Εν συγκρίσει με μελέτες που έχουν διερευνήσει τις γνωστικές ικανότητες των επαγγελματιών διερμηνέων, η γλωσσική διαμεσολάβηση –μια μορφή μη τυπικής διερμηνείας/μετάφρασης– έχει λάβει ελάχιστη προσοχή από την οπτική της Ψυχογλωσσολογίας. Υιοθετώντας ψυχογλωσσολογική προσέγγιση, στη συγκεκριμένη μελέτη διερευνήσαμε την επίδραση της γλωσσικής διαμεσολάβησης στο πλαίσιο της κατανόησης νέων μεταφορών. Συγκεκριμένα, η ερευνητική μας υπόθεση αφορούσε τη θετική επίδραση της γλωσσικής διαμεσολάβησης στην κατανόηση νέων μεταφορών (ότι δηλαδή η εμπειρία στη γλωσσική διαμεσολάβηση διευκολύνει την κατανόηση νέων μεταφορών).
Προκειμένου να ελέγξουμε τη συγκεκριμένη υπόθεση, ζητήσαμε από δίγλωσσους διαμεσολαβητές παιδικής και εφηβικής ηλικίας, καθώς και από δίγλωσσους μη διαμεσολαβητές να λάβουν μέρος σε μια συνέντευξη και να απαντήσουν αρχικά σε ένα Ερωτηματολόγιο Διγλωσσίας, Πολυγλωσσίας και Γλωσσικής Διαμεσολάβησης που αναπτύχθηκε για τον σκοπό αυτής της διπλωματικής εργασίας. Εν συνεχεία, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να λάβουν μέρος σε ένα έργο με τη χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή που περιελάμβανε κυριολεκτικές και νέες μεταφορικές προτάσεις. Οι προτάσεις εμφανίζονταν η μία μετά την άλλη στη μητρική γλώσσα των συμμετεχόντων, δηλαδή στην ελληνική. Αφού διάβαζαν κάθε πρόταση χωρίς χρονικό περιορισμό, στη συνέχεια έπρεπε να αποφασίσουν αν η δεύτερη πρόταση που εμφανιζόταν στην οθόνη είχε το ίδιο νόημα με την πρώτη. Τέλος, οι συμμετέχοντες έπρεπε να αναφέρουν αν είχαν άγνωστες λέξεις.
Τα αποτελέσματα έδειξαν μια σχεδόν σημαντική διαφορά μεταξύ των δύο γκρουπ συμμετεχόντων σχετικά με τον χρόνο επεξεργασίας των νέων μεταφορών: οι γλωσσικοί διαμεσολαβητές διάβαζαν ταχύτερα τις λέξεις-βάσεις των νέων μεταφορικών προτάσεων συγκριτικά με τους μη διαμεσολαβητές. Τα αποτελέσματα αυτά ήταν σύμφωνα με την προβλεπόμενη κατεύθυνση της υπόθεσής μας. Συνεπώς, τα ευρήματα αυτά υποδεικνύουν μία τάση βάσει της οποίας η εμπειρία στην γλωσσική διαμεσολάβηση διευκολύνει την επεξεργασία νέων μεταφορικών νοημάτων, και κατ’ επέκταση δημιουργικών/μη κυριολεκτικών νοημάτων, συμπληρώνοντας έτσι την υπάρχουσα, περιορισμένη, βιβλιογραφία (π.χ. Vaid et al., 2015).
Το ερευνητικό πλαίσιο στο οποίο πραγματοποιήθηκε η παρούσα μελέτη υπογραμμίζει την αναγκαιότητα περαιτέρω διερεύνησης της γλωσσικής διαμεσολάβησης, η οποία έχει παραμεληθεί ως πρακτική τόσο από τον χώρο της Ψυχογλωσσολογίας όσο και από τις Μεταφραστικές Σπουδές και τη Διερμηνεία. Επιπλέον, αναδεικνύει τη σημασία της εξέτασης της επίδρασης της δίγλωσσης/πολύγλωσσης εμπειρίας, προτού να γίνονται προτάσεις και γενικεύσεις για το σύνολο του δίγλωσσου/πολύγλωσσου πληθυσμού, δεδομένης της ποικιλομορφίας των εμπειριών αυτών των ομιλητών.
(EL)
Compared to studies which have explored the cognitive correlates of professional interpreting, language brokering –a form of non-typical interpreting/translation practised mostly by children and adolescents– has received very little attention in terms of its psycholinguistic impact. This study investigated the cognitive impact of language brokering experience in the context of novel metaphor comprehension, positing the hypothesis of a positive interaction between the two (language brokering experience facilitates novel metaphor comprehension). To test this hypothesis, children and adolescent broker and non-broker bilinguals were interviewed using a Bilingualism, Multilingualism and Language Brokering Questionnaire created for the purposes of this study. Then, they completed a task including literal and novel metaphorical sentences in the participants’ first language (L1-Greek): firstly, they had to read a sentence, either a literal or a novel metaphorical one, at their own pace (self-paced reading task); then, participants had to decide whether a second sentence they were presented with had the same meaning as the first one (meaning-matching task); finally, they had to report if they had any unknown words. Results revealed an almost significant difference -a trend- regarding the processing time of novel metaphors: brokers were faster at reading the base-words of novel metaphors, compared to non-brokers. Such results were in the anticipated direction of our hypothesis. The findings, thus, suggest a tendency according to which language brokering experience facilitates the processing of novel metaphorical meaning, and by extension of figurative meaning, adding up to such suggestions from previous and limited research (e.g. Vaid et al., 2015). The present line of research underscores language brokering as a neglected practice within the field of psycholinguistics, interpreting and translation studies, and underlines the need of exploring the particular effects of such systematic bi/multilingual practices, before making suggestions for the sum of the bi/multilingual population, given the diversity of their experiences.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
