Βιβλιογραφικά έχει υποστηριχθεί ότι κύματα τσουνάμι έχουν παρατηρηθεί σε πολλές παράκτιες περιοχές της Αν. Μεσογείου, τόσο στην ιστορική εποχή όσο και στην ενόργανη περίοδο. Η παρούσα διπλωματική εργασία εστιάζει (1) στην ανασκόπηση της τεκμηρίωσης των ιστορικών τσουνάμι της περιοχής της Αν. Μεσογείου, (2) στην κατάστρωση ενός νέου βελτιωμένου παραμετρικού καταλόγου τσουνάμι της ίδιας περιοχής, (3) στην επιλογή και μελέτη τριών παράκτιων περιοχών για τις οποίες υπάρχουν πολλά ιστορικά, γεωλογικά και αρχαιολογικά στοιχεία που τεκμηριώνουν την παρουσία παλαιοτσουνάμι, και (4) στην γεωπεριβαλλοντική αξιοποίηση αυτών των περιοχών.
Στο Κεφάλαιο 1 περιγράφονται οι βασικοί μηχανισμοί γένεσης των τσουνάμι σε παγκόσμια κλίμακα, των καταστροφικών επιπτώσεων των μεγάλων τσουνάμι στο ανθρωπογενές και το φυσικό περιβάλλον και γίνεται ανασκόπηση των διαφόρων παρατηρήσεων με τις οποίες τεκμηριώνεται η ύπαρξη τσουνάμι του παρελθόντος, με την παράθεση χαρακτηριστικών παραδειγμάτων μεγάλων τσουνάμι που παρατηρήθηκαν στην ανατολική Μεσόγειο.
Στο Κεφάλαιο 2 αναλύονται οι μέθοδοι και το υλικό ανάλυσης που χρησιμοποιήθηκαν στην παρούσα μελέτη (βάσεις δεδομένων, βιβλιογραφία, νέες γεωλογικές παρατηρήσεις υπαίθρου). Επίσης, στην παρούσα εργασία καταρτίζεται ένας νέος βελτιωμένος παραμετρικός κατάλογος των τσουνάμι της ανατολικής Μεσογείου, ο οποίος περιλαμβάνει 219 συμβάντα τσουνάμι. Ο κατάλογος αυτός παρατίθεται στο Παράρτημα στο τέλος της παρούσας εργασίας. Από αυτόν τον νέο κατάλογο επιλέγονται τρείς παράκτιες περιοχές για μελέτη: (1) αρχαία Φαλάσαρνα στη Δ. Κρήτη, (2) Ρόδος, και (3) Κούριον στη ΝΔ Κύπρο.
Στο Κεφάλαιο 3 δίδεται ιδιαίτερη έμφαση στην καταγραφή των ιστορικών, γεωλογικών και αρχαιολογικών στοιχείων που τεκμηριώνουν τα παλαιοτσουνάμι στις τρεις παραπάνω περιοχές. Επιπλέον, γίνεται περιγραφή, με παράθεση φωτογραφικού υλικού, των υπαίθριων γεωλογικών παρατηρήσεων που πραγματοποίησα στη Φαλάσαρνα και τη Ρόδο στη διάρκεια επιστημονικών εκδρομών το 2016 και 2014, αντίστοιχα. Οι παρατηρήσεις αυτές αναφέρονται σε (1) συνσεισμικές ανυψώσεις ακτών, που πιθανότατα προκάλεσαν τσουνάμι στη Φαλάσαρνα και τη Ρόδο, και (2) αποθέσεις ιζημάτων τσουνάμι στη Φαλάσαρνα.
Στο Κεφάλαιο 4 αρχικά αναπτύσσεται το απαραίτητο θεωρητικό υπόβαθρο για την κατανόηση της εφαρμογής των διαδικτυακών GIS (Web GIS). Γίνεται η παραγωγή νέων θεματικών χαρτών, με τη χρήση δεδομένων από τον νέο κατάλογο τσουνάμι που καταρτίστηκε στο Κεφάλαιο 2. Οι χάρτες αυτοί, το φωτογραφικό υλικό, και τα διάφορα γεωλογικά, ιστορικά και αρχαιολογικά στοιχεία παρουσιάζονται ως παραδείγματα για τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν σε μια εφαρμογή διαδικτυακών Web GIS.
Στο Κεφάλαιο 5 εξετάζεται η γεωπεριβαλλοντική αξιοποίηση των παρατηρήσεων τσουνάμι στις επιλεγείσες περιοχές μελέτης και προτείνονται τρόποι κυρίως τουριστικής αξιοποίησης, περιλαμβανομένων Web GIS εφαρμογών.
Τα Συμπεράσματα της εργασίας συνοψίζονται στο τελευταίο Κεφάλαιο.
(EL)
According to the existing literature tsunami waves have been observed in many coastal areas of East Mediterranean, both in historical time and in the instrumental period. The present Thesis focuses on: (1) to review the documentation of historical tsunamis in the East Mediterranean region, (2) to compile a new parametric and improved catalogue of tsunamis in the region, (3) to select and study three coastal areas where there are several historical, geological and archaeological data documenting palaeotsunamis, and (4) to propose the geo-environmental development of the three selected areas.
Chapter 1 describes the basic mechanisms of tsunami generation on a global scale and the devastating effects of large tsunamis on the human and natural environment. The various observations documenting the existence of past tsunamis are also reviewed with the presentation of characteristic examples from the eastern Mediterranean region.
Chapter 2 is devoted to the analysis methods and the data used in the present study (databases, literature, new field geological observations). In addition, a new improved parametric catalogue of tsunamis in the eastern Mediterranean, which includes 219 tsunami events, was compiled. The new tsunami catalogue is given in the Appendix at the end of the study. From this new catalogue three coastal areas were selected to study: (1) ancient Phalasarna in W. Crete, (2) Rhodes, and (3) SW Kourion in Cyprus.
Chapter 3 emphasizes on the historical, geological and archaeological evidence that support the documentation of palaeotsunami events in the three study areas. Moreover, geological observations collected in Phalasarna and Rhodes during scientific field trips performed in 2016 and 2014, respectively, are descripted and documented in a series of photographs. Namely, these observations concern to (1) co-seismic coastal uplifts that very likely caused tsunamis in Phalasarna and Rhodes, and (2) tsunami sediment deposits in Phalasarna.
In Chapter 4, the theoretical background which is necessary for understanding the implementation of Internet GIS (Web GIS) applications is presented. New thematic maps are produced by using data from the new tsunami catalogue produced in Chapter 2. These maps, as well as photo galleries and various geological, historical and archaeological evidence are presented as examples of how such material would be useful for the development of a Web GIS system.
Chapter 5 examines the geo-environmental development of the selected study areas and suggests appropriate ways for tourist exploitation, including Web GIS applications.
The Conclusions of the study are summarized in the last Chapter.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
