Η διφαινόλη Α (ΒΡΑ) είναι μία σύνθετη οργανική ένωση, ευρείας εφαρμογής στην
βιομηχανία πλαστικών και χαρακτηρίζεται ως ενδοκρινικός διαταράκτης, καθώς δρα
οιστρογονομιμητικά. Η ελεύθερη δραστική μορφή της ΒΡΑ έχει ανιχνευτεί σε πολλά
βιολογικά υλικά όπως στο αίμα, τα ούρα, το αμνιακό υγρό, τον ιστό του
πλακούντα, τον ορό εγκύων και των εμβρύων τους, αλλά και το μητρικό γάλα.
Περιγεννητική έκθεση επίμυων σε χαμηλές «ασφαλείς» δόσεις ΒΡΑ, σχετικές με την
περιβαλλοντική έκθεση των ανθρώπων στην ΒΡΑ, έχει αναφερθεί ότι επιδρά στη
φυλετική διαφοροποίηση του εγκεφάλου και στη συμπεριφορά. Ο σκοπός της παρούσας
εργασίας ήταν να διερευνηθεί η πιθανή επίπτωση της περιγεννητικής έκθεσης
επίμυων σε χαμηλή δόση ΒΡΑ στην απάντηση του νευροενδοκρινικού άξονα υποθαλάμου-
υπόφυσης-επινεφριδίων (ΥΥΕ) στο στρες. Θηλυκοί γεννήτορες (και μέσω αυτών τα
κυοφορούμενα έμβρυα) εκτέθηκαν σε 40μg BPA /kg bw / d από την αρχή της
εγκυμοσύνης έως τον απογαλακτισμό και οι απόγονοι κατά την εφηβεία, υποβλήθηκαν
στο στρες της εξαναγκασμένης κολύμβησης. Παρατηρήθηκε αυξημένη αγχώδης
συμπεριφορική απόκριση των θηλυκών ΒΡΑ απογόνων στο στρες, που αποδόθηκε στην
υπερλειτουργία του ΥΥΕ σε βασικές συνθήκες, όπως διαπιστώθηκε από την αύξηση
του βάρους των επινεφριδίων και της στηλιδωτής ζώνης, την αυξημένη
κορτικοστερόνη πλάσματος, τους μειωμένους υποδοχείς GR και την CRH στον
υποθάλαμο. Αντίθετα, κατά την έκθεση στο στρες παρατηρήθηκε μικρότερη
ενεργοποίηση του ΥΥΕ άξονα των θηλυκών ΒΡΑ απογόνων, σε σύγκριση με τους
μάρτυρες (χαμηλότερα επίπεδα κορτικοστερόνης στα 60 και 120 λεπτά από την
έναρξη του στρες, μη-ανταπόκριση των επιπέδων GR και CRH μετά το στρες). Η
χρησιμοποιηθείσα δόση BPA δεν είχε επίπτωση στην φυσιολογία και λειτουργία του
αναπαραγωγικού συστήματος των θηλυκών απογόνων. Από τα δεδομένα αυτά φαίνεται
ότι οι χαμηλές – «ασφαλείς»- δόσεις ΒΡΑ μπορούν να τροποποιήσουν την λειτουργία
του ΥΥΕ άξονα σε βασικές συνθήκες και μετά από έκθεση σε στρες με διαφορετικό
τρόπο στα δύο φύλα.
(EL)
Bisphenol A (BPA) is a synthetic organic compound, widely used in the plastics
industry and is characterized as an endocrine disrupter that belongs to the
estrogen mimicking agents. The free active form of BPA has been detected in
many biological materials such as blood, urine, amniotic fluid, placenta, serum
of pregnant women and their fetuses, and breast milk. Perinatal exposure of
rodents to low "safe" doses of BPA, relevant for the environmental exposure of
humans to BPA, has been reported to affect brain’s sexual differentiation and
behavior. The purpose of this study was to investigate the possible effect of
perinatal exposure of rodents to a low dose of BPA, on the neuroendocrine
hypothalamic-pituitary-adrenal (HPA) axis response to stress. Female breeders
were exposed to 40μg BPA /kg bw / d daily from the beginning of gestation until
weaning. The offspring were studied at puberty. They were first submitted to
forced swimming stress. Upon exposure to stress, the behavioral response of
female BPA offspring was indicative of increased anxiety. This was combined
with a hyperactive HPA axis at basal conditions, as judged by the increased
adrenal weight and larger zona fasciculata, the increased plasma corticosterone
and reduced hypothalamic GR and CRH levels detected in these animals. On the
other hand, during the stress response period the HPA axis of the female BPA
offspring was hyporesponding (these animals showed lower than controls
corticosterone responses at 60 and 120 minutes post stress, and did not modify
the levels GR and CRH after stress). The dose of BPA used, had no impact on the
physiology and the reproductive system of the female offspring. From the data
presented, it appears that low - "safe"- doses of perinatal BPA exposure can
modify the function of the HPA axis in later life of rodents, at basal
conditions and following stress, in a sexually dimorphic way.
(EN)