Η παρούσα διαθεματική ερευνητική διατριβή (πειραματική και βιβλιογραφική)
εκπονήθηκε στο Εργαστήριο Χημείας Περιβάλλοντος του Χημικού Τμήματος του
Πανεπιστημίου Αθηνών, το οποίο την τρέχουσα περίοδο λειτουργεί και ως έδρα της
UNESCO για τη Εκπαίδευση και Διαχείριση για την Αειφόρο Ανάπτυξη στη Μεσόγειο.
Μεταξύ των θεμελιωδών επιδιώξεων της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΠΕ) και της
Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη (ΕΑΑ) είναι: η εξοικείωση των
μαθητευομένων (μαθητών, φοιτητών) με τα θέματα της Χημείας Περιβάλλοντος (ΧΠ)
και της Αειφόρου Διαχείρισης-Ανάπτυξης (ΑΑ), όπως επίσης η δημιουργία κι
ενίσχυση της κριτικής σκέψης. Κριτική σκέψη μέσω της οποίας οι μαθητευόμενοι θα
μπορούν να εντοπίζουν κι αναλύουν τις έξωθεν οπτικές τεχνικές επίδρασης.
Ακολούθως να ανθίστανται στα ισχυρά μηνύματα της τηλεόρασης κι εν γένει των
ηλεκτρονικών μέσων, τα οποία τείνουν να αντισταθμίσουν κι υπερκαλύψουν τα
μηνύματα υπέρ της ορθής διαχείρισης του περιβάλλοντος και της ΑΑ τα οποία
προσφέρονται στις αίθουσες διδασκαλίας.
Αναλύθηκε πληθώρα μηνυμάτων από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (ΜΜΕ) τα οποία
χρησιμοποιήθηκαν για: α) να κατανοηθεί η «φιλοσοφία» τους και να εντοπιστούν
οι «μηαμφισβητήσιμες ή θεμιτές» και οι «αμφισβητήσιμες ή αθέμιτες» τεχνικές
που χρησιμοποιούν τα ΜΜΕ για να επηρεάζουν το ακροατήριο και τους θεατές. β)
Κατόπιν να αποκαλυφθούν σε μαθητές και φοιτητές οι παραπάνω τεχνικές των ΜΜΕ
και να ελεγχθεί η ικανότητα να τις εντοπίζουν μόνοι τους χωρίς καθοδήγηση. γ)
Να ελεχθεί αν και υπό ποιες συνθήκες μπορούν ορισμένες από τις
μηαμφισβητήσιμες τεχνικές των ΜΜΕ να χρησιμοποιηθούν στην εμπέδωση της γνώσης
σε θέματα Χημείας Περιβάλλοντος, Πράσινης Χημείας και στην ανάπτυξη
περιβαλλοντικά φιλικών στάσεων. Δηλαδή ελέχθηκαν τυχόν μεταβολές στις γνώσεις
και στις στάσεις μαθητών και φοιτητών μετά από διάφορων τύπων εκπαιδευτικές
παρεμβάσεις.
Η παρέμβαση με χρήση μηαμφισβητήσιμων τεχνικών και η στατική παρέμβαση
βελτίωσαν σημαντικά τις γνώσεις των εμπλεκομένων μετά τη δράση τους όμως δεν
προηγήθηκε καμμία έναντι της άλλης. Αντίθετα οι μη αμφισβητήσιμες τεχνικές
βελτίωσαν περισσότερο τις στάσεις υπέρ του Περιβάλλοντος και της Αειφορικής
Διαχείρισης σε σχέση με τη στατική παρουσίαση. Από την άλλη η παρουσίαση με τις
αμφισβητήσιμες οπτικές τεχνικές προκάλεσε στατιστικά μεγαλύτερη επίδραση στην
πρόσληψη της πληροφορίας-γνώσης για θέματα ΧΠ σε σχέση με τη στατική παρουσίαση
και συνάμα επηρέασε και μετέβαλλε εντονότερα τις στάσεις σχετικά με θέματα
αειφόρου ανάπτυξης. Η χρήση αμφισβητήσιμων πρακτικών (ήχοι εγγύς στους υποήχους
και οπτικές υποκατωφλικές πληροφορίες) είχε αποκλειστικά ως σκοπό να ελεγχθεί η
δράση τους και να αναδειχθεί ότι η χρήση τους στις παραγωγές των ΜΜΕ δεν είναι
αθώα αλλά έχει επίδραση, ιδίως στους εφήβους μαθητές και στους φοιτητές. Τέλος
στόχευε να ενισχυθούν τα επιχειρήματά μας εναντίον τους στις αντίστοιχες
παρουσιάσεις αύξησης της κριτικής ικανότητας μαθητών και σπουδαστών.
(EL)
This thesis concerns an inter- and multi-disciplinary research which was
carried out at Environmental Chemistry Laboratory of Chemistry Department at
National and Kapodistrian University of Athens and UNESCO chair-network on
Management and Education for Sustainable Development in the Mediterranean .
Among the fundamental directions of Environmental Education and education for
Sustainable Development (ESD) is the students familiarization with
Environmental chemistry and Sustainable development issues. Also the promotion
of critical thinking, through which learners could identify and decode
influencing techniques, resist increasingly strong messages emitted by TV and
electronic media, using powerful techniques able to counterbalance ESD messages
from classrooms.
In this research the results of the analysis of a large number of messages from
various media were used for: a) identifying and reading between the lines “non-
contested” and “contested” techniques for influencing audiences, b) presenting
the above techniques to Secondary school and Higher education students,
allowing them to identify by themselves the techniques in messages from
advertisements, etc., c) testing if, and under what conditions, some of these
non-contested techniques could be used for enhancing the efficiency of learning
and increasing knowledge about Environmental chemistry, Green chemistry and
shifting attitudes towards environmentally friendly direction.
We check knowledge and attitude changes due to different educational
interventions-presentations. Both the noncontested advertisement methods
presentation and the “static” presentation facilitate assimilation of knowledge
related to environmental chemistry issues after the intervention. None was
better than the other. But non-contested methods presentation stimulated
attitudes and positive behaviors towards the environment significantly better
than the static presentation. On the other hand the optical contested
techniques presentation in this study cause statistical significant changes in
knowledge assimilation related to environmental chemistry in comparison to
static presentation and also affected attitudes deeper. The usage of the latter
methods does not suggest that we propose to employ them as means of positive or
negative manipulation toward acceptance of messages. The inclusion of near
infrasound information and subliminal stimuli serve one of the scopes of the
research, which was to reveal that their presence in mass media productions is
not neutral and may act especially upon vulnerable population, e.g. children,
pupils, students without awareness.
(EN)
/aggregator-openarchives/portal/institutions/uoa
