Η παρούσα διπλωματική εργασία ειδίκευσης, αναφέρεται στη γεωφυσική έρευνα, που πραγματοποιήθηκε σε θέση της Πανεπιστημιακής Ανασκαφής του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ, στη θέση Πλάσι του Μαραθώνα Αττικής. Στόχος της έρευνας, ήταν ο εντοπισμός πιθανών θαμμένων αρχαιολογικών υπολειμμάτων και η υπόδειξη νέων θέσεων ανασκαφικού ενδιαφέροντος, σε επιλεγμένη περιοχή 655 m2 της Πανεπιστημιακής ανασκαφής.
Η πεδιάδα του Μαραθώνα έχει πληρωθεί με κλαστικά ιζήματα, ολοκαινικής και προ‐ολοκαινικής ηλικίας. Ο παράκτιος χώρος αποτελείται από χαλαρά καστανόχρωμα αργιλο‐αμμώδη υλικά με διάσπαρτες κροκαλολατύπες, ερυθρογή και λεπτόκοκκα υλικά χειμαρρωδών αναβαθμίδων. Οι λιθολογίες αυτές αποτελούν τα υλικά μέσα στα οποία είναι ενταφιασμένα τα αρχαιολογικά ευρήματα.
Για τη γεωφυσική έρευνα επιλέχθηκε ως προκαταρκτική μέθοδος εκείνη του γεωραντάρ (GPR). Χρησιμοποιήθηκε το μονοστατικό σύστημα της MALÅ Geoscience, εξοπλισμένο με κεραία 250 MHz θωρακισμένη. Υλοποιήθηκαν 34 τομές γεωραντάρ συνολικού μήκους 610 m, οι οποίες κάλυψαν το σύνολο της περιοχής, σε μία ισο‐απόσταση ανά 2 m. Η επεξεργασία των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με το λογισμικό ReflexW. Εντοπίστηκαν υψηλές τιμές έντασης ανάκλασης (envelope amplitude > 3000), σε βάθος μεταξύ 15–85cm. Κατασκευάστηκαν τομές (cross sections) και οριζοντιογραφίες (slices) όγκου/βάθους κατανομής της έντασης του ανακλώμενου ηλεκτρομαγνητικού παλμού.
Παράλληλα, χρησιμοποιήθηκε και η γεωηλεκτρική μέθοδος πλευρικής μεταβολής της ηλεκτρικής ειδικής αντίστασης (ERT). Χρησιμοποιήθηκε το Terrameter Imaging System του οίκου ABEM, με 41 ηλεκτρόδια, σε ισο‐απόσταση 25 cm. Συνολικά εκτελέστηκαν 20 τομές ERT, συνολικού μήκους 413 m, οι οποίες κάλυψαν το σύνολο της περιοχής, σε μία ισο‐απόσταση περίπου ανά 3 μέτρα. Εντοπίστηκαν θέσεις με υψηλές τιμές ηλεκτρικής ειδικής αντίστασης (resistivity > 90 Ohm.m) σε βάθος ίδιο με εκείνο της διασκόπησης γεωραντάρ, μεταξύ 15‐85 cm. Η επεξεργασία των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με το λογισμικό RES2DINV. Κατασκευάστηκαν τομές (2D cross sections) και χάρτες (slices) όγκου/βάθους κατανομής της ηλεκτρικής ειδικής αντίστασης.
Επί πλέον, δημιουργήθηκε τοπογραφική «Βάση» αναφοράς (Base) και πραγματοποιήθηκε τοπογραφική αποτύπωση όλων των γεωφυσικών εργασιών, με την τεχνική RTK‐GPS (Real Time Kinematics).
Μετά την συνδυαστική αξιολόγηση των αποτελεσμάτων των δυο διασκοπικών τεχνικών, προέκυψαν και υποδεικνύονται για ανασκαφή, τρείς (3) θέσεις ενδιαφέροντος.
(EL)
This diploma thesis focuses on the geophysical research carried out at the University Excavation site of the of the Department of History and Archaeology of the National and Kapodistrian University of Athens, at Plasi in Marathon, Attica. The goal of this research was to identify possible buried archaeological remains and to indicate sites of interest in a selected area of 655m2 of the University excavation.
The plain of Marathon is an area filled with clastic sediments of Holocene and pre Holocene age. The coastal area is incorporates brownish clayey‐sandy materialswith interspersed breccio‐conglomerates, rubificated horizon and fine grained from river terrace material. The archaeological remains are concealed in these lithologies.
The Ground Penetrating Radar (GPR) method was chosen as the preliminary method of geophysical research. The MALÅ Geoscience monostatic system was used, equipped with a 250 MHz shielded antenna. A total of 34 radiogram radargram? sections were acquired with a total length of 610m and inter section spacing of 2 meters, covering the whole area. After data processing with the ReflexW software high envelope amplitude values greater than 3000 were detected at depths between 15 cm and 85 cm. Cross sections and volume/depth slices of the intensity distribution of the reflected electromagnetic pulse were constructed.
Simultaneously, the Electrical Resistivity Tomography (ERT) method was applied for the investigation of the lateral resistivity distribution. The ABEM Terrameter Imaging System was used with 41 electrodes and a spacing equal to 25cm. A total of 20 electrical resistivity sections with total length 413 m were carried out at equal distance of 3 meters. High resistivity values (> 90 Ohm.m) were also detected at depths between 15 cm and 85 cm following data processing using the RES2DINV software. 2D cross sections and volume/depth slices of electrical resistivity, were constructed.
In order to secure accurate calculation of all the coordinates related to the geophysical measurements, a topographic reference “Base” was established in the area and measurements were performed using the Differential Global Positioning System (dGPS) and the RTK (Real Time Kinematics) technique.
From the combined evaluation of the results of both geophysical techniques, three (3) sites of interest have been identified and are proposed as suitable future excavation target areas.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
