Aντικείμενο της παρούσας εργασίας είναι η μελέτη των αιθερίων ελαίων (ΑΕ) σε 10 taxa του γένους Inula που συνιστούν την ομάδα των Inula candida και Inula verbascifolia, καθώς και η διερεύνηση της ποικιλότητας μεταξύ των δειγμάτων των taxa που εξετάστηκαν.
Συλλέχτηκαν υπέργεια τμήματα όλων των taxa της ομάδας των Inula candida και Inula verbascifolia, ως επί το πλείστον κατά την διάρκεια της ανθοφορίας, από αυτοφυείς πληθυσμούς σε διάφορες περιοχές της Ελλάδος τα έτη 2013, 2014, 2015 και 2016. Κάθε νωπό και αποξηραμένο δείγμα υποβλήθηκε ξεχωριστά σε απόσταξη με υδρατμούς για 3 ώρες και στη συνέχεια τα παραληφθέντα αιθέρια έλαια αναλύθηκαν με GC-FID και GC-MS.
Συνολικά στα 48 αιθέρια έλαια που παρελήφθησαν από τα 10 taxa προσδιορίστηκαν 123 συστατικά. Τα περισσότερα αιθέρια έλαια ήταν σχετικά φτωχά σε μονοτερπένια (1,5%-24,5%) με κύριο μεταβολίτη τη λιναλοόλη, ενώ κυρίαρχη ομάδα ήταν τα σεσκιτερπένια. Εξαίρεση αποτελούν τα αιθέρια έλαια της I. verbascifolia subsp. methanea όπου τα μονοτερπένια κυριαρχούν (35,4-63,8%). Η ομάδα της I. candida χαρακτηρίζεται από τη παρουσία οξυγονωμένων σεσκιτερπενίων (14,9-42,7%) με την επι-α-καδινόλη να είναι ο βασικός πτητικός μεταβολίτης, ενώ εξαίρεση αποτελεί η I. candida subsp. limonella, όπου επικρατεί η γ-(Ζ)-κουρκουμεν-12-όλη. Η Inula subfloccosa διαφοροποιείται από τα υπόλοιπα taxa, καθώς μόνο στα αιθέρια έλαια από δείγματά της βρέθηκε η σεσκιτερπενική λακτόνη ισοαλαντακτόνη. Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζει η παρουσία του διτερπενίου αβιενόλη σε 3 από τα 5 taxa της ομάδας I. candida, σε 1 από τα 5 taxa της ομάδας I. verbascifolia, καθώς και στην I. subfloccosa. Επιπλέον, χαρακτηριστική είναι η σταθερή παρουσία αρωματικών ενώσεων, αν και σε σχετικά χαμηλό ποσοστό (2,1-17,6%), με κύριο μεταβολίτη το (3Ζ)-βενζοϊκό εξενύλιο.
Η ταξιθέτηση των δειγμάτων της ομάδας των Inula candida και Inula verbascifolia με γνώμονα την ομοιότητά τους ως προς τους βασικούς μεταβολίτες, καθώς και η ταξιθέτηση των ίδιων των βασικών μεταβολιτών πραγματοποιήθηκαν με την εφαρμογή της Ανάλυσης Αντιστοιχιών (Correspondence Analysis, CA) και το στατιστικό πρόγραμμα CANOCO. Η στατιστική επεξεργασία των αιθερίων ελαίων επέτρεψε και επιβεβαίωσε την οριοθέτηση των δύο κύριων ομάδων (I. candida και I.verbascifolia) αποκλειστικά και μόνο με βάση τα πτητικά συστατικά ως παραμέτρους. Ταυτόχρονα επισήμανε την ιδιαίτερη και διαφοροποιημένη θέση της I. subfloccosa, η οποία διαθέτει ένα ξεχωριστό χημικό προφίλ.
Τα συνολικά δεδομένα συνιστούν μία αξιοσημείωτη συμβολή στην κατανόηση των σχέσεων συγγένειας μίας ταξινομικά δύσκολης ομάδας της ελληνικής χλωρίδας.
(EL)
The purpose of this study is to investigate the essential oils (EOs) of 10 Inula taxa, which constitute the Inula candida and the Inula verbascifolia group, as well as to examine the diversity found among the samples of the analysed taxa.
Aerial parts of all the taxa within the Inula candida and Inula verbascifolia group were collected from indigenous populations in different regions of Greece mostly during the flowering stage, in the years 2013, 2014, 2015 and 2016. Each fresh and dried sample was separately submitted to hydrodistillation for 3 hours and the obtained essential oils were analyzed by means of GC-FID and GC-MS.
In total, 123 volatile components were identified in the 48 essential oils obtained from the 10 taxa. Most of the essential oils were relatively poor in monoterpenes (1.5%-24.5%), having linalool as the main metabolite, whereas sesquiterpenes were predominant. The exception is the essential oils of I. verbascifolia subsp. methanea where monoterpenes dominate (35.4-63.8%). The I. candida group is characterized by the presence of oxygenated sesquiterpenes (14.9-42.7%) with epi-α-cadinol being the major volatile metabolite; however, γ-(Z)-curcumen-12-ol is the main constituent in I. candida subsp. limonella essential oils. I. subfloccosa differs considerably, mainly due to the presence of isoalantolactone, a sesquiterpene lactone. Interestingly, abienol a diterpene, is present in 3 out of the 5 taxa of the I. candida group, 1 out of the 5 taxa of the I. verbascifolia group and I. subfloccosa. In addition, the stable presence of aromatic compounds is characteristic for the group, although at a relatively low percentage (2.1-17.6%), with (3Z)-hexyl-benzoate as the main metabolite.
To better understand the taxonomic position of Inula candida and Inula verbascifolia group members, as reflected by the qualitative and quantitative parameters of volatile compounds, all samples were subject to Correspondence Analysis (CA) using the CANOCO statistical program. The statistical processing of the essential oils allowed a clear separation of three major groups and confirmed that each οf the two groups corresponds precisely to the taxonomic circumscription of I. candida and I. verbascifolia. At the same time, it indicates an independent and distinguished position for I. subfloccosa, which has a unique chemical profile.
Our overall data (volatile metabolites and statistical analyses) constitute a notable contribution towards understanding the relationships within a taxonomically difficult group of the Greek flora.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
