Ασκησιογενής αρτηριακή υποξαιμία (ΕΙΑΗ) ονομάζεται η πτώση του κορεσμού του αρτηριακού αίματος με οξυγόνο (SaO2) ≥3% κατά τη μέγιστη ένταση άσκησης και εμφανίζεται συχνότερα σε αερόβια προπονημένους. Το φαινόμενο δεν έχει μελετηθεί εκτενώς στον γυναικείο πληθυσμό και ιδίως σε αθλήτριες ομαδικών αερόβιων αθλημάτων, όπως το ποδόσφαιρο. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η διερεύνηση του επιπολασμού της ΕΙΑΗ σε αθλήτριες ποδοσφαίρου και της σχέσης του με την απόδοση στο γήπεδο.
Tριάντα αθλήτριες ποδοσφαίρου εκτέλεσαν πρωτόκολλο σταδιακά αυξανόμενης έντασης στο δαπεδοεργόμετρο μέχρι εξάντλησης. Κάθε στάδιο διαρκούσε 2.5 min, αυξανόταν η ταχύτητα κατά 3.2 km/h μέχρι η δοκιμαζόμενη να τη χαρακτηρίσει άνετη (9.6 ή 12.8 km/h) και μετά η κλίση κατά 2% ανά στάδιο μέχρι εξάντλησης. Καταγράφονταν συνεχόμενα η καρδιακή συχνότητα (HR), ο κορεσμός της αιμοσφαιρίνης με οξυγόνο (SpO2) και αναπνευστικές παράμετροι, στο τέλος κάθε σταδίου ο βαθμός αντιλαμβανόμενης κόπωσης (RPE) και 3 min μετά το τέλος της άσκησης η συγκέντρωση γαλακτικού στο αίμα ([La]). Με το πρωτόκολλο αυτό προσδιορίζονταν σε κάθε αθλήτρια η μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου (V̇ O2max) και η εμφάνιση ή μη ΕΙΑΗ. Έντεκα από τις αθλήτριες εκτέλεσαν άλλη μέρα στο πεδίο το διαφοροποιημένο Hoff test, δηλ. πρωτόκολλο 10 min με χειρισμό μπάλας και κινήσεις του αθλήματος, όπου καλύπτεται η μεγαλύτερη δυνατή απόσταση. Καταγράφονταν η συνολική απόσταση, η μέγιστη HR, ο SpO2 και ο RPE κατά τον τερματισμό της άσκησης, καθώς και η [La] 3 min αργότερα. Έγιναν παραμετρικές και μη παραμετρικές συγκρίσεις μεταξύ μέσων για εξαρτημένα και ανεξάρτητα δείγματα, καθώς και ανάλυση συσχέτισης (Spearman’s rho). Για τη σύγκριση της πορείας του SpO2 μεταξύ όσων εμφάνισαν και όσων δεν εμφάνισαν ΕΙΑΗ πραγματοποιήθηκε ανάλυση διακύμανσης δύο παραγόντων (εμφάνιση ΕΙΑΗ x χρόνος). Το επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας ορίστηκε σε α ≤ .05.
Το 50% των αθλητριών εμφάνισε ΕΙΑΗ με μεταβολή του SpO2 (ΔSpO2) 9.45 ± 4.98 % από την τιμή ηρεμίας. Δεν διέφεραν σημαντικά στα ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά ή την αναπνευστική απόκριση κατά τη μέγιστη ένταση οι αθλήτριες με ΕΙΑΗ (n = 15) από αυτές χωρίς ΕΙΑΗ (n = 15). Δεν είχε στατιστικά σημαντική συσχέτιση η V̇ O2max με την απόδοση στο πεδίο. Όσες αθλήτριες είχαν εμφανίσει ΕΙΑΗ στο εργαστήριο είχαν κατά μέσο όρο (1449 ± 50.7 m) καλύτερη απόδοση στο πεδίο (p = .009) από όσες δεν είχαν εμφανίσει ΕΙΑΗ (1348 ± 42.8 m), η οποία όμως δεν μπορεί να αποδοθεί στην εμφάνιση του φαινομένου.
Συμπερασματικά, το 50% των αθλητριών εμφάνισε ΕΙΑΗ, ενώ σε προηγούμενες έρευνες ήταν μεγαλύτερα τα ποσοστά σε γυναίκες με υψηλότερη αερόβια ικανότητα. Η μη συσχέτιση της V̇ O2max με την απόδοση στο πεδίο και η διαφορά των δύο ομάδων στο πεδίο ίσως να οφείλονται σε διαφορές στην τεχνική ευχέρεια, η οποία όμως δεν μετρήθηκε στην παρούσα έρευνα. Απαιτούνται περισσότερες μελέτες με μεγαλύτερο εύρος V̇ O2max για να εξακριβωθεί η εμφάνιση της ΕΙΑΗ σε αθλήτριες ποδοσφαίρου, αλλά και εάν το πρωτόκολλο του Hoff test είναι κατάλληλο γι’ αυτόν τον πληθυσμό.
(EL)
Exercise-induced arterial hypoxemia (EIAH) is defined as a drop of arterial blood oxygen saturation (SaO2) ≥ 3% during maximal exercise at sea level and is more apparent in highly trained individuals. This phenomenon has not been extensively studied in females, and especially in athletes of team sports. The aim of the present study is to investigate the prevalence of EIAH in female football athletes and its effect on field performance.
Thirty female football athletes performed incremental exercise on a treadmill to volitional exhaustion. Each stage lasted 2.5 min, the speed increased by 3.2 km/h per stage, until reaching a comfortable speed (9.6 or 12.8 km/h), and the gradient was increased by 2% per stage thereafter, until exhaustion. Heart rate (HR), hemoglobin oxygen saturation (SpO2), and respiratory parameters were recorded continuously, the rate of perceived exertion (RPE) at the end of each stage, and blood lactate concentration ([La]) 3 min after the cessation of the exercise. With this protocol maximal oxygen uptake (V̇O2max) and the occurrence or absence of EIAH were determined. On a different day, 11 of the athletes performed, on a football pitch, the modified Hoff test, i.e. a 10-min test with ball dribbling and movement patterns specific to the sport, where the athlete is asked to cover the longest possible distance. Total distance, maximum HR, end-exercise SpO2, RPE, and post-exercise [La] were recorded. Statistical analysis included parametric and non-parametric tests for comparing dependent and independent means, correlation (Spearman's rho), and 2-way analysis of variance (EIAH occurrence x time) for comparing the SpO2 course between athletes with and without EIAH. The level of statistical significance was set at p ≤ .05.
Half of the participants developed EIAH with a drop in SpO2 (ΔSpO2) of 9.45 ± 4.98 % from the value at rest. The athletes who developed (n = 15) and those who did not develop (n = 15) EIAH did not differ in the descriptive characteristics or in the respiratory response at maximal intensity. No correlation was found between V̇O2max and field performance. The athletes who had developed EIAH during the incremental protocol performed on the field on average (1449 ± 50.7 m) better (p = .009) than those who had not developed EIAH (1348 ± 42.8 m). However, this difference between groups cannot be associated to the EIAH development.
In conclusion, 50% of female athletes developed EIAH, whereas previous studies have reported higher prevalence of EIAH in females with higher aerobic capacity. The lack of correlation between V̇O2max and performance on the field test as well as the difference observed in the field test between the two groups might be a result of technical ability differences, which were not measured in the present study. More research is needed involving a wider range of V̇O2max to ascertain the prevalence of EIAH in female football athletes and to test whether the Hoff test is appropriate for this specific population.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
