μεταφράσεις. Ένα διαδικτυακό ερωτηματολόγιο επικύρωσε περαιτέρω τα ευρήματα της ανάλυσης. Κάθε ποίημα αντιστοιχούσε σε δύο ερωτήσεις, συνολικά 12, στις οποίες οι συμμετέχοντες αξιολόγησαν συγκεκριμένα μέρη από τα ποιήματα, σχετικά με θέματα όπως ο λυρισμός και οι αναπαραστάσεις του φύλου. Το ερωτηματολόγιο απαντήθηκε από δύο ομάδες, μία από 7 φοιτητές μετάφρασης και διερμηνείας και μία από 7 άτομα σε λοιπά πεδία. Οι απαντήσεις και των δύο ομάδων αντιστοιχούσαν σε μεγάλο βαθμό με τα ευρήματα της έρευνας. Τα ευρήματα επιβεβαίωσαν τη συσχέτιση μεταξύ των χρονικών διαφορών και του φύλου του μεταφραστή, και ορισμένες επιλογές στην τελική μετάφραση. Κατά πρώτον, η έρευνα έδειξε μία συσχέτιση μεταξύ λυρισμού και χρόνου, καθώς οι μεταφράσεις του 20ού αιώνα δίνουν έμφαση στη λυρική γλώσσα. Επίσης, στα ποιήματα που αφορούσαν τις αναπαραστάσεις του φύλου, οι μεταφραστές και οι μεταφράστριες εξέφραζαν αλληλεγγύη προς τον ήρωα ή την ηρωίδα του ποιήματος αντίστοιχα. Επομένως, η σημασία της μελέτης αφορά τις αλλαγές στη λογοτεχνική μετάφραση διαχρονικά και την απεικόνιση του φύλου ανάλογα με το φύλο του μεταφραστή. Αρκετά ακόμα ποιήματα του Yeats θα μπορούσαν να μελετηθούν κάτω από την ίδια βάση και να μεταφραστούν προσαρμοσμένα σε πιο σύγχρονα δεδομένα.
(EL)
Translations of the same poem can pose significant differences from one another. On the one hand, this is a natural effect of lexical evolution. On the other hand, there are other parameters that can affect the translation outcome, related to the background of the translator. The two parameters relevant to the current study are temporal differences and translator gender. The research explores the translation of the main themes of poetry by W. B. Yeats from English to Greek, comparing two different re-translations of the same poem. 3 main themes of Yeats’ poetry were chosen; love poetry, mythological poetry, and poetry of Irish identity. The study used 2 poems for each theme, and therefore, 6 selected poems in total. The aim was to confirm the significance of the factors of temporal differences and translator gender in the final translation. For the purposes of the research, the two versions of each poem selected were at least a decade apart from one another, and also created by one male and one female translator each, therefore, 12 translated versions were used. An online questionnaire was created to further validate the findings of the analysis. Each poem corresponded to two statements, creating 12 statements in total, which the participants evaluated regarding themes such as lyricism and representations of gender. The questionnaire was answered by two groups, one of 7 students of translation and interpreting and one of 7 people in unrelated fields. The responses of both groups largely corresponded to the findings of the research. The findings confirmed the correlation between temporal differences and translator gender, and certain choices in the final re-translation. Firstly, the research indicated a relation between lyricism and time; re-translations of the 20th century presented enhanced lyrical language. Also, in the poems concerned with representations of gender, the male and female translators expressed solidarity towards the hero or the heroine of the poem respectively. Therefore, the significance of the study lies in its exploration of changes in literary translation throughout time and of the relation to gender portrayal depending on the gender of the translator. Ultimately, there are several poems of Yeats that could be studied under the same basis, and for which more contemporary translations can be created.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
