Αντικείμενο της παρούσας διπλωματικής αποτελεί η μέτρηση και η μελέτη της ανισοκατανομής του εισοδήματος και της φτώχειας στις χώρες της Ευρωζώνης. Συγκεκριμένα, μελετάται η επίδραση που έχουν οι συντάξεις και οι κοινωνικές μεταβιβάσεις στην ανισότητα και την φτώχεια.
Η ανισότητα και η φτώχεια είναι ζητήματα ιδιαίτερα σύνθετα και πολυδιάστατα, ξεπερνώντας τα όρια της οικονομικής ανάλυσης. Είναι κυρίως θέματα τα οποία αφορούν την ίδια την δομή της κοινωνίας, κατά συνέπεια απασχολούν τομείς όπως η Κοινωνιολογία, η Πολιτική αλλά ακόμα και η Φιλοσοφία. Στην ανάλυση που θα ακολουθηθεί δεν θα γίνει ιδιαίτερη επικέντρωση σε ζητήματα που άπτονται της Κοινωνιολογίας, της Πολιτικής ή της Φιλοσοφίας. Θα είναι περισσότερο στραμμένη στα πλαίσια της Οικονομικής ανάλυσης, με κύριο εργαλείο τις μετρήσεις και τους δείκτες που χρησιμοποιούνται πάνω σε αυτά τα ζητήματα.
Αρχικά γίνεται μια εισαγωγή και αναφορά σε ορισμένες θεωρίες που έχουν κατά καιρούς διατυπωθεί από διάφορους κοινωνικούς επιστήμονες- οικονομολόγους πάνω στα ζητήματα της κατανομής του πλούτου και της φτώχειας. Έτσι, καταδεικνύεται η διαχρονικότητα και το εύρος αυτών των ζητημάτων. Στην συνέχεια αναφέρονται κάποιοι ορισμοί της φτώχειας και της ανισοκατανομής του εισοδήματος, καθώς και ο διαχωρισμός σε απόλυτη και σχετική φτώχεια. Επιπλέον, παρουσιάζονται ορισμένες επιπτώσεις που δημιουργούνται από την ανισοκατανομή και την φτώχεια. Έπειτα αναλύεται ο δείκτης Gini, καθώς αποτελεί τον δείκτη που χρησιμοποιείται στην παρούσα διπλωματική για την μέτρηση της ανισότητας. Μέσω του δείκτη Gini ποσοτικοποιούνται τα αποτελέσματα και γίνεται ευκολότερη η μελέτη της ανισοκατανομής, επιτρέποντας συγκρίσεις τόσο μεταξύ διαφορετικών χρονικών περιόδων όσο και μεταξύ των χωρών. Ουσιαστικά, είναι σαν να υπάρχει μια μονάδα μέτρησης που βοηθάει να προσδιοριστεί αν υπάρχει βελτίωση ή χειροτέρευση της ανισοκατανομής.
Στην συνέχεια παρουσιάζεται η εξέλιξη της ανισότητας και της φτώχειας στις χώρες της Ευρωζώνης για τρείς διαφορετικές κατηγορίες διαθέσιμου εισοδήματος. Οι κατηγορίες αυτές είναι: (α) το ισοδύναμο διαθέσιμο εισόδημα, (β) το ισοδύναμο διαθέσιμο εισόδημα χωρίς τις κοινωνικές μεταβιβάσεις (οι συντάξεις δεν περιλαμβάνονται στις κοινωνικές μεταβιβάσεις) και (γ) το ισοδύναμο διαθέσιμο εισόδημα χωρίς τις κοινωνικές μεταβιβάσεις (οι συντάξεις περιλαμβάνονται στις κοινωνικές μεταβιβάσεις). Επίσης, παρουσιάζεται το ποσοστό επί του ΑΕΠ που αποτελούν σε κάθε χώρα οι συντάξεις και οι κοινωνικές μεταβιβάσεις, και αναλύεται πόσο μειώνουν την ανισότητα και την φτώχεια για κάθε ποσοστιαία μονάδα που αποτελούν επί του ΑΕΠ. Επιπλέον, αναπτύσσεται ένα οικονομετρικό υπόδειγμα λαμβάνοντας ως παραμέτρους, εκτός του ποσοστού των συντάξεων και των κοινωνικών μεταβιβάσεων επί του ΑΕΠ, και άλλα μεγέθη που επιδρούν στην ανισότητα. Τέτοια είναι, το ποσοστό ανεργίας, το επίπεδο εκπαίδευσης και το ποσοστό του πληθυσμού που ζει σε νοικοκυριά χωρίς κανέναν εργαζόμενο.
(EL)
The objective of the present thesis is tο measure and study the inequality of income and the poverty among the Eurozone countries. To be more specific, what is studied and analysed is the impact of pensions and social transfers on inequality of income and poverty.
Both inequality of income and poverty consist rather complex and sophisticated notions surpassing economic analysis. They constitute issues pertaining to the society structure itself and hence, they may fall into fields such as Sociology, Political Science or even Philosophy. In the analysis below the main focus is not going to be on issues pertaining to Sociology, Political Science of Philosophy, but rather on economic analysis that is using measurements and indexes utilized in such issues as a prime tool.
In the first place, there is an introduction as well as a reference to certain theories about poverty and inequality of income formulated by social scientists- economists over time so that the continuity and the range of these issues can be demonstrated. Moving on, definitions of poverty and of inequality of income are presented, as well as the distinction between absolute and relative poverty. Furthermore, some effects of poverty and of inequality of income are established. In addition, Gini index is analysed on the grounds that it consists the index used in the present thesis for inequality measuring. With the help of Gini index, the results are quantified, and the study of inequality becomes easier, which allows comparisons not only among different periods but also among different countries. İn other words, it tends to function as a unit of measurement that assists to be determined whether there is improvement or deterioration of inequality.
Moving on, what is presented is the evolution of poverty and of inequality of income in eurozone countries in the light of three different categories of the disposable income. The aforementioned categories are: i) equivalised disposable income ii) equivalised disposable income without social transfers (pensions excluded from social transfers) and iii) equivalised disposable income without social transfers (pensions included in social transfers). Additionally, a percentage of GDP that pensions and social transfers represent in each country is presented and it is analysed how much they curb inequality of income and poverty for every percentage point they consist to GDP. Furthermore, an econometric model has been developed taking into account- apart from the percentage of pensions and social transfers to GDP- figures affecting inequality, such as the rate of unemployment, the level of education, and the percentage of population living in households where no-one works .
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
