Η περίοδος του Μεσοπολέμου έχει, αναμφίβολα, εξαιρετικό ενδιαφέρον, ιδίως σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη ιδεολογικών, πολιτικών, αισθητικών και λογοτεχνικών τάσεων και ρευμάτων. Η απόληξη, ιδίως, του ελληνικού Μεσοπολέμου, που ταυτίζεται με το καθεστώς της 4ης Αυγούστου, είναι από τις πλέον σημαντικές περιόδους της νεότερης ελληνικής ιστορίας, συνεχίζοντας μέχρι και σήμερα να προσελκύει το ενδιαφέρον πολλών μελετητών. Ωστόσο, παρά το ότι έχουν γραφεί πολλά για τα ιστορικά, πολιτικά αλλά και λογοτεχνικά συμφραζόμενα της εποχής, αυτό που εξακολουθεί να λείπει είναι μια μελέτη για το πολιτιστικό και πνευματικό γίγνεσθαι της περιόδου, από λαογραφική όμως σκοπιά.
Ποια να ήταν, άραγε, η θέση του λαϊκού πολιτισμού και της λαογραφίας την ταραγμένη εκείνη περίοδο; Το κενό αυτό θα επιχειρήσει να καλύψει -σε κάποιο βαθμό- η παρούσα διπλωματική εργασία, μέσα από τη συνεξέταση των δύο σημαντικότερων περιοδικών της μεταξικής δικτατορίας Το νέον κράτος, Η νεολαία, εστιάζοντας κυρίως στα πολιτισμικά παρά στα ιστορικοπολιτικά δρώμενα. Μέσα από την ανάλυση του πρωτογενούς υλικού, επιχειρείται να καταδειχθεί η οργανωμένη προσπάθεια του μεταξικού καθεστώτος να διαχειριστεί και εν τέλει να θέσει τον λαϊκό πολιτισμό στο επίκεντρο της πολιτιστικής του πολιτικής αλλά και της προπαγάνδας.
Βασική μου επιδίωξη είναι η προσεκτική και νηφάλια αποτίμηση αυτής της τόσο κρίσιμης ιστορικής περιόδου, που μένει μακριά από εύκολες σχηματοποιήσεις και βασίζεται στο πλούσιο πρωτογενές υλικό. Ελπίζω η λαογραφική αυτή προσέγγιση της περιόδου, να προσφέρει μερικές νέες ψηφίδες κατανόησης του φαινομένου <<Μεταξάς>> και της εποχής του αλλά και να αναδείξει την ευρεία χρήση όψεων του λαϊκού πολιτισμού στην ελληνική πολιτική σκηνή του τέλους του Μεσοπολέμου.
(EL)
The end of the Greek Interwar period is marked by the controversial Metaxas regime. Ioannis Metaxas served as prime minister of Greece from 1936 until his death in 1941. He governed constitutionally for the first four months of his tenure, and thereafter as a dictator at the helm of the 4th of August regime.
In this thesis, I examine the relationship between the Metaxas regime and folk culture as evidenced in the material published in two magazines of this period, namely I neolaia and To neon kratos. The first chapter refers to the historical-political background and the regime’s ideology. In chapter two I focus on Metaxas’s use of folk culture in the regime’s cultural policy. In chapter three, by using examples from articles published in the two forementioned magazines, I analyze how the 4th of August regime used specific aspects of folk culture (such as folktales, folksongs, folk art, etc) as a political tool in its propaganda. Finally, in chapter four I conclude with an overview of how the regime demonstrated its great interest in folk culture and the reasons for this. Also, there is an appendix (chapter five) in which I present articles by various authors published in the magazines I neolaia and To neon kratos, which prove the great interest and use of folk culture by the Metaxas regime to promote its own ideological and political aims.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
