Στην παρούσα εργασία μελετήθηκαν οι δευτερογενείς μεταβολίτες του πτεριδόφυτου Asplenium ceterach L. (= Ceterach officinarum Willd.) της οικογένειας Aspleniaceae. Η κλασμάτωση και ο χρωματογραφικός διαχωρισμός των ουσιών πραγματοποιήθηκε με τις εξής τεχνικές: χρωματογραφία στήλης (CC) επί γέλης πυριτίου, επί Sephadex LH-20, επί κυτταρίνης, VLC, MPLC, παρασκευαστική TLC και παρασκευαστική RP18-HPLC. Η δρόγη εκχυλίστηκε διαδοχικά με κυκλεξάνιο, διχλωρομεθάνιο, μεθανόλη, μεθανόλη: νερό 5:1. Το μεθανολικό εκχύλισμα υποβλήθηκε στη διαδικασία Charaux-Paris. Συνολικά, απομονώθηκαν 9 φυσικά προϊόντα από τα εκχύλισμα του οξικού αιθυλεστέρα και από το βουτανολικό εκχύλισμα. Ειδικότερα, απομονώθηκαν τρία φλαβονοειδή: καιμπφερολο-3-Ο-γεντιοβιοσίδης (1), κερκετινο-3-Ο-β-D-γλυκουρονίδιο (2), κερκετινο-3-Ο-γεντιοβιοσίδης (3), τρία φαινολοξέα: Ε-καφεϊκό οξύ (4), χλωρογενικό οξύ (5), π-κουμαροϋλο-4-Ο-β-D-γλυκοσίδης (6), και τρεις απλές φαινόλες: 4-βινυλο-φαινυλο-1-O-β-D-γλυκοπυρανοσίδης (7), 3-(1-O-β-D-γλυκοπυρανοσυλο-4-υδροξυφαινυλο)-προπιονικό οξύ (8), 4-β-O-D-γλυκοσυλο-3,4-διυδροξυβενζυλο-αλκοόλη (9). Επιπλέον, το κυκλοεξανικό εκχύλισμα αναλύθηκε μέσω GC-MS και φασματοσκοπικά και διαπιστώθηκε η παρουσία των αιθυλεστέρων του παλμιτικού οξέος, του λινελαϊκού οξέος και του α-λινολενικού οξέος. Τέλος, παρασκευάστηκαν στο εργαστήριο διάφορα αφεψήματα, εκχυλίσματα και το έγχυμα που χρησιμοποιούνται στη λαϊκή θεραπευτική με σκοπό τη διερεύνηση του χημικού φορτίου τους. Διαπιστώθηκε με βάση τη φασματοσκοπική εξέταση και μέσω αναλυτικής RP18-HPLC η παρουσία κυρίως χλωρογενικού οξέος και σε πολύ μικρή ποσότητα του καφεϊκού οξέος. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ουσίες 1, 6, 7, 8 και 9 είναι η πρώτη φορά που απομονώνονται από το γένος Asplenium L., ενώ οι ουσίες 2-5 έχουν απομονωθεί στο παρελθόν από το συγκεκριμένο φυτό.
(EL)
In the framework of the present Μ.Sc. thesis, the secondary metabolites of the fern Asplenium ceterach L (syn. Ceterach officinarum Willd. - Aspleniaceae) have been investigated. The plant material has been extracted by cyclohexane, dichloromethane, methanol, methanol: water 1:1, successively. The methanol extract was submitted to the Charaux-Paris process. The ethyl acetate and butanol residues yielded in total nine secondary metabolites, i.e. three flavonoids: kaempherol-3-O-gentiobioside (1), quercetin-3-O-β-D-glucuronide (2), quercetin-3-O-gentiobioside (3), three phenolic acids: chlorogenic acid (4), caffeic acid (5) and p-coumaroyl-4-Ο-β-D-glucoside (6), three phenols: 4-vinyl-phenol-1-O-β-D-glucopyranoside (7), 3-(1-O-β-D-glucopyranosyl-4-hydroxyphenyl)-propionic acid (8), and 4-β-O-D-glucosyl-3,4-dihydroxybenzyl alcohol (9). Moreover, the cyclohexane residue has been submitted to GC-MS and NMR analyses and revealed the presence of ethylesters of three fatty acids: palmitic acid, linoleic acid and α-linolenic acid. Finally, in order to investigate the chemical profile of the herbal preparations used in local traditional medicine due to its diuretic properties, we have prepared three different decoctions, three ethanol extracts and one infusion. Based on NMR, TLC and HPLC analyses, it was evident that their chemical fingerprints were similar with chlorogenic acid being the main compound, while caffeic acid was present in traces. It is noteworthy to mention that compounds 1, 6, 7, 8 and 9 are reported for the first time in the genus Asplenium L., while compounds 2-5 have been previously found in Asplenium ceterach L.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
