Σκοπός της παρούσας Μεταπτυχιακής Διπλωματικής Εργασίας αποτελεί η διερεύνηση των της επικινδυνότητας των βιομηχανικών ατυχημάτων, τα οποία με την ανάπτυξη της βιομηχανικής δραστηριότητας έχουν αυξηθεί ραγδαία και μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τις παρακείμενες χρήσεις γης και γενικότερα τις οικιστικές ζώνες. Ειδικότερα, τις τελευταίες δεκαετίες έχουν προκληθεί βιομηχανικά ατυχήματα μεγάλης έκτασης τα οποία αποτέλεσαν σημεία καμπής για την αρχή της ανθρώπινης προσπάθειας για τη μείωση της επικινδυνότητας από εγκαταστάσεις που διαχειρίζονται επικίνδυνες ουσίες.
Στα πλαίσια της παρούσας εργασίας, αρχικά πραγματοποιείται μια βιβλιογραφική επισκόπηση των τεχνολογικών ατυχημάτων με σαφή επικέντρωση στις κατηγορίες ατυχημάτων που μπορούν να λάβουν χώρα συγκεκριμένα σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις που διαχειρίζονται ή/και αποθηκεύουν επικίνδυνες χημικές ουσίες. Στην συνέχεια αναλύονται οι επιπτώσεις των βιομηχανικών ατυχημάτων μεγάλης έκτασης (ΒΑΜΕ), και δίνονται μερικά σύντομα παραδείγματα βιομηχανικών μεγάλων ατυχημάτων που συνέβησαν τόσο στην Ελλάδα όσο και Διεθνώς.
Αναλύονται οι Οδηγίες Seveso, οι οποίες αποτελούν την Ευρωπαϊκή προσπάθεια για την προφύλαξη των ανθρώπων, του περιβάλλοντος αλλά και των βιομηχανικών εγκαταστάσεων από τις επιπτώσεις που ενέχουν αυτά τα ατυχήματα, ενώ έμφαση δίνεται στο Ελληνικό Νομοθετικό Πλαίσιο που ενσωματώνει την τελευταία Οδηγία Seveso III και των διατάξεων που αυτή εφαρμόζει. Έμφαση δίνεται επίσης, στις διατάξεις τόσο της Ευρωπαϊκής Οδηγίας όσο και την Ελληνικής Νομοθεσίας σε ζητήματα που αφορούν το χωροταξικό σχεδιασμό, τη πολεοδομία και τις χρήσεις γης.
Μελέτη Περίπτωσης της παρούσας εργασίας αποτελεί ο Δήμος Κορδελιού – Ευόσμου ο οποίος συνορεύει με τις εγκαταστάσεις της Ελληνικά Πετρέλαια Α.Ε., εταιρεία η οποία υπάγεται στην Οδηγία Seveso. Σε συνέχεια της περιγραφής τόσο των χαρακτηριστικών του Δήμου (π.χ. πληθυσμιακά στοιχεία κ.α.) όσο και την εταιρείας (π.χ. οριοθέτηση, αποστάσεις, ύπαρξη Ειδικού ΣΑΤΑΜΕ κ.α.), διερευνάται καταρχάς η ύπαρξη προβλέψεων κυρίως στο ζήτημα των χρήσεων γης – βιομηχανικών ατυχημάτων, τόσο από άποψη του ισχύοντος ρυθμιστικού σχεδιασμού του Δήμου (π.χ. Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια κ.α.) και άλλων Προγραμμάτων (π.χ. Επιχειρησιακό Πρόγραμμα), όσο και από τον Υπερκείμενο Χωροταξικό Σχεδιασμό (π.χ. ΠΠΧΣΑΑ Κεντρικής Μακεδονίας κ.α.). Στην συνέχεια, πραγματοποιούνται και οπτικοποιούνται σενάρια ατυχημάτων από την εν λόγω εγκατάσταση μέσω του λογισμικού ALOHA και εξετάζονται οι αρνητικές επιπτώσεις κυρίως σε σύγκριση με τις χρήσεις γης ενώ, εντοπίζονται ευπαθείς χρήσεις (π.χ. σχολεία, ΚΑΠΗ κ.α.) εντός των ζωνών αρνητικών επιπτώσεων.
Τέλος, η εργασία καταλήγει σε σύντομες προτάσεις στη πολεοδομική κλίμακα, με σκοπό την εξεύρεση χρονικά σύντομων και εφικτών δράσεων για τη μείωση της βιομηχανικής επικινδυνότητας και της ευπάθειας των χρήσεων γης, σε μια χαρακτηριστική περιοχή γειτνίασης βιομηχανίας Seveso και οικιστικού χώρου.
(EL)
The purpose of this Master's Thesis is to investigate the risk of industrial accidents which with the development of industrial activity have increased rapidly and can adversely affect adjacent land uses and residential areas in general. In particular, large-scale industrial accidents have occurred in recent decades, which have been turning points for the beginning of the human effort to reduce the risk from hazardous substances management facilities.
In the context of the present work, a bibliographic review of technological accidents is initially carried out with a clear focus on the categories of accidents that may occur specifically in industrial facilities that manage and / or store hazardous chemicals. Then the effects of large-scale industrial accidents are analyzed, and some brief examples of major industrial accidents that occurred both in Greece and internationally are given.
The Seveso Directives are analyzed, which are the European effort to protect people, the environment and industrial facilities from the effects of these accidents, while emphasis is placed on the Greek Legislative Framework that incorporates the latest Seveso Directive III and the provisions which it applies. Emphasis is placed on the provisions of both the European Directive and the Greek Legislation on issues related to spatial planning, urban planning and land uses.
Case Study of the present work is the Municipality of Kordelio - Evosmos which borders the facilities of Hellenic Petroleum SA, a company which is subject to the Seveso directive. Following the description of both the characteristics of the Municipality (e.g. land uses, population data, etc.) and the company (e.g. demarcation, distances, existence of Special SATAME, etc.), the existence is first investigated forecasts mainly on the issue of land uses, both in terms of the current regulatory planning of the Municipality (e.g. General Urban Plans, etc.) and other Programs (e.g. Operational Plan), as well as the Superior Spatial Planning ( e.g. PPXSAA of Central Macedonia etc.). Then, accident scenarios are performed and visualized from this installation through the ALOHA software and the negative effects are examined mainly in comparison with the land uses while, vulnerable uses are identified (e.g. schools, KAPI etc.) within the zones adverse effects.
Finally, the work concludes with short proposals on the urban scale, with the aim of finding short-term and feasible actions to reduce industrial risk and land use vulnerability, in a typical neighborhood of Seveso industry and residential space.
(EN)
/aggregator-openarchives/portal/institutions/uoa
