Στα πλαίσια των αρχών και αξιών της ενταξιακής εκπαίδευσης για ισότιμη αντιμετώπιση όλων των παιδιών απέναντι στην εκπαιδευτική διαδικασία και του οράματος για την ανοικοδόμηση ενός σχολείου που τους/τις χωράει όλου/ες, ανεξάρτητα από την αναπηρία, ή άλλη διαφορετικότητα, έχει αναγνωριστεί η σημασία της βαθύτερης κατανόησης της έννοιας της αποδοχής της αναπηρίας και η κρίσιμη σημασία της στάσης που κρατούν οι εκπαιδευτικοί απέναντι στην ένταξη και αποδοχή των μαθητών με αναπηρία στα γενικά σχολεία. Οι εκπαιδευτικοί παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη και εφαρμογή της ενταξιακής εκπαιδευτικής πολιτικής, στη διαδικασίας αποδοχής της αναπηρίας μέσα στα σχολεία της γειτονιάς και στη δημιουργία ενός εκπαιδευτικού περιβάλλοντος όπου οι μαθητές/τριες με αναπηρία θα είναι αποδεκτοί/ές.
Βάσει των ανωτέρω, η παρούσα ποιοτική μελέτη, έχει σκοπό τη διερεύνηση των απόψεων και αντιλήψεων των εκπαιδευτικών παράλληλης στήριξης και τμημάτων ένταξης, αναφορικά με την έννοια της αποδοχής της αναπηρίας και τον τρόπο με τον οποίο οι νοηματοδοτήσεις τους επηρεάζουν την εκπαιδευτική πράξη στο πλαίσιο ενός γενικού δημοτικού σχολείου, με απώτερο σκοπό να συμβάλει στην προσπάθεια προώθησης και εδραίωσης των αξιών της ενταξιακής εκπαίδευσης. Βάσει του σκοπού της μελέτης, διαμορφώθηκαν τα ερευνητικά ερωτήματα, τα οποία επικεντρώνονται σε τρείς (3) θεματικούς άξονες. Στον πρώτο άξονα διερευνώνται οι αντιλήψεις των εκπαιδευτικών τμημάτων ένταξης και παράλληλης στήριξης για την έννοια της αναπηρίας και της φοίτησης ανάπηρων μαθητών/τριών στο γενικό σχολείο, στον δεύτερο μελετώνται οι νοηματοδοτήσεις τους αναφορικά με την έννοια της αποδοχής της αναπηρίας, ενώ στον τρίτο εξετάζεται ο τρόπος με τον οποίο οι νοηματοδοτήσεις τους αυτές, επηρεάζουν την εκπαιδευτική πράξη. Για τη συλλογή των δεδομένων, χρησιμοποιήθηκαν, ως μεθοδολογικό εργαλείο, οι ημι-δομημένες συνεντεύξεις, με δύο οδηγούς συνέντευξης, με είκοσι δύο (22) και οκτώ (8) ερωτήσεις αντίστοιχα. Για την ανάλυση των δεδομένων, θεωρήθηκε καταλληλότερη η μέθοδος της ανάλυσης περιεχομένου.
Από την ανάλυση των δεδομένων, φάνηκε στις απόψεις των συμμετεχουσών να αναδεικνύεται η κυριαρχία του ατομικού μοντέλου της αναπηρίας, ωστόσο οι απόψεις τους αναφορικά με τη φοίτηση ανάπηρων μαθητών/τριών στο πλαίσιο ενός γενικού δημοτικού σχολείου, κινήθηκαν, σε γενικές γραμμές, στους κόλπους της ρητορικής της ένταξης. Επιπλέον, οι νοηματοδοτήσεις των εκπαιδευτικών τμημάτων ένταξης και παράλληλης στήριξης αναφορικά με τη σημασία της έννοιας της αποδοχής της αναπηρίας, φάνηκε, στο μεγαλύτερο μέρος τους, να προσεγγίζουν τα χαρακτηριστικά του όρου. Τέλος, τα πορίσματα της παρούσας έρευνας, αναφορικά με τον τρόπο η νοηματοδότηση της αποδοχής της αναπηρίας, επηρεάζει την εκπαιδευτική πράξη, μέσα στη σχολική καθημερινότητα, ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά, αφού οι συμμετέχουσες φάνηκε να διατηρούν μια ενταξιακή στάση, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην αποδοχή της αναπηρίας.
(EL)
Within the framework of the principles and values of inclusive education for equal treatment of all children in the educational process and the vision of rebuilding a school that accommodates them all, regardless of disability or other differences, the importance of a deeper understanding of the concept of accepting disability has been recognized, as well as the critical importance of the attitude held by teachers towards the inclusion and acceptance of students with disabilities in mainstream schools. Teachers play a crucial role in the development and implementation of inclusive educational policies, in the process of accepting disability within neighborhood schools, and in creating an educational environment where students with disabilities are accepted.
Based on the above, this qualitative study, aims to explore the opinions and perceptions of parallel support teachers and inclusive classes teachers regarding the concept of accepting disability and how their conceptualizations influence educational practice within a general primary school, with the ultimate goal of contributing to the promotion and consolidation of the values of inclusive education. Research questions were formulated focusing on three thematic axes. The first axis explores the perceptions of teachers in inclusion and support units regarding the concept of disability and the enrollment of disabled students in mainstream schools, the second examines their conceptualizations regarding the concept of the acceptance of disability, while the third examines how their conceptualizations influence the educational practice. Semi-structured interviews were chosen as the methodological tool for data collection, with two interview guides comprising twenty-two (22) and eight (8) questions, respectively. Content analysis was considered the most appropriate method for data analysis.
From the data analysis, it appeared that the opinions of the participants tend to highlight the dominance of the individual model of disability, although their views regarding the enrollment of disabled students in the context of a general primary school generally align with the rhetoric of inclusion. Additionally, the conceptualizations of parallel support teachers and integration class teachers regarding the importance of the concept of accepting disability seemed, for the most part, to approach the characteristics of the term. Finally, the findings of this research regarding how the conceptualization of accepting disability influences the educational practice within the school routine were particularly encouraging, as the participating teachers seemed to maintain an inclusive attitude, placing special emphasis on the acceptance of disability.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
