Η τέχνη του Caravaggio κατέχει έως σήμερα μια εξέχουσα θέση στην ιστορία της ευρωπαϊκής τέχνης του 16ου και 17ου αιώνα, λόγω του μοναδικού και επαναστατικού τρόπου με τον οποίο χειρίστηκε τα θέματα που απεικόνισε. Η ζωή του υπήρξε πολυτάραχη, καθώς είχε επανειλημμένα συλληφθεί και φυλακιστεί, και αποτυπώνεται με ακραία δύναμη στο έργο του. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα έργο μόλις δέκα χρόνων, διάστημα κατά το οποίο ο Caravaggio εξελίχθηκε ως καλλιτέχνης και ήταν ο πρώτος που υπονόμευσε την ιεράρχηση των ειδών ζωγραφικής, ξεκινώντας ως ζωγράφος ρωπογραφιών και στην συνέχεια εξελίχθηκε σε έναν από τους διασημότερους και σημαντικότερους θρησκευτικούς ζωγράφους της εποχής του φιλοτεχνώντας μνημειακές θρησκευτικές συνθέσεις για τις σημαντικότερες εκκλησίες της Ρώμης και για σημαντικούς συλλέκτες της εποχής.
Το έργο του Caravaggio χαρακτηρίζεται από δύο κύρια χαρακτηριστικά: Από την μια διαμόρφωσε ένα νατουραλιστικό ύφος στη ζωγραφική ενώ σε κάθε ζωγραφική σύνθεση επέλεγε να απεικονίσει την πιο δραματική στιγμή. Αυτό το πετύχαινε με την τεχνική του κιαροσκούρο (chiaroscuro), την τεχνική της αντίθεσης μεταξύ φωτός και σκιάς, που αποτελεί, βασικό χαρακτηριστικό του ύφους του, το οποίο έχει σίγουρα προηγούμενα αλλά ο συγκεκριμένος καλλιτέχνης το χειρίζεται με ασύγκριτο τρόπο. Το φως που πέφτει στις μορφές φωτίζει ορισμένα σημεία αφήνοντας τον υπόλοιπο πίνακα βυθισμένο στη σκιά και έτσι ενισχύει τις φόρμες, αλλά και το δραματικό στοιχείο γενικότερα.
Μέσα από τις καινοτομίες που εισήγαγε ο Caravaggio επέφερε ριζικές αλλαγές και στην θρησκευτική εικονογραφία. Η ανάδειξη της ανθρώπινης φύσης των αγίων στα έργα του είχε ως αποτέλεσμα η τέχνη του αρχικά να χαρακτηριστεί ως χυδαία και υπέρμετρα ρεαλιστική, γεγονός που μαρτυρείται από τις συχνές απορρίψεις έργων του, ενώ θεωρήθηκε ότι εξυπηρετούσαν τις βλέψεις της Αντιμεταρρύθμισης. Όλα αυτά αποτυπώνονται και στα έργα που φιλοτέχνησε με θέμα τα Πάθη του Χριστού, τα οποία αποτελούν το κύριο θέμα της παρούσας μελέτης. Αρχικά, παραθέτουμε βασικά στοιχεία γύρω απ’ την ζωή του Caravaggio και την εποχή του. Εξετάζουμε την πορεία της καλλιτεχνικής του διαμόρφωσης, τα βασικά χαρακτηριστικά της τέχνης του καλλιτέχνη καθώς και τις τεχνικές που χρησιμοποίησε. Στην συνέχεια, εστιάζουμε στις καινοτομίες που εισήγαγε στην απεικόνιση του θρησκευτικού θέματος σε συνδυασμό με το κοινωνικό και θρησκευτικό περιβάλλον μέσα στο οποίο έζησε.
Περνώντας στο κύριο μέρος, εξετάζουμε τη θεματολογία των Παθών στο ζωγραφικό έργο του Caravaggio. Θα μελετηθούν οκτώ έργα του καλλιτέχνη, με θέματα την Σύλληψη, την Μαστίγωση και την Ταφή του Χριστού, τον Ακάνθινο Στέφανο, το Ιδού ο άνθρωπος(Ecce Homo) και την Άρνηση του Αγίου Πέτρου. Τα έργα αυτά δεν ανήκουν σε μια αυτόνομη ομάδα και σειρά έργων, αλλά φιλοτεχνήθηκαν για διαφορετικούς παραγγελιοδότες και καλύπτουν χρονικά την ώριμη ρωμαϊκή περίοδο του Caravaggio, μέχρι τα τελευταία του χρόνια που κατέφυγε στην Νάπολη. Τα έργα αυτά αν και διακρίνονται για την μοναδικότητά τους και τον νεωτεριστικό τους χαρακτήρα, παρουσιάζουν ταυτόχρονα και ορισμένες ομοιότητες μεταξύ τους, που μας επιτρέπουν να κατανοήσουμε περισσότερο την εξέλιξη του εικονογραφικού ύφους του Caravaggio. Οι ομοιότητες αυτές αφορούν κατά πρώτον τα εικονογραφικά και υφολογικά στοιχεία τους και κατά δεύτερον το θρησκευτικό υπόβαθρο στα πλαίσια του οποίου δημιουργήθηκαν.
(EL)
Caravaggio's art has so far a prominent place in the history of European art of the 16th and 17th centuries, due to the unique and revolutionary way in which he handled the themes it depicted. His life was turbulent, as he was repeatedly arrested and imprisoned, and impressed with extreme power in his work. It is essentially a work of ten years only, during which Caravaggio evolved as an artist and was the first to undermine the painting hierarchy, starting as a painter of everyday scenes, and then evolved into one of the most
famous and most important religious painters of his time creating monumental religious compositions for the most important churches in Rome and important collectors of the time.
Caravaggio’s work is characterized by two main features: On the one hand he created a naturalistic style in painting, while in each painting he chose to depict the most dramatic moment. This was achieved with the technique of chiaroscuro, the technique of contrast between light and shadow, which is a basic characteristic of his style, which has definitely been preceded but the particular artist handles it in an incomparable way. Caravaggio began to use deep, dark backgrounds for many of his paintings, and seemed to almost turn a spotlight on his figures. The high contrast in those paintings made for intensely powerful and dramatic works of art.
Through the innovations introduced by Caravaggio, he made radical changes in religious iconography as well. The emergence of the human nature of the saints in his works has resulted in his art being initially characterized as vulgar and overly realistic, as evidenced by the frequent rejections of his works, while believed to serve the aspirations of Counter-Reformation. All this is depicted in the works he drew on the Passion of Christ, which are the main theme of this study. Firstly, we provide key facts about Caravaggio's life and its era. We examine the course of his artistic formation, the basic characteristics of the artist's art and the techniques he used. Next, we focus on the innovations that he introduced in the portrayal of the religious theme in conjunction with the social and religious environment in which he lived.
Passing through the main part, we examine the subject of Passions in Caravaggio's work. Eight paintings by the artist will be studied, including the Taking, Flagellation and Entombment of Christ, the Crowning with Thorns, The Behold the Man (Ecce Homo) and the Denial of St Peter. These works are not part of an autonomous group and a series of works, but they were created for different order-makers and cover the mature Roman period of Caravaggio until its last years in Naples. These works, although distinguished for their uniqueness and modernity, present at the same time some similarities that allow us to understand better the evolution of Caravaggio's iconographic style. These similarities relate firstly to their iconographic and stylistic elements and secondly to the religious background in which they were created.
(EN)
/aggregator-openarchives/portal/institutions/uoa
