Ο όφις στον αιγαιακό χώρο απέκτησε μια θρησκευτική διάσταση κυρίως, ύστερα από την εύρεση των μορφών από φαγεντιανή στην Κνωσό. Με τον εμπλουτισμό των ευρημάτων, διατυπώθηκε η άποψη ότι ο όφις αποτελούσε ένα από τα σύμβολα της Μινωικής θεάς και, σε ορισμένες περιπτώσεις, την «επιφάνειά» της. Λόγω αυτής της σύνδεσης, η θεά απέκτησε μια χθόνια διάσταση που τη συνέδεσε με τον θάνατο αλλά και την αναγέννηση. Επιπλέον, η θεά συσχετίστηκε με τον οίκο. Ο όφις, όμως, αποδόθηκε και χωρίς να συνδέεται με κάποια δυσδιάστατη ή τρισδιάστατη απεικόνιση της θεάς. Η απεικόνισή του πραγματοποιήθηκε δισδιάστατα, κυρίως σε σφραγίδες, και, τρισδιάστατα, ως ομοίωμα. Σε αυτήν την περίπτωση, τα οφιοειδή ομοιώματα ήταν είτε αυτοτελή, είτε επίθετα σε σκεύη. Ακόμα και για αυτά τα ευρήματα, όμως, έχει προταθεί η έμμεση σύνδεσή του με τη «λατρεία» της γυναικείας θεότητας.
Η μινωική Κρήτη θα αποτελέσει το επίκεντρο στα ερωτήματα που καλούνται να απαντηθούν. Για αρχή, εξετάζεται η έκταση της σύνδεσης του όφεως με τη γυναικεία μινωική θεότητα και, αν σε όλες τις περιπτώσεις, σχετίζεται άμεσα με εκείνη. Στην έρευνα, επίσης, θα γίνει μια προσπάθεια να βρεθεί αν ο όφις σχετίστηκε με κάποια θνητής φύσεως μορφή ή, ακόμα, και ανδρική. Μια σημαντική λεπτομέρεια, γενικότερα, είναι κατά πόσο ότι πρόκειται, σε όλες τις προταθείσες περιπτώσεις, για απεικονίσεις όφεων. Στην πορεία, εισερχόμενοι στη μυκηναϊκή περίοδο, μελετάται αν η θρησκευτική πτυχή του όφεως μεταφέρθηκε ως συνέχεια από τη μινωική στη μυκηναϊκή περίοδο και, αν οι αποδόσεις του όφεως στην ηπειρωτική Ελλάδα συνδέθηκαν, όπως και στην μινωική Κρήτη, με κάποια γυναικεία θεότητα. Επιπροσθέτως, θα πραγματοποιηθεί μια σύγκριση των μινωικών και των μυκηναϊκών όφεων για να πιστοποιηθεί αν διατηρήθηκαν στην ηπειρωτική χώρα τα μινωικά χαρακτηριστικά του όφεως, είτε αυτά σχετίζονται με την εξωτερική απόδοση, είτε με τη λειτουργία του. Η μελέτη ασχολείται με τη δηλωμένη ύπαρξη οφιοειδών ομοιωμάτων, είτε αυτοτελών, είτε επίθετων σε σκεύη. Στο τελευταίο κεφάλαιο για την Αίγυπτο, μελετάται αν υφίσταντο αιγυπτιακές επιρροές σχετικά με τον όφι στη μινωική Κρήτη και αν ναι, σε ποιόν βαθμό. Τέλος, εξετάζεται αν υπήρχε κάποια σύνδεση του όφεως με κάποια από τις αιγυπτιακές θεότητες ειδικά, όπως έχει προταθεί για την μινωική Κρήτη, καθώς και αν διακρίνονται ομοιότητες και διαφορές των μινωικών και αιγυπτιακών ερπετών.
(EL)
Into the Aegean area, the snake has received its religious aspect, especially after the discovery of the faience statues of Knossos. With the enrichment of the finds, it has been noted that, the serpent was one of the Minoan goddess’ symbols, and, sometimes, her “epiphany”. Because of this relation, the goddess received a chthonic aspect, which joined her with death and regeneration. Also, she was associated with the household. Representations of the snake were not always related to those of the goddess, even though these were two or three-dimensional. In its two-dimensional form the snake was depicted, mainly, in seals. In this case, the serpentine figures were attached to vessels or separate. Even for these finds, however, many scholars have suggested the snake’s indirect connection with the goddess’ worship.
Minoan Crete is going to attract the main interest of the questions that need to be answered. To begin with, it is examined the exact extent of the connection between the snake and the female Minoan deity, and if this connection is direct. Of course, it is studied if the snake was associated with any mortal female or male figures. Generally, it has been emphasized that the interpreted representations of the snake are not always secure. Afterwards, in the Mycenaean chapter, it is examined whether the defined religious aspect of the Minoan snake has continued its meaning in mainland, and, if the snake had any connection with a female deity. Additionally, the comparison between the Minoan and the Mycenaean snakes aims to examine if the Minoan aspects had been preserved in the Mycenaean mainland’s snakes. These aspects concern their external depiction and function. The examination is based on serpent-like forms, some of which were attached to vessels, while others were independent idols. In the last devoted chapter in Egypt, it is discussed if the Egyptian influences had been absorbed by Crete and, if so, what was their extent. Furthermore, it is searched if the Egyptian snake was associated with any Egyptian deity, as it is already noted for Minoan Crete. In the end, it is examined whether there were any similarities and differences between the Egyptian and Minoan serpents.
(EN)
/aggregator-openarchives/portal/institutions/uoa
